ความก้าวหน้าทางวัตถุและเทคโนโลยีที่ล้ำสมัยเข้ามามีบทบาทต่อชีวิตของเรามากขึ้นจนปฎิเสธไม่ได้ คนส่วนใหญ่ไหลไปตามกระแสนิยม แต่ก็มีคนอีกกลุ่มหนึ่งที่พยายามหวนกลับไปหาวิถีธรรมชาติ โดยเฉพาะคนที่ได้ชื่อว่าเป็นพ่อแม่ที่ปรารถนาให้ลูกๆ เติบโตตามธรรมชาติ ไม่ต้องเร่งต้องบ่มให้สุกก่อนวัยเพราะกลัวจะไม่ทันใช้ และโรงเรียนปัญโญทัยก็ตอบทุกอย่างของโจทย์นี้
อะไรคือวอลดอร์ฟ
ได้มีโอกาสพูดคุยกับคุณครูเอ็ม-ดร.วีณา ก๊วยสมบูรณ์ อีกหนึ่งกำลังสำคัญของปัญโญทัย ได้ให้ข้อมูลเกี่ยวกับโรงเรียนแนววอลดอร์ฟแห่งนี้ว่า “การศึกษาแนวนี้เน้นให้เด็กๆ ได้ใช้ชีวิตวัยเด็กอย่างเด็ก เติบโตไปตามขั้นตอนอย่างเป็นธรรมชาติ พร้อมทั้งพัฒนาไปอย่างรอบด้านและสมดุล เพื่อให้เขาเติบโตขึ้นโดยมีคุณสมบัติที่ดีที่สุดของความเป็นมนุษย์อยู่ในตัว รักษาทักษะและความสามารถที่มีอยู่ในตัวให้อยู่กับเขาตลอดไป”
เริ่มต้นด้วยศิลปะและการเคลื่อนไหว
ที่นี่รับนักเรียนตั้งแต่อายุ 3 ขวบครึ่งเพื่อเข้าเรียนชั้นอนุบาล กิจกรรมต่างๆ ที่เด็กๆ ทำในแต่ละวันจะถูกพิจารณาอย่างรอบด้านโดยคุณครูประจำชั้น “เราใช้ศิลปะและการเคลื่อนไหวเยอะมาก เพราะเด็กไม่ควรใช้ความคิดเยอะ ยังไม่ถึงเวลา ถึงแม้ว่าร่างกายพร้อมหมดแล้วแต่ว่าการทำงานของมันยังไม่แข็งแรงสมบูรณ์ ยิ่งถ้าถูกดึงไปใช้เพื่อคิดเยอะๆ แล้วร่างกายก็จะไม่ได้พัฒนาอย่างเต็มที่ ดังนั้นเด็กเล็กๆ ก็ให้เขาเรียนรู้ผ่านกายไปก่อน โดยเฉพาะการสัมผัสกับธรรมชาติ เรียบง่ายแต่กระตุ้นจินตนาการได้ดี ส่วนทีวีหรือคอมพิวเตอร์เรายังไม่นำมาใช้กับเด็กเพราะเป็นสิ่งเร้าที่ผิดธรรมชาติ ข้อนี้ผู้ปกครองก็ต้องให้ความร่วมมือกับเราด้วย”
คุณครู 8 ปี
เมื่อเด็กๆ อายุครบ 6 ขวบก็ถึงเวลาเลื่อนชั้นจากอนุบาลสู่ประถมศึกษาโดยการทดสอบ “เราไม่ได้ให้เขาทำข้อเขียน แต่เราให้เขาวาดรูปและทดสอบการเคลื่อนไหว ไม่ผ่านไม่ใช่ว่าตก แต่ทำให้เรารู้จักเด็กมากขึ้นว่ามีสภาวะการตื่นรู้หรือการตระหนักในตัวเองมากแค่ไหน ซึ่งมันเป็นเรื่องสำคัญ” และหลังจากที่ขึ้นชั้นประถมศึกษาแล้วเด็กๆ ก็จะมีคุณครูคนเดียวไปจนถึงชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 “คุณครูจะตามเด็กไปด้วยจนถึง ม.2 ที่ทำแบบนี้เพราะเด็กในวัยนี้จะยังไม่รู้อะไรเลยบนโลกนี้ และเป็นช่วงที่เขากำลังพัฒนาอารมณ์ความรู้สึก ดังนั้นเขาจึงต้องการผู้ที่ชี้นำด้วยความรัก ซึ่งต้องอาศัยความผูกพันที่ต้องใช้เวลาพอสมควร ไม่ใช่เจอกันแค่ปีเดียว อีกอย่างครูจะได้เห็นพัฒนาการของเด็กแต่ละคน เด็กคนไหนต้องปรับต้องเปลี่ยนอะไรคุณครูก็สามารถช่วยเหลือได้ทันที อะไรที่เขายังทำไม่ได้ในปีนี้ ปีหน้าคุณครูก็ช่วยเขาได้อย่างต่อเนื่อง”
หลักสูตรปัญโญทัย
โรงเรียนแห่งนี้ปรับหลักสูตรการเรียนการสอนตามพัฒนาการของเด็กในแต่ละช่วงวัย และปรับวิธีที่นำเสนอและการเรียงลำดับให้เหมาะกับเด็กๆ แต่ละชั้นเรียนจะมีวิชาเรียนที่แตกต่างกันไป ”อนุบาลเราก็เน้นร่างกาย พอชั้นประถมเราก็เริ่มใส่วิชาการแต่ยังอิงร่างกายด้วย อย่างเช่น วิชาเลขเราก็จะไม่กระโจนไปที่โจทย์เลย เราให้เขานับเลขด้วยการเคลื่อนไหวก่อน นับด้วยการตบมือ หรือการเดินนับก้าว เราต้องให้เขาเข้าใจหลักการก่อน ไม่ใช่เอาแต่ท่องจำ หลังจากนั้นการเคลื่อนไหวก็อาจจะน้อยลง รวมถึงกิจกรรมต่างๆ ที่เปลี่ยนไปเพื่อรองรับพัฒนาการในแต่ละด้าน เช่น เดินป่า ทำนา ทำฟาร์ม ก่อสร้าง ในแต่ละชั้นก็จะมีรายละเอียดแตกต่างกันไป พอถึงช่วงไฮสคูลหรือ ม.3-ม.6 ก็จะเริ่มใช้ระบบความคิดมากขึ้น ที่นี่นักเรียนเราไม่ต้องเลือกว่าจะเรียนสายวิทย์หรือสายศิลป์ เพราะเรามีสายเดียวคือวิทย์-ศิลป์รวมกัน พอถึงม.6 เด็กทุกคนก็จะต้องทำโครงงานที่เขาสนใจเหมือนทำวิทยานิพนธ์ และสิ่งที่เราเห็นจากนักเรียนของเราทุกคนก็คือพลังแห่งความมุ่งมั่น ทำให้เรามั่นใจว่าไม่ว่าเขาจะไปเจออะไรที่ยากๆ ในชีวิตหรือเจออุปสรรคอะไร เขาก็จะเข้าใจแล้วสามารถผ่านพ้นไปได้อย่างแน่นอน”
Information
โรงเรียนปัญโญทัย โทร. 0-2792-0670, 0-2792-0672 www.panyotai.com
บทความโดย: กองบรรณาธิการ