Q: ตอนนี้ภรรยาผมกำลังเลี้ยงลูกสาววัย 2 เดือนด้วยนมแม่ และเธอรับประทานวิตามินรวมกับน้ำมันปลาเสริมอาหารอยู่ด้วย อยากทราบว่าเมื่อเด็กได้รับผลิตภัณฑ์ทั้งสองนี้ผ่านทางน้ำนมแม่ จะมีผลดีและผลเสียหรือไม่และอย่างไรบ้าง
โดยทั่วไปคุณแม่ที่รับประทานอาหารที่มีประโยชน์ครบ 5 หมู่จะผลิตน้ำนมซึ่งมีสารอาหารครบถ้วนและเพียงพอสำหรับทารกเพื่อใช้ในการเจริญเติบโตและพัฒนาสมองอยู่แล้ว
เป็นที่ทราบกันดีว่าในน้ำนมแม่มี DHA ซึ่งเป็นสารสำคัญช่วยสร้างปลอกหุ้มเส้นประสาทและช่วยให้จอประสาทตามีการพัฒนา ดังนั้นเด็กที่ได้รับนมแม่จึงมีความฉลาดและสายตาดีกว่าเด็กที่ไม่ได้กินนมแม่
การศึกษาวิจัยช่วยให้ทราบว่าระดับของ DHA ในนมแม่จะขึ้นอยู่กับปริมาณสารดังกล่าวที่แม่ได้รับจากอาหาร หากคุณแม่กินผักผลไม้และอาหารที่มี DHA โดยตรงจากธรรมชาติก็ไม่จำเป็นต้องกินวิตามินและ DHA สังเคราะห์ให้สิ้นเปลืองเงิน อาหารที่มีสารชนิดนี้ตามธรรมชาติ ได้แก่ ปลาทะเลน้ำลึก (เช่น ปลาอินทรี ปลาแซลมอน ปลาซาร์ดีน ปลาทู ปลาทูน่า ปลาแอนโชวี่ ปลาโอลาย ปลากะพง ปลาอีกาและปลาตาเดียว) สาหร่ายทะเล ผักใบเขียว เมล็ดฟักทอง อะโวคาโด น้ำมันพืช canola และถั่วเมล็ดแห้ง (เช่น ถั่วเหลืองและวอลนัท)
คุณแม่ที่เป็นมังสวิรัติจึงไม่ต้องกังวลว่าน้ำนมจะมี DHA น้อยกว่าคุณแม่ที่บริโภคปลา (อันที่จริงไม่ควรเน้นกินแต่ปลาจนมากเกินไป แต่ควรกินอาหารให้สมดุล เพราะในปลาทะเลหลายชนิดอาจมีสารปรอทสะสมจากของเสียที่โรงงานอุตสาหกรรมปล่อยลงทะเล)
อย่างไรก็ดี ยังไม่พบว่าระดับความฉลาดมีความสัมพันธ์กับระดับของ DHA ในร่างกาย (พบว่าชาวเอสกิโมซึ่งกินปลาเป็นอาหารหลักฉลาดน้อยกว่าชาวจีนตอนกลางของประเทศซึ่งไม่ได้กินปลาทะเล) นอกจากนี้ วิตามินบางอย่าง หากกินมากเกินไปอาจมีการสะสมในร่างกายจนเป็นพิษ ส่วน DHA สังเคราะห์นั้นยังสรุปไม่ได้ว่าหากกินต่อเนื่องในระยะยาวจะมีผลต่อร่างกายอย่างไร เนื่องจากระยะเวลาที่ติดตามศึกษายังไม่นานพอ แต่ให้พึงระวังในผู้ใช้ยาแอสไพรินเป็นประจำเพราะทำให้เกิดภาวะเลือดออกง่าย กล่าวโดยสรุปคือควรกินอาหารจากธรรมชาติให้หลากหลายและสมดุลเป็นการดีที่สุดค่ะ
บทความโดย: แพทย์หญิงสุธีรา เอื้อไพโรจน์กิจ กุมารแพทย์ ผู้เชี่ยวชาญด้านทารกแรกเกิด