เป็น โรคซึมเศร้า ตั้งครรภ์ ได้ไหม?

เป็น โรคซึมเศร้า ตั้งครรภ์ ได้ไหม? หากคุณผู้หญิงเคยมีอาการซึมเศร้า หรือมีโรคซึมเศร้าเป็นโรคประจำตัว คงจะมีข้อสงสัยว่า เป็นโรคซึมเศร้า ตั้งครรภ์ได้ไหม เพราะกลัวว่าโรคนี้จะส่งผลต่อสภาพจิตใจตอนท้องและมีผลต่อลูกน้อย วันนี้เราจึงจะมาให้คำตอบพร้อมคำอธิบายเพื่อให้คุณแม่เข้าใจกันมากยิ่งขึ้นค่ะ

เป็น โรคซึมเศร้า ตั้งครรภ์ ได้หรือไม่

รู้จักและเข้าใจโรคซึมเศร้า

โรคซึมเศร้า มีความแตกต่างจากภาวะอารมณ์เศร้าตามปกติทั่วไปของคนเรา เพราะภาวะอารมณ์เศร้าเป็นเรื่องของความรู้สึกที่เกิดจากความผิดหวัง เสียใจ จากเรื่องราวต่างๆ แต่เมื่อเหตุการณ์นั้นคลี่คลายลง อารมณ์เศร้านั้นก็จะหายไปได้ แต่โรคซึมเศร้า คือความผิดปกติทางการแพทย์ ซึ่งผู้ป่วยจะมีอาการซึมเศร้าร่วมกับอาการต่างๆ จนทำให้ทำงานหรือการประกอบกิจวัตรประจำวันบกพร่องหรือแย่ลง มีพฤติกรรมและความรู้สึกนึกคิดที่เปลี่ยนแปลงไป ร่วมกับอาการทางร่างกายต่างๆ ประกอบกัน แต่คนที่เป็นโรคซึมเศร้า ไม่ใช่คนอ่อนแอ คิดมา หรือเป็นคนท้อแท้ ไม่สู้ปัญหา แต่ทุกอย่างเกิดขึ้นจากตัวโรค ซึ่งพอรักษาอย่างถูกต้องก็จะทำให้โรคนี้หาย และผู้ป่วยกลับมาเป็นคนที่มีอารมณ์แจ่มใสได้เหมือนเดิม

แต่อย่างไรก็ตามหากคนเรามีภาวะอารมณ์เศร้าที่ยังไม่ได้ถึงกับเป็นโรคซึมเศร้า แต่อารมณ์เศร้านั้นอยู่นานไม่หาย มีอาการต่อเนื่องที่รุนแรงมากขึ้น เช่น เศร้าจนนอนไม่หลับ น้ำหนักลดลงมาก ไม่สนใจโลก ไม่อยากมีชีวิตอยู่ ก็ถือว่าอาจเข้าข่ายของโรคซึมเศร้าได้ด้วย

สาเหตุของโรคซึมเศร้า ปัจจุบันเชื่อกันว่าสาเหตุที่ทำให้เป็นโรคนี้นั้นสัมพันธ์กับหลายๆ ปัจจัย ทั้งจากกรรมพันธุ์การพลัดพรากจากพ่อแม่ในวัยเด็ก พัฒนาการของจิตใจ รวมถึงปัจจัยทางชีวภาพเช่น การเปลี่ยนแปลงของระดับสารเคมีในสมอง และลักษณะนิสัยของผู้ป่วยเนื่องจากบางคนมีแนวคิดที่ทำให้ตนเองซึมเศร้า เช่น มองโลกในแง่ร้ายมองตนเองในแง่ลบ มองเห็นแต่ความบกพร่องของตนเอง เมื่ออยู่ในสถานการณ์กดดันต่างๆ เช่น เลิกราหย่าร้าง ผิดหวัง ตกงาน สอบไม่ผ่าน ทำให้คนที่มีลักษณะนิสัยเช่นนี้จะมีอาการซึมเศร้าได้ง่าย จนมีอาการรุนแรงสะสมกลายเป็นโรคซึมเศร้าได้

 

ติดตาม การสังเกตอาการโรคซึมเศร้าของตัวเอง คลิกต่อหน้า 2

สังเกตอาการซึมเศร้าของตัวเอง

มาลองสังเกตดูว่า คุณมีอาการในข้อ 1 หรือ 2 อย่างน้อย 1 ข้อ ร่วมกับอาการในข้ออื่นๆ 5 อาการหรือมากกว่านั้นหรือไม่ และมีอาการเหล่านี้อยู่นาน 2 สัปดาห์ขึ้นไปมีอาการเหล่านี้อยู่เกือบตลอดเวลาหรือเปล่า หากใช่ก็ถือว่าคุณมีแนวโน้มเป็นโรคซึมเศร้า จึงควรไปปรึกษาแพทย์

1. มีอารมณ์ซึมเศร้า
2. ไม่มี่ความสนใจ หรือหมดความสนใจหรือความเพลินใจในกิจกรรมต่างๆ
3. น้ำหนักลดลงหรือเพิ่มขึ้นมาก (เปลี่ยนแปลงมากกว่า5%ต่อเดือน) หรือมีการเบื่ออาหารหรือเจริญอาหารมาก
4. นอนไม่หลับ หรือหลับมากไป
5. กระวนกระวาย อยู่ไม่สุข หรือเชื่องช้าลง
6. อ่อนเพลีย ไร้เรี่ยวแรง
7. รู้สึกตนเองไร้ค่า
8. สมาธิลดลง ใจลอย หรือลังเลใจไปหมด
9. คิดเรื่องการตาย คิดอยากตาย

