ไขข้อข้องใจ! อุ้งเชิงกรานแคบ คลอดเองได้ไหม

คำถามหนักใจที่มักเกิดกับคุณแม่ตั้งครรภ์ทั้งหลาย โดยเฉพาะคุณแม่ที่มีความมุ่งมั่นอยากจะคลอดลูกเองตามธรรมชาติ แต่เมื่อรู้ว่า ลักษณะของอุ้งเชิงกรานก็เป็นอีกหนึ่งปัจจัยที่ทำให้คลอดเองได้ลำบากหรือในบางท่านก็ไม่สามารถทำได้เลย เพื่อความเข้าใจที่ถูกต้อง มาดูข้อมูลเหล่านี้ประกอบกันค่ะ แล้วจะรู้ว่า อุ้งเชิงกรานแคบ จะคลอดเองได้ไหม

ทำความรู้จัก ‘อุ้งเชิงกราน’ กันก่อน

อุ้งเชิงกรานเป็นโครงสร้างกระดูกที่อยู่ปลายล่างของกระดูกสันหลัง เชื่อมต่อระหว่างช่องท้องและขา ทำหน้าที่รองรับอวัยวะภายในต่าง ๆ เช่น ลำไส้ กระเพาะปัสสาวะ มดลูก ปีกมดลูก ปากมดลูก รังไข่ โดยธรรมชาติอุ้งเชิงกรานจะขยายออกตอนตั้งครรภ์ในช่วงไตรมาสที่ 3 เพื่อให้คลอดลูกได้อย่างสะดวก และช่วงนี้เองที่อุ้งเชิงกรานต้องทำหน้าที่อย่างหนักจากน้ำหนักมดลูกที่มากขึ้น อีกทั้งฮอร์โมนที่สูงขึ้นจนทำให้กล้ามเนื้อบริเวณอุ้งเชิงกรานหย่อนยานลง

อุ้งเชิงกรานแคบ แบบต่างๆ

อุ้งเชิงกรานแคบมีได้หลายลักษณะ ซึ่งอาจแคบที่ส่วนใดส่วนหนึ่งหรือหลายส่วนรวมกัน โดยมีขนาดสั้นกว่าเกณฑ์ปกติ 1 เซนติเมตรหรือมากกว่า จึงทำให้ลูกในครรภ์คลอดยากหรือคลอดไม่ได้เลย ซึ่งแบ่งลักษณะได้ ดังนี้¹

1. อุ้งเชิงกรานแคบที่ช่องเข้า

จะมีเส้นผ่านศูนย์กลางตรงช่องเข้าน้อยกว่า 10 เซนติเมตร เส้นผ่านศูนย์กลางแนวขวางน้อยกว่า 12 เซนติเมตร จะตรวจพบในระยะใกล้คลอดและอายุครรภ์มากกว่า 36 สัปดาห์ ซึ่งทำให้ศีรษะของลูกไม่สามารถคลอดได้ หรือคุณแม่เองไม่มีอาการเจ็บครรภ์เมื่อครบกำหนดคลอด เมื่อพบลักษณะอุ้งเชิงกรานนี้ ส่วนใหญ่แพทย์จะใช้วิธีผ่าคลอดทุกราย

บทความแนะนำ 10 เทคนิคดี๊ดี ช่วยคุณแม่บรรเทาอาการเจ็บครรภ์คลอด

2. อุ้งเชิงกรานแคบที่ช่องกลาง

จะพบระยะห่างระหว่างปุ่มกระดูกของเชิงกรานทั้งสองข้างน้อยกว่า 9.5 เซนติเมตร ทำให้การหมุนศีรษะของลูกไม่อยู่ในสภาพที่เหมาะสม คือ ไม่สามารถเอาท้ายทอยมาด้านหน้าเชิงกรานได้ จึงทำให้การคลอดล่าช้า

3. อุ้งเชิงกรานแคบที่ช่องออก

ระยะระหว่างปุ่มกระดูกเชิงกรานน้อยกว่า 8 เซนติเมตร และมุมใต้กระดูกหัวเหน่าแคบน้อยกว่า 85 องศา ซึ่งหากคุณแม่คนใดที่อุ้งเชิงกรานแคบที่ช่องกลางจะพบว่า บริเวณอุ้งเชิงกรานจะแคบที่ช่องออกด้วย

4. อุ้งเชิงกรานแคบทุกส่วน

พบได้จากคุณแม่ที่เคยมีประวัติความผิดปกติของมดลูก เช่น ตีบตัน แข็ง เคยฉีกขาด มีเนื้องอก มีถุงน้ำที่รังไข่ มดลูกอยู่ผิดที่ ปากมดลูกบวม ช่องคลอดแคบหรือตีบมาแต่กำเนิด

 

อ่านต่อ>> อุ้งเชิงกรานแคบ  คลอดเองได้ไหม คลิกหน้า 2

ใครที่ต้องตรวจอุ้งเชิงกราน

เมื่ออุ้งเชิงกรานมีความสำคัญต่อการตั้งครรภ์และการคลอด คุณแม่จึงควรใส่ใจและให้ความร่วมมือกับคุณหมอตรวจอุ้งเชิงกรานทุกครั้งเมื่อถึงเวลา โดยเฉพาะคุณแม่ที่มีกรณีดังต่อไปนี้

1. มีความสูงไม่เกิน 150 เซนติเมตร เนื่องจากผู้หญิงที่มีรูปร่างเตี้ย มักจะมีอุ้งเชิงกรานเล็ก และสอบเข้าหากัน ทำให้ช่องคลอดแคบตามไปด้วย
2. ตั้งครรภ์แรกทุกราย
3. เคยมีประวัติคลอดก่อนกำหนดทุกครรภ์ และลูกมีน้ำหนักน้อยกว่า 3,000 กรัม
4. เคยคลอดยาก จนต้องใช้เครื่องมือช่วย
5. มีประวัติคลอดแล้วลูกเสียชีวิต
6. เคยตั้งครรภ์ลูกท่าผิดปกติ

อย่าตกใจ! อุ้งเชิงกรานแคบ ก็คลอดเองได้

เมื่อถึงระยะใกล้คลอด คุณแม่ควรให้คุณหมอที่รับฝากครรภ์ตรวจวินิจฉัยภายในเพื่อพิจารณาความพร้อมก่อนคลอด โดยเฉพาะในช่วงไตรมาสที่ 3 ที่อุ้งเชิงกรานจะเริ่มขยายตัวออก แต่เมื่อตรวจแล้วพบว่า มีอุ้งเชิงกรานแคบ คุณแม่ก็ไม่ต้องกังวลใจ เพราะยังสามารถคลอดได้เองตามธรรมชาติ เพียงแต่ต้องรักษาน้ำหนักตัวของลูกให้อยู่ในเกณฑ์ไม่เกิน 3,000 กรัม ตัวคุณแม่เองก็ต้องดูแลสุขภาพให้แข็งแรง เพื่อให้มีลมเบ่งที่ดี มีความอดทนในการคลอด ไม่มีภาวะแทรกซ้อน หรือความเสี่ยงใด ๆ ระหว่างคลอด และท่าของลูกในครรภ์จะต้องเป็นท่าปกติ ไม่เป็นท่าก้น นอนขวางท้อง แหงนหน้า หรือเอียงตัว ซึ่งจะทำให้คลอดยากขึ้นกว่าเดิม ทั้งนี้ ควรขึ้นอยู่กับดุลพินิจของแพทย์ผู้ฝากครรภ์ด้วยว่า คุณแม่จะสามารถคลอดเองได้หรือไม่ด้วย

อ่านต่อ>> เคล็ดลับคลอดง่าย…คุณแม่เชิงกรานแคบ คลิกหน้า 3

 

เคล็ดลับคลอดง่าย…คุณแม่เชิงกรานแคบ

คุณแม่ที่มีอุ้งเชิงกรานแคบอย่าเพิ่งหมดกำลังใจ หากแพทย์วินิจฉัยว่า คุณแม่พอมีโอกาสในการคลอดเองได้ ขอให้มุ่งมั่นตั้งใจปฏิบัติตามเคล็ดลับเหล่านี้ เพื่อช่วยให้คลอดเองตามธรรมชาติได้ง่ายขึ้นค่ะ

1. ควบคุมน้ำหนัก เลี่ยงมัน เลี่ยงหวาน

สิ่งสำคัญในช่วงตั้งครรภ์สำหรับคุณแม่ที่มีอุ้งเชิงกรานแคบ คือ การควบคุมขนาดตัวของลูกไม่ให้ใหญ่จนเกินไป คุณแม่จึงต้องใส่ใจเลือกรับประทานอาหารมีประโยชน์ หลากหลายครบถ้วนทั้ง 5 หมู่ ที่สำคัญต้องหลีกเลี่ยงอาหารรสหวานจัด และมันจัด เพื่อรักษาระดับน้ำหนักและการเจริญเติบโตของลูกให้เป็นไปอย่างธรรมชาติ ไม่เกินเกณฑ์ที่กำหนด เพียงเท่านี้ คุณแม่ก็จะสามารถคลอดลูกได้เองตามธรรมอย่างที่ตั้งใจได้แล้วค่ะ

 

2. ออกกำลังกาย Exercise อุ้งเชิงกราน

นอกจากควบคุมอาหารแล้ว คุณแม่ที่มีอุ้งเชิงกรานแคบต้องหมั่นออกกำลังบริหารอุ้งเชิงกรานให้แข็งแรง เพื่อให้คลอดได้ง่ายสบายขึ้นอีกด้วย ซึ่งท่าที่เหมาะสม ได้แก่²

• ท่าบริหารอุ้งเชิงกรานโดยเฉพาะ ให้คุณแม่นั่งแยกเข่าห่างจากกันประมาณ 1 ฟุต แล้วโน้มตัวไปข้างหน้า วางมือคว่ำลงบนพื้น หลังตรง จากนั้นให้เกร็งกล้ามเนื้อบริเวณบั้นท้ายและก้นค้างไว้ 2-3 วินาที แล้วค่อย ๆ กลับมาสู่ท่าเดิม บริหารท่านี้วันละ 25 ครั้ง จะช่วยเพิ่มความแข็งแรงให้กล้ามเนื้อบริเวณอุ้งเชิงกราน
• ท่าบริหารกล้ามเนื้อช่องคลอด อุ้งเชิงกราน และฝีเย็บ ให้ขมิบและคลายกล้ามเนื้อรอบ ๆ ช่องคลอด ทวารหนัก และช่องปัสสาวะ โดยขณะขมิบให้หายใจเข้า และขณะคลายให้หายใจออก ทำท่านี้วันละ 20-30 ครั้ง จะช่วยให้ฝีเย็บยืดขยาย และอุ้งเชิงกรานแข็งแรง

อุ้งเชิงกรานแคบไม่ได้เป็นเรื่องน่าตกใจ หรือกังวลใจแต่อย่างใด เพียงคุณแม่ศึกษาข้อมูล หมั่นตรวจวินิจฉัยตามที่แพทย์นัด พยายามรักษาอารมณ์จิตใจให้สดชื่นแจ่มใส และปฏิบัติตามข้อแนะนำของแพทย์อย่างสม่ำเสมอ รับรองได้เลยว่า การตั้งครรภ์และการคลอดก็จะดำเนินไปอย่างราบรื่นแน่นอน

…เพราะการเตรียมพร้อมที่ดี คือ พื้นฐานที่ดีของการตั้งครรภ์ค่ะ…

อ่านต่อบทความน่าสนใจ คลิก!

6 อาหาร ช่วยแม่ท้องเร่งคลอดแบบธรรมชาติ

กฎและมารยาทในการเยี่ยมคุณแม่หลังคลอดและทารกแรกเกิด

หมอแนะ! 5 การเตรียมตัว เมื่อคุณพ่อ ตั้งใจเข้าห้องคลอด

---

แหล่งอ้างอิงข้อมูล

¹วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี สรรพสิทธิประสงค์.แผนการจัดการเรียนรู้ การพยาบาลมารดาทารกและการผดุงครรภ์ 2.

²www.medthai.com .ท่าออกกำลังกายคนท้อง.