คนท้อง ติดเชื้อทางเดินปัสสาวะ อันตรายกับทารกในครรภ์?

การติดเชื้อทางเดินปัสสาวะ

ติดเชื้อระบบทางเดินปัสสาวะ หรือ (Urinary Tract Infection : UTI) เป็นภาวะแทรกซ้อนที่พบได้บ่อยที่สุดเพราะ คนท้อง ติดเชื้อทางเดินปัสสาวะ ได้ง่ายมากๆ เนื่องจากการเปลี่ยนแปลงทางกายภาพของระบบทางเดินปัสสาวะในระหว่างตั้งครรภ์ โดยท่อปัสสาวะส่วนบนมีการขยายตัวตั้งแต่ไตรมาสแรก และเพิ่มขึ้นตลอดการตั้งครรภ์ ที่เรียกว่า Hydronephrosis of Pregnancy และขยายที่ท่อไตข้างขวามากกว่าข้างซ้าย เนื่องจากการขยายขนาดและการบิดของมดลูกทำให้กดเบียดท่อไตข้างขวาที่ขอบกระดูกอุ้งเชิงกรานได้มากกว่า จึงส่งผลทำให้เกิดการขัดขวางการไหลของปัสสาวะ
นอกจากนี้อิทธิของฮอร์โมนของการตั้งครรภ์ ต่อกล้ามเนื้อเรียบของทางเดินปัสสาวะ ทำให้ความตึงตัวของกระเพาะปัสสาวะลดลง ทำให้ความจุเพิ่มขึ้น การเกิดการไหลย้อนกลับของปัสสาวะก็เกิดได้บ่อยขึ้น ซึ่งเป็นปัจจัยส่งเสริมการติดเชื้อขึ้นไปสู่ไต โดยเชื้อที่พบได้บ่อยที่สุดของการติดเชื้อ คือ Escherichia Coli ประมาณร้อยละ 80

ระดับความรุนแรง หาก คนท้อง ติดเชื้อทางเดินปัสสาวะ

ติดเชื้อในระบบทางเดินปัสสาวะ แบ่งตามระดับความรุนแรงได้ 3 ระดับ ดังนี้

1. ขั้นตรวจพบแบคทีเรียในปัสสาวะโดยไม่มีอาการ (Asymp-tomatic bacteriurea : ABU)

คือการมีจำนวนแบคทีเรียอย่างน้อย 100,000 โคโลนี ต่อ 1 ซีซีของปัสสาวะ (ที่เก็บช่วงตอนกลางของการขับถ่ายปัสสาวะ) ซึ่งพบได้ประมาณร้อยละ 5-6 ในหญิงตั้งครรภ์ เป็นที่มาของความจำเป็นในการตรวจปัสสาวะในการฝากครรภ์ตั้งแต่ครั้งแรก เพื่อค้นหาความผิดปกติ ดังกล่าว และให้การรักษาก่อนที่จะพัฒนากลายเป็นการติดเชื้อในกระเพาะปัสสาวะ และการติดเชื้อที่กรวยไตต่อไปซึ่งอาการอาจสังเกตยากเนื่องจากไม่มีอาการใดๆ ปรากฏให้เห็น แต่อย่างน้อยการสังเกตสีของปัสสาวะที่เปลี่ยนไป เช่น จากสีขาวใสหรือเหลืองใส เป็นขาวขุ่นหรือเหลืองขุ่น หรือเป็นสีส้มหรือสีแดงคล้ายเลือด เป็นความผิดปกติที่ควรสังเกตได้เอง

2. ขั้นกระเพาะปัสสาวะอักเสบเฉียบพลัน (Acute Cystitis)

มีอาการปัสสาวะบ่อย ปัสสาวะแสบขัด กะปริบกะปรอย เกิดขึ้นประมาณร้อยละ 1.5 ในหญิงตั้งครรภ์ มักพบในไตรมาสที่ 2 ของการตั้งครรภ์

3. ขั้นกรวยไตอักเสบเฉียบพลัน (Acute Pyelonephritits)

ร้อยละ 30 ของการตรวจพบแบคทีเรียในปัสสาวะโดยไม่มีอาการ ถ้าไม่ได้รับการรักษา หรือรักษาอย่างไม่เพียงพอจะกลายเป็นกรวยไตอักเสบเฉียบพลัน มักพบในไตรมาสที่ 3 ของการตั้งครรภ์ ซึ่งอาการคือ มักมีไข้ หรือไข้สูงจนถึงหนาวสั่น คลื่นไส้ อาเจียน ปวดเมื่อยเนื้อตัว ปวดสีข้าง ปวดหลัง และกดเจ็บบริเวณหลัง

คนท้อง ติดเชื้อทางเดินปัสสาวะ อันตรายอย่างไร?

เรียกว่ามีความเสี่ยงอย่างมากเลยค่ะ สำหรับ คนท้อง ไม่ว่าจะเป็น

เสี่ยงต่อการคลอดก่อนกำหนด
ทารกในครรภ์มีน้ำหนักน้อย
เสี่ยงต่อการเกิดภาวะไตล้มเหลวระหว่างตั้งครรภ์ได้
เสี่ยงต่อการแท้งได้

วิธีการรักษา คนท้อง ติดเชื้อทางเดินปัสสาวะ

เมื่อตรวจพบว่า คนท้อง ติดเชื้อทางเดินปัสสาวะ มีการแบคทีเรียในปัสสาวะ หรือมีอาการของกระเพาะปัสสาวะอักเสบ ควรรักษาด้วยยาปฏิชีวนะ โดยเลือกยาที่มีความไวต่อเชื้อ และมีความปลอดภัยต่อทารกในครรภ์มากที่สุด เช่น ยาในกลุ่ม เพนนิซิลิน,เซฟาโลสปอริน นาน 7-10 วัน โดยมีอัตราการกลับเป็นซ้ำร้อยละ 30 แนะนำให้คุณแม่มาตรวจติดตามอาการหรือปัสสาวะซ้ำหลังการรักษา

สำหรับรายที่มีอาการกรวยไตอักเสบเฉียบพลัน มักแนะนำให้นอนรักษาตัวในโรงพยาบาล เพื่อให้สารน้ำและยาปฏิชีวนะทางเส้นเลือด โดยใช้ยาปฏิชีวนะที่เหมาะสมและปลอดภัย ส่วนใหญ่ตอบสนองต่อการรักษาภายใน 48-72 ชั่วโมง หลังจากให้ยาถ้าผู้ป่วยไม่มีไข้ 2 วันสามารถเปลี่ยนจากยาฉีดเป็นรูปยากินได้ และรับประทานต่อจนครบ 14 วัน หรือ 2 สัปดาห์ โดยการรักษาโรคนี้ ควรมีการเก็บปัสสาวะ เพื่อส่งเพาะเชื้อทางห้องปฏิบัติการ เพื่อจะได้ทราบชนิดของเชื้อที่ทำให้เกิดโรคและดูการตอบสนองของยาต่อเชื้อ เพื่อช่วยในการพิจารณาปรับเปลี่ยนยาปฏิชีวนะ ถ้ายาเดิมที่ให้ไม่ตอบสนองต่อการรักษา

วิธีป้องกัน คนท้อง ติดเชื้อทางเดินปัสสาวะ

ห้ามกลั้นปัสสาวะ โดยเฉพาะช่วงไตรมาสแรกที่มดลูกเจริญเติบโตอย่างรวดเร็วและอาจไปเบียดกระเพาะปัสสาวะ ทำให้ความจุน้อยลงและปวดปัสสาวะได้บ่อยขึ้น อีกช่วงหนึ่งคือช่วงใกล้คลอดที่ศีรษะลูกลงต่ำจะไปเบียดกระเพาะปัสสาวะอีกครั้งหนึ่ง จึงควรไปเข้าห้องน้ำทุกครั้งที่ปวด เพื่อกำจัดแบคทีเรียบางส่วนออกไป ไม่กลั้นไว้จนทำให้เกิดการเพิ่มจำนวนของแบคทีเรียในปัสสาวะจนทำให้เกิดความผิดปกติ
ดื่มน้ำมากๆ เมื่อมีอาการผิดปกติควรดื่มน้ำมาก ๆ เพื่อจะได้ช่วยขับเชื้อต่าง ๆ อยู่ภายนอก ยารักษาการติดเชื้อก็จะทำงานได้ดีขึ้น เพราะหลายคนเข้าใจผิด คิดว่าเวลามีการติดเชื้อ จะมีอาการปัสสาวะบ่อยอยู่แล้ว จึงกลัวว่าถ้าดื่มน้ำเยอะจะยิ่งทำให้ปัสสาวะบ่อยขึ้นอีก
ใช้น้ำเปล่าหรือน้ำสะอาดล้างทำความสะอาดเฉพาะภายนอก หลีกเลี่ยงการสวนล้างเข้าไปภายใน และควรหลีกเลี่ยงน้ำยาอนามัยต่าง ๆ ที่ไม่จำเป็น เพราะในช่องคลอดมีแบคทีเรียที่ดีกลุ่ม แลคโตบาซิลลัส คอยกำจัดเชื้อโรคที่ไม่ดี ที่ทำให้เกิดโรค การใช้น้ำยาอนามัย หรือน้ำยาฆ่าเชื้อจะส่งผลให้แบคทีเรียที่ดีมีประโยชน์ตาย เชื้อตัวร้ายที่ทำให้เกิดโรคก็จะเจริญขึ้นมาแทนได้
หลังจากที่ปัสสาวะหรืออาบน้ำเสร็จ ควรใช้ผ้าสะอาดซับให้แห้งเบา ๆ ไม่เช็ดถูแรงๆ จนเกิดการระคายเคือง หรือใช้กระดาษชำระนุ่ม ๆ ที่ไม่บางจนเกินไป การซับหรือเช็ดควรทำจากด้านหน้า ไปด้านหลัง เพื่อป้องกันการนำเชื้อที่อยู่บริเวณรอบทวารหนักมาสัมผัสกับช่องคลอดทางด้านหน้า
เลือกใช้ชุดชั้นในผ้าฝ้าย ไม่หนาจนเกินไป หรือผ้าที่ทำให้อากาศถ่ายเทดี ไม่อับชื้น ควรเปลี่ยนบ่อยขึ้น โดยเฉพาะวันที่มีอากาศร้อนอบอ้าว เป็นไปได้ควรตากชุดชั้นในให้แห้งสนิท เช่น การผึ่งแดด บางเวลาอาจงดใส่ชุดชั้นในบ้าง เช่น เวลานอน เพื่อให้ไม่เกิดความอับชื้นจนเกินไป
ใช้ห้องน้ำสาธารณะ ควรใช้ด้วยความระมัดระวัง โดยทำความสะอาดที่ฝาชักโครกก่อนนั่ง หลีกเลี่ยงการใช้มือสัมผัสตามที่ต่าง ๆ มาสัมผัสกับอวัยวะเพศ
ควรหลีกเลี่ยงการใช้ผ้าอนามัย หรือแผ่นอนามัยโดยไม่จำเป็น โดยเฉพาะในช่วงที่ไม่มีประจำเดือน เพราะจะทำให้เกิดการอับชื้นเป็นสาเหตุให้เกิดเชื้อราหรือการอักเสบติดเชื้อภายในช่องคลอดและปากช่องคลอดได้