 

เป็น โรคซึมเศร้า ตั้งครรภ์ ได้ แต่อาจส่งผลต่อลูก

คุณผู้หญิงที่เป็นโรคซึมเศร้าต้องดูว่าอาการทางอารมณ์ที่ซึมเศร้านั้นมีแต่เรื่องซึมเศร้าอย่างเดียว หรือมีอารมณ์แปรปรวนแบบไบโพลาร์หรืออารมณ์สองขั้วด้วยหรือไม่ยาที่ใช้ควบคุมอาการมียาอะไรบ้าง และมีอาการซึมเศร้าขั้นรุนแรงจนถึงมีความคิดฆ่าตัวตายนั้นเกิดขึ้นครั้งสุดท้ายเมื่อไร

หากคุณผู้หญิงมีอาการซึมเศร้าและใช้ยาอยู่ และยาลดอาการซึมเศร้าที่ได้รับสามารถคุมอาการได้ดีไม่มีความคิดทําร้ายตัวเองอยู่เป็นปีสภาพแวดล้อมไม่ได้สร้างสถานการณ์ให้อาการของโรคกําเริบขึ้นอีดอาจจะพิจารณาให้ตั้งครรภ์ได้ค่ะ

ติดตาม หากซึมเศร้าบ่อย ไม่ควรตั้งครรภ์ คลิกต่อหน้า 3

แต่ก่อนตั้งครรภ์คุณแม่ต้องทราบว่าภาวะซึมเศร้าอาจจะส่งต่อมาถึงลูกได้แต่ไม่ใช่ 100 เปอร์เซ็นต์ เพียงแต่ความเสี่ยงเพิ่มขึ้นหากเทียบกับผู้หญิงที่ไม่เคยเป็นโรคนี้มาก่อน นอกจากนี้ต้องมาดูว่ายาที่กินมีผลต่อความพิการของเด็กหรือไม่ความเสี่ยงประมาณเท่าไรและช่วงตั้งครรภ์ที่มีโอกาสเกิดอาการของโรคซึมเศร้าซึ่งคุณแม่และครอบครัวต้องระวังเป็นพิเศษ คือ ช่วงตั้งครรภ์ไตรมาสแรกและช่วงหลังคลอด

หากซึมเศร้าบ่อยมาก ไม่ควรตั้งครรภ์

ในทางกลับกันหากอาการของโรคซึมเศร้าเกิดบ่อยมีความคิดอยากทําร้ายตัวเองเกิดขึ้นได้ไม่นานกลุ่มนี้ยังไม่อนุญาตให้มีการตั้งครรภ์เพราะโอกาสเกิดภาวะแทรกซ้อนทางอารมณ์ของคุณแม่จะสูงมาก ซึ่งบางครั้งการพยายามดูแลและควบคุมพฤติกรรมจากคนในครอบครัวกลับจะยิ่งเพิ่มความเครียดให้คุณแม่ที่ตั้งครรภ์อีกด้วย

นอกจากนี้หากอาการของโรคซึมเศร้ายังไม่อยู่ช่วงสงบเกินสองปีโอกาสเกิดภาวะแทรกซ้อนของคุณแม่จะเยอะขึ้น เช่น เกิดอารมณ์ซึมเศร้าทําให้ได้รับสารอาหารและการพักผ่อนไม่เพียงพอส่งผลให้ลูกน้อยในครรภ์ขาดอาหาร อารมณ์ที่ซึมเศร้าก็ส่งผลไปยังลูกน้อย และมีโอกาสคลอดก่อนกําหนด ยังไม่รวมถึงความเสี่ยงที่ลูกน้อยในครรภ์จะได้รับยีนซึมเศร้าติดไปในตัวอีกด้วย

ดังนั้นการประเมินสภาพจิตใจ สภาพอารมณ์ชนิดของยาที่ใช้ช่วงเวลาที่โรคสงบไม่แสดงอาการมีความสําคัญอย่างมากต่อการตัดสินใจว่าคุณแม่สมควรตั้งครรภ์หรือไม่ ที่สำคัญคือควรปรึกษาแพทย์ที่ดูแลอาการซึมเศร้าอยู่เสมอเพื่อพิจารณาและตัดสินใจก่อนที่คุณแม่จะตั้งครรภ์ค่ะ

---

ข้อมูลโดย :นาวาตรีพญ.ณัฐยารัชตะวรรณสูตินรีแพทย์ประจําศูนย์สุขภาพสตรีโรงพยาบาลสมิติเวชศรีนครินทร์

อ่านต่อบทความที่น่าสนใจ

วางแผนมีลูก กับ 10 เรื่องที่ต้องเจอ

ฝากครรภ์ช้า ไม่กินยาบำรุง อันตราย! เสี่ยงลูกพิการ

รู้แล้วรีบแก้ไข! พ่อแม่ยุคใหม่ ทำไมจึง มีลูกยาก ?