สำหรับคุณแม่ที่ตั้งครรภ์ อาจเกิดความเสี่ยงที่จะเป็นโรคลิ่มเลือดอุดตัน เพราะมีแนวโน้มที่เลือดจะเกิดการแข็งตัวได้ง่าย โดยเฉพาะช่วงไตรมาสที่ 3 หรือเดือนที่ 6 -9 ของช่วงตั้งครรภ์ เนื่องจากท้องและมดลูกเกิดการขยายตัวใหญ่ขึ้น เมื่อคุณแม่เป็นลิ่มเลือดอุดตันมักกิน ยาลิ่มเลือดอุดตัน
อาการลิ่มเลือดอุดตันส่วนมากจะเกิดขึ้นในเดือนในช่วง 5 เดือนของการตั้งครรภ์ แต่จะพบบ่อยช่วง 6-9 เดือน เกิดจากการขยายของมดลูก และมีโอกาสกดทับหลอดเลือดได้ง่าย เมื่อหลอดเลือดถูกกดทับ เพราะวันๆ แม่ท้องจะนั่งอยู่กับที่ เดินน้อย และนอนนานๆ ส่งผลให้เลือดไหลตัวช้า และมีโอกาสเลือดอุดตันมากกว่าคนทั่วไป 5 – 6 เท่า
ลิ่มเลือด คือเลือดที่เป็นก้อนเล็กๆ ขวางอยู่ในหลอดเลือด ถ้าลิ่มเลือดนี้หลุดออกไปอุดเส้นเลือกใหญ่ เช่นไปอุดหลอดเลือดที่ปอด ซึ่งพบได้ 15-25% ทำให้เกิดการขาดออกซิเจน และมีโอกาสเสียชีวิตเฉียบพลัน 12-15% ส่วนแม่ท้องที่มีลิ่มเลือดอุดตันที่ขา จะทำให้ขาบวม แต่สังเกตยาก เพราะปกติแม่ท้องจะขาบวมอยู่แล้ว
แม่ท้องที่อายุมากกว่า 40 ปีขึ้นไป หรือมีลูกหลายคน หรือมีโรคประจำตัว จะพบปัญหาลิ่มเลือดอุดตัน และแท้งบ่อย จึงต้องระวังเป็นพิเศษ โดยอาการเตือนจะมีขาบวม ปวดขา เดินไม่ไหว กดแล้วปวด บวมแดง
อันตรายของยาลิ่มเลือดอุดตัน
คุณแม่ท่านหนึ่ง เป็นโรคลิ่มเลือดอุดตันในเส้นเลือดที่ขาซ้าย ได้รับการรักษาที่โรงพยาบาล คุณหมอให้รับประทานยา ”วอฟาริน” ซึ่งเป็นยาละลายลิ่มเลือดอย่างต่อเนื่อง คุณแม่ได้อ่านเอกสารกำกับยาว่า ห้ามใช้ในคนท้อง จึงขอเปลี่ยน แต่ทางคุณหมอยืนยันว่าให้จ่ายยาตัวนี้ให้กับคุณแม่ จนกระทั่งอีก 2 เดือนต่อมา คุณแม่รู้สึกว่าลูกของตัวเองไม่ดิ้น จึงไปอัลตร้าซาวด์ คุณหมอพบว่าเด็กน้อยมีอาการผิดปกติ น้ำท่วมแกนสมอง จนสมองเหลือน้อย และมีเลือดออดที่เนื้อสมอง เนื่องจากเป็นผลกระทบของยาที่คุณหมอให้มา ลูกน้อยคลอดออกมาผิดปกติ ไม่สามารถหายใจเองได้ ต้องใช้เครื่องช่วยหายใจตลอดเวลา และกะโหลกศีรษะปิดไม่สนิท ตามองไม่เห็น หูไม่ได้ยิน ไม่มีพัฒนาการใดๆ เปรียบเหมือนก้อนเนื้อที่มีชีวิตเท่านั้น คุณแม่ใจแทบสลาย
ทางคุณหมอก็ออกมาชี้แจงว่า ได้ให้ยาคุณแม่รับประทานเมื่ออายุครรภ์ครบ 12 สัปดาห์ หรือ 3 เดือน เพราะเห็นว่าอวัยวะครบแล้ว โอกาสที่จะพบความผิดปกติมีน้อย จึงให้ยาชนิดนี้รับประทานต่อเนื่อง 6 เดือน ถึง 1 ปี จึงจะหยุดยา คุณแม่มาตามนัดทุกครั้งไม่พบความผิดปกติ จึงปรับยาเพิ่ม หลังจากนั้นคุณหมออัลตร้าซาวด์ กลับพบว่ามีอาการผิดปกติ คุณหมอจึงเปลี่ยนยาเป็น “เฮปาริน” อาการแบบนี้ทางการแพทย์จัดว่าเป็นเหตุสุดวิสัย ไม่สามารถป้องกันได้
อ่านต่อ “ข้อควรระวังเรื่องการใช้ยาลิ่มเลือดอุดตัน และวิธีป้องกันโรคลิ่มเลือดอุดตัน” คลิกหน้า 2
ข้อควรระวังเรื่องการใช้ยาลิ่มเลือดอุดตัน
1.ยารับประทาน เป็นยาที่ต้องระมัดระวัง เพราะยาจะผ่านน้ำนม รก และสายสะดือไปสู่ลูกน้อย ซึ่งระหว่างตั้งครรภ์จะไม่ให้กินในช่วง 3 เดือนแรก เพราะยาบางชนิดถ้ารับประทานขณะตั้งครรภ์จะทำให้ลูกพิการ
2.ยาฉีด ต้องอยู่ในความควบคุมของคุณหมอ ห้ามฉีดเอง การฉีดมีข้อดีคือไม่ผ่านน้ำนมแม่ รก และสายสะดือ และอยู่ในการควบคุมดูแลของคุณหมออย่างใกล้ชิด
วิธีป้องกันโรคลิ่มเลือดอุดตัน
1.อย่านั่งท่าเดียวนานๆ เช่น การเดินทางโดยเครื่องบินในระยะไกล ควรยืนขึ้นและเดินไปมาทุก 1 ชั่วโมง
2.ไม่สูบบุหรี่ เนื่องจากบุหรี่เป็นปัจจัยในการเกิดลิ่มเลือดในหลอดเลือดอย่างหนึ่ง
3.ใส่เสื้อผ้าสบายๆ ไม่รัดแน่นเพื่อเพิ่มการไหลเวียนของเลือด
4.หมั่นขยับแขน ขา ข้อเท้า และเท้า เพื่อเพิ่มการไหลเวียนของเลือด
5.ดื่มน้ำมากๆ อย่างน้อยวันละ 6 – 8 แก้ว เมื่อไม่มีโรคที่แพทย์ให้จำกัดน้ำดื่ม
6.ใส่ถุงเท้ายาวชนิดช่วยพยุงขาเพื่อช่วยพยุงหลอดเลือดขา เมื่อต้องทำงานที่ต้องยืนนานๆ
7.อย่าดื่มเหล้าหรือกินยานอนหลับที่จะทำให้นอน หรือนั่งนิ่งๆ อยู่ในท่าเดียวนานเกิน ไป
อ่านเพิ่มเติมคลิก!! “เรื่องจริงจากหมอสูติฯ ตอนที่ 13 ฉันเป็นลิ่มเลือดอุดกั้นปอดตอนท้อง”
เครดิต: ตะลึงจังงัง, mthai.com, ศาสตราจารย์ แพทย์หญิง อรุณี เจตศรีสุภาพ วว.กุมารเวชศาสตร์