ซึมเศร้าหลังคลอด อาการ ที่แม่หลังคลอดควรรู้ !

ซึมเศร้าหลังคลอด อาจเกิดขึ้นกับผู้หญิงหลังคลอดลูกได้ และมักจะส่งผลให้แม่หลังคลอดมีภาวะอารมณ์ที่เศร้ามากกว่าปกติ ซึ่งหากไม่ได้รับการรักษาที่ถูกต้องอาจส่งผลกระทบต่อลูกน้อยได้จากภาวะอารมณ์ของแม่  ทีมงาน Amarin Baby & Kids มีข้อมูลเกี่ยวกับอาการเศร้าหลังคลอด ที่จะช่วยให้คุณแม่ที่เพิ่งคลอดลูกได้ดูแลสุขภาพ และจัดการกับภาวะเศร้าหลังคลอดกันได้อย่างถูกต้องค่ะ

 

ซึมเศร้าหลังคลอด เกิดจากอะไร?

โรคซึมเศร้าหลังคลอด (Postpartum depression) เป็นกลุ่มอาการที่รุนแรง และส่งผลกระทบต่อการเลี้ยงลูกน้อยอย่างมาก ซึ่งหากปล่อยให้แม่ที่เพิ่งคลอดลูกมาใหม่ๆ มีอาการซึมเศร้าหลังคลอดที่ไม่ได้รับการดูแลรักษาอย่างรวดเร็ว ก็อาจจะส่งผลกระทบต่อพัฒนาการของลูกน้อยทั้งในด้านร่างกาย และจิตใจได้อย่างมาก

 บทความแนะนำ คลิก>> ภาวะตกเลือดหลังคลอด ละเลยเพียงนิด อันตรายถึงชีวิตได้

Good to know… “โรคซึมเศร้าหลังคลอดสามารถเกิดขึ้นในคุณแม่อายุเท่าไหร่ก็ได้  หรือเป็นการคลอดครั้งไหนก็ได้ ในคุณแม่ที่คลอดลูก 1,000 ราย จะมีโอกาสที่จะมีภาวะซึมเศร้าหลังคลอด 1-3 ราย¹”

 

อ่านต่อ >> “มารู้จักกับอาการซึมเศร้าหลังคลอด อย่างถูกต้อง” หน้า 2

 

 

อาการซึมเศร้าหลังคลอด แบ่งออกเป็น 2 ชนิด

1. อารมณ์เศร้าหลังคลอด (Postpartum Blues หรือ Baby Blues) ซึ่งเมื่อหลังคลอดคุณแม่จะมีอาการความรู้สึกเศร้าๆ ที่มักเกิดขึ้นเพียงแค่ 2-3 วัน แล้วอาการก็หายไป

อารมณ์เศร้าหลังคลอด มักจะมีอาการที่แสดงออกได้ดังนี้

• มีความรู้สึกโกรธลูก โกรธสามี และคนรอบข้างอย่างที่ไม่มีเหตุผล
• บางครั้งก็ร้องไห้ออกมาโดยไม่มีเหตุผล
• มักนอนไม่หลับ และทานข้าวไม่ค่อยได้
• มักคิดและพูดเสมอว่าจะไม่สามารถเลี้ยงลูกได้

2. โรคซึมเศร้าหลังคลอด (Postpartum Depression) ซึ่งเมื่อหลังคลอดคุณแม่จะมีอาการเศร้าซึม ท้อแท้ วิตกกังวล และมีความคิดอยากฆ่าตัวตาย หากคุณแม่หลังคลอดที่มีอาการเหล่านี้ ทางการแพทย์ถือว่ารุนแรงมาก และควรต้องได้รับการรักษาอย่างเร่งด่วน เพราะหากปล่อยไว้อาจกลายเป็นโรคทางจิตเวชได้

โรคซึมเศร้าหลังคลอด มักจะมีอาการที่แสดงออกได้ดังนี้

• มีความเศร้ารุนแรง จนคิดอยากฆ่าตัวตาย
• มีความวิตกกังวลกับทุกเรื่องอย่างมาก
• รู้สึกท้อแท้ในชีวิต ไม่อยากมีชีวิตอยู่ต่อไป

บทความแนะนำ คลิก>> กฎและมารยาทในการเยี่ยมคุณแม่หลังคลอดและทารกแรกเกิด

Good to know… “อารมณ์เศร้าหลังคลอดไม่ถึงกับต้องรักษากับคุณหมอ แต่การดูแลรักษาอาการเบื้องต้น คือ ขอให้สามี และคนรอบข้างในครอบครัว มีความเข้าใจ และช่วยดูแล พูดคุยให้กำลังใจ ก็จะทำให้อารมณ์เศร้าหลังคลอดให้ไปได้ใน 2-3 วัน”

 

อ่านต่อ >> “การดูแลตัวเองจากอาการซึมเศร้าหลังคลอด” หน้า 3

 

 

เมื่อมีอาการซึมเศร้าหลังคลอดควรทำอย่างไร?

อาการผิดปกติกับคุณแม่หลังคลอดที่เรียกว่าอาการซึมเศร้าหลังคลอด หากไม่รุนแรงจนไม่สามารถควบคุมตัวเองได้ ในเบื้องต้นคุณแม่สามารถดูแลรักษาสภาพภาวะอารมณ์ จิตใจของตัวเองได้ ดังนี้

• พยายามพักผ่อนให้มากที่สุด
• หาคนมาช่วยสลับเลี้ยงลูก เช่น ญาติ พี่น้อง หรือพี่เลี้ยงเด็กที่ไว้ใจได้
• ดูแลความสะอาดตัวเองทุกวัน อาบน้ำ สระผม ให้ร่างกายรู้สึกสดชื่น
• ไม่หมกมุ่นอยู่แต่ในบ้าน ควรออกมาเดินเล่นสูดอากาศบริสุทธิ์นอกบ้าน หรือหาเพื่อนคุย
• และหากการดูแลตัวเองในเบื้องต้นไม่ดีขึ้น แนะนำให้ปรึกษาคุณหมอ เพื่อหาทางรักษาที่ถูกต้องเหมาะสมกับอาการที่เป็นอยู่ค่ะ

อย่างที่บอกไปข้างต้นว่าโรคซึมเศร้าหลังคลอดไม่ได้เกิดขึ้นกับแม่หลังคลอดทุกคน แต่มักจะเกิดในแม่หลังคลอดที่เรื่องบางอย่าง เช่น

• อาจถูกสามีทอดทิ้งให้เลี้ยงลูกคนเดียว
• เคยมีอาการซึมเศร้าหลังคลอดจากการคลอดลูกคนแรก
• เดิมมีอาการป่วยทางจิตอยู่
• ในครอบครัวมีประวัติทางจิต

 

อ่านต่อ >> “10 วิธีการรักษาอาการซึมเศร้าที่ได้ผลดี” หน้า 4

 

 

วิธีรักษาอาการซึมเศร้าหลังคลอด²

1. เริ่มป้องกันตั้งแต่ก่อนตั้งครรภ์ การป้องกันและหลีกเลี่ยงอาการซึมเศร้าหลังคลอด ก่อนจะมีลูกว่าที่คุณพ่อและคุณแม่ควรปรึกษาคุณหมอที่คลินิกให้คำปรึกษาก่อนการตั้งครรภ์
2. เมื่อเริ่มตั้งครรภ์แล้ว ก็จำเป็นอย่างยิ่งที่คุณแม่จะต้องไปฝากครรภ์เพื่อขอรับคำแนะนำในเรื่องของการปฏิบัติตน รวมทั้งเพื่อจะได้รับการดูแลป้องกันและรักษาโรคที่อาจจะเกิดขึ้นได้ในระหว่างการตั้งครรภ์ เพื่อให้การตั้งครรภ์นั้นดำเนินไปอย่างเป็นปกติ
3. คุณพ่อมีส่วนช่วยคุณแม่ได้อย่างมาก ก่อนการคลอดคุณพ่อคุณแม่ควรปรึกษาหารือกันถึงการดำเนินชีวิตภายหลังจากที่ลูกน้อยได้คลอดออกมาแล้ว โดยคุยกันและตกลงกันไว้ก่อนว่าใครจะต้องทำอะไรบ้าง ทำอย่างไร
4. ดูแลและเอาใจใส่ตัวเอง คุณแม่อย่าเป็นกังวลในสิ่งที่ไม่ควรกังวล เพราะจะยิ่งทำให้คุณแม่วิตกกังวลและว้าวุ่นกับงานบ้านจนเกินไป
5. หาคนช่วยเหลือและหากำลังใจ คุณแม่อาจให้บุคคลในครอบครัว คุณพ่อ เพื่อน ๆ หรือผู้ให้บริการดูแลเด็กอื่น ๆ ได้เข้ามามีส่วนร่วมในการดูแลลูกน้อย คุณแม่จะได้รู้สึกมีกำลังใจและไม่รู้สึกโดดเดี่ยวเหมือนอยู่ตัวคนเดียว
6. รู้จักระบายความรู้สึก ถ้าคุณแม่รู้สึกหงุดหงิด หรือรู้สึกอึดอัดคับข้องใจใด ๆ ก็อย่าเก็บไว้คนเดียว คุณแม่ควรพูดระบายถึงความรู้สึกที่อัดอั้นนั้นออกมากับให้สามีได้ทราบบ้าง
7. เลิกวิตกกังวล กับเรื่องรอบข้าง ให้ปล่อยวางและทำใจให้สบายๆ
8. รับประทานอาหารที่มีประโยชน์ ผักและผลไม้สด รวมทั้งน้ำผลไม้คั้นสดนั้นเป็นแหล่งของวิตามินที่ช่วยให้คุณแม่รู้สึกสดชื่นและช่วยให้ระบบต่าง ๆ ของร่างกายทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพ
9. ไม่ควรเก็บตัวอยู่แต่ในบ้าน ควรพาตัวเองออกมานอกบ้านบ้าง เช่น ออกมาเดินรับแดดอ่อนช่วงเช้า หรือพาลูกใส่รถเข็นเดินเล่นรับลมในหมู่บ้าน หรือหาเวลาออกกำลังกาย ให้เพื่อนๆ มาหาที่บ้านได้พูดคุยกันตามประสาผู้หญิง เป็นต้น ก็จะช่วยลดความเครียด ความท้อแท้ลงได้
10. พักผ่อนให้เพียงพอ ในช่วงกลางวันคุณแม่ควรพยายามงีบหลับบ้างและหาคนช่วยดูแลลูกในตอนกลางคืน เพื่อที่จะได้มีเวลาพักผ่อนให้มากขึ้น ทำให้รู้สึกสดชื่น เพราะร่างกายที่อ่อนเพลียจะทำให้อาการซึมเศร้าที่เป็นอยู่แย่ลง

บทความแนะนำ คลิก>> ไข้หลังคลอด สัญญาณร้ายที่ต้องพบแพทย์ทันที!!

ซึมเศร้าหลังคลอด เมื่อได้ยินแล้วอาจดูเป็นกลุ่มอาการที่น่ากลัว แต่หากรู้จักอาการที่ถูกต้องและได้รับการดูแลรักษาอย่างถูกวิธีก็จะช่วยให้คุณแม่หายขาด และห่างไกลจากการเกิดโรคซึมเศร้าหลังคลอดได้ …ด้วยความห่วงใยค่ะ

 

 

อ่านต่อบทความเรื่องอื่นที่น่าสนใจคลิก!

ปวดหลัง หลังคลอด ไม่ใช่เรื่องเล็กน้อย ปล่อยไว้เสี่ยงอัมพาต
6 เคล็ดลับช่วยคุณแม่หลังคลอด ฟื้นตัวเร็ว
น้ำคาวปลา หลังคลอดลูก คืออะไร ?

 

---

ขอขอบคุณข้อมูลอ้างอิงจาก
¹รศ.นพ.วิทยา ถิฐาพันธ์. ซึมเศร้าหลังคลอด. หนังสือคู่มือตั้งครรภ์และเตรียมคลอดสำหรับคุณแม่ยุคใหม่.
²medthai.10 วิธีรักษาภาวะซึมเศร้าหลังคลอด & โรคซึมเศร้าหลังคลอด.