เลี้ยงลูกด้วยนมแม่ : 10 เรื่องอะไร ควรทำ ไม่ควรทำ ช่วงให้นมลูก

ควรทำ ไม่ควรทำ ช่วงให้นมลูก คุณแม่ลูกอ่อนที่กำลังเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ อาจอยากจะทำอะไรหลายๆ อย่างในช่วงให้นมลูก แต่ก็เกิดความกังวลใจว่าจะสามารถทำได้หรือเปล่า ทีมงาน Amarin Baby & Kids มีข้อมูลที่น่าสนใจเกี่ยวกับการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ ในเรื่องที่ ควรทำ ไม่ควรทำ ช่วงให้นมลูก มาฝากกันค่ะ

 

ควรทำ ไม่ควรทำ ช่วงให้นมลูก

การเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ เป็นกลไกตามธรรมชาติของร่างกายผู้หญิงที่มีการสร้างน้ำนมขึ้นมาเพื่อใช้เลี้ยงลูก น้ำนมแม่เป็นอาหารที่ดีที่สุดสำหรับลูกตั้งแต่แรกเกิด ซึ่งองค์การอนามัยโลกระบุว่าเด็กทารกตั้งแต่แรกเกิดควรกินนมแม่ล้วน 6 เดือน และกินนมแม่ควบคู่อาหารเสริมจน 2 ปี หรือหากให้นมแม่ได้นานกว่านี้ก็สามารถทำได้  ไม่เกิดผลเสียต่อสุขภาพของลูกน้อยแต่อย่างใด

 

Good to know… “การเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ คือการป้อนนมให้กับทารกหรือเด็กด้วยน้ำนมจากหน้าอกของผู้หญิง ทารกจะมีกลไกอัตโนมัติในการดูดที่จะทำให้เขาสามารถดูดและกลืนน้ำนมได้”¹

อ่านต่อ >> “น้ำนมแม่ มีประโยชน์อย่างไรต่อลูกน้อย” คลิกหน้า 2 

 

 

น้ำนมแม่ มีประโยชน์อย่างไร ?

1. นมแม่มีสารอาหารครบถ้วน เหมาะสมต่อการย่อย และดูดซึมของลูก ทำให้การเจริญเติบโตและพัฒนาการของลูกสมบูรณ์
2. นมแม่มีภูมิคุ้มกันต้านทานโรค ทำให้ลูกไม่ค่อยเจ็บป่วย โดยเฉพาะหัวน้ำนม/นมน้ำเหลือง (Colostrum) เป็นวัคซีนหยดแรกของชีวิต มีสารซึ่งทำให้ระบบที่สำคัญของร่างกาย เช่น สมอง ประสาท เจริญเติบโตสมบูรณ์
3. นมแม่ทำให้สมองลูกดี มีสติปัญญา เฉลียวฉลาด
4. นมแม่ให้ฮอร์โมนที่จำเป็นต่อการเจริญเติบโตของลูก
5. นมแม่มีน้ำย่อยอาหารหลายชนิด บางชนิดช่วยย่อยนมแม่ บางชนิดเป็นตัวนำเกลือแร่ทำให้เกลือแร่ถูกดูดซึมได้ง่าย และบางชนิดทำลายเชื้อโรค ซึ่งจะช่วยป้องกันโรคท้องร่วง/ท้องเสียได้
6. นมแม่ทำให้ระบบขับถ่ายดี อุจจาระไม่แข็ง
7. นมแม่มีสารกระตุ้นการเจริญของเซลล์บุเนื้อเยื่อ ทำให้ผนังลำไส้เจริญเติบโตดี ป้องกันสารแปลกปลอมเข้าสู่ร่างกายทางลำไส้ ป้องกันการแพ้โปรตีน หรือป้องกันโรคภูมิแพ้²

 

Good to know… “แม่ควรเพิ่มพลังงานจากอาหารอีก 450-500 กิโลแคลอรีต่อวัน (อาหารที่ให้พลังงาน คือ โปรตีน คาร์โบไฮเดรต/แป้ง น้ำตาล และอาหารไขมัน) โดยเพิ่มอาหารอย่างสมดุลไม่ให้เกิด โรคอ้วน และน้ำหนักตัวเกิน”³

 

เห็นไหมคะว่าการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่มีแต่ประโยชน์ได้กับได้  ที่สำคัญนมแม่ยังประหยัด สด สะอาด และปลอดภัยกับสุขภาพร่างกายของลูก สำหรับว่าที่คุณแม่มือใหม่ที่กำลังวางแผนว่าจะเลี้ยงลูกด้วยนมแม่  ไม่ต้องลังเลใจเลยค่ะ  เพราะผู้เขียนเองก็เลี้ยงลูกด้วยนมแม่ และเห็นถึงข้อดีมากกว่าข้อเสีย แต่ในคุณแม่ที่ไม่มีน้ำนมจริงๆ อาจต้องหาตัวเลือกที่เหมาะสมให้กับลูก(ทีมงานเป็นกำลังใจให้ค่ะ)  แต่หากคุณแม่ที่น้ำนมมาน้อยขอให้ขยันกระตุ้นบ่อยๆ  ด้วยการให้ลูกดูด หรือปั้มนมด้วยเครื่องปั้มนม ทุก 1-2 ชั่วโมง

อ่านต่อ >> “การเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ อะไรไม่ควรทำ” คลิกหน้า 3 

 

 

Good to know… “ใน 2 สัปดาห์แรก ลูกจะดูดนม 8-12 ครั้งต่อวัน หลังจากนั้นจะลดลง เมื่อแม่สร้างน้ำนมได้ดี ลูกจะมีน้ำหนักขึ้นวันละประมาณ 15-40 กรัม อายุ 3 เดือนอาจเหลือ 7-8 ครั้งต่อวัน ลูกอายุ 4-6 เดือน การให้นมจะประมาณ 6-8 ครั้งต่อวัน”⁴

 

5 เรื่อง ไม่ควรทำ ช่วงให้นมลูก

1 .ยาลดความอ้วน

การทานยาลดความอ้วนในช่วงที่ให้นมลูก ไม่ขอแนะนำให้ทานอย่างยิ่ง เพราะยาลดความแต่ละชนิดไม่เหมือนกัน ยาบางตัวมีสเตียรอยด์ กดภูมิคุ้มกัน ยาบางตัวจะทำให้ใจสั่น ทำให้ถ่ายท้อง และยาบางตัวกระทบน้ำนมแม่ทำให้น้ำนมลดลง

2. ยารักษาสิว

การทานยากรักษาสิวในช่วงที่ให้นมลูก ไม่แนะนำให้คุณแม่ทานค่ะ ยิ่งถ้าเป็นยารักษาสิวที่เป็นฮอร์โมนรวม มีเอสโตรเจนและโปรเจสโตรเจน ยารักษาสิวกลุ่มนี้หากแม่ทานเข้าไป มีผลกระทบทำให้น้ำนมลดลงมาก

3. แอลกอฮอล์ และ ยาดองเหล้า

การดื่มแอลกอฮอล์ และยาดองเหล้าในช่วงให้นมลูก ไม่ควรทำอย่างมาก เพราะหากคุณแม่ดื่มของมึนเมาพวกนี้ มีผลกระทบต่อน้ำนมแม่ เนื่องจากแอลกอฮอล์สามารถผ่านทางน้ำนมแม่เข้าสู่ร่างกายลูกน้อยได้ขณะที่ดูดนมแม่ ซึ่งผลเสียต่อสุขภาพลูกคือ ตับของลูกยังทำงงานไม่สมบูรณ์ อาจทำให้เพิ่มความเสี่ยงให้เกิดภาวะตับวายได้ค่ะ

4. เลี่ยงทานอาหารโปรตีนกลุ่มเสี่ยง

ในเด็กเล็กบางคนอาจมีภาวะภูมิแพ้ ซึ่งหากได้รับการกระตุ้นจากอาหารก็อาจทำให้อาการแพ้เกิดขึ้นได้สูง  ซึ่งเพื่อเป็นการป้องกันลูกเสี่ยงต่อการแพ้อาหารจากการทานนมแม่ คุณแม่ที่ให้นมลูกควรต้องเลี่ยงไม่ทานอาหารในกลุ่มเสี่ยงต่อการกระตุ้นให้เกิดการแพ้อาหารกับลูก  ไม่ว่าจะเป็น นมเนย, ถั่ว, ไข่, แป้งสาลี, อาหารทะเล  เป็นต้น คุณแม่อาจทานได้บ้างแต่ไม่ควรทานมาก ทานซ้ำๆ กันในทุกมื้ออาหารนะคะ เพราะอาหารเหล่านี้สามารถกระตุ้นและเพิ่มความเสี่ยงต่อภาวะแพ้อาหารให้กับลูกได้ค่ะ

5. ห้ามใช้ครีมทาที่ลานนม และหัวนม

การทาครีมบำรุงผิวพรรณ คุณแม่ที่ให้นมลูกควรเลี่ยงการทาตรงบริเวณลานนม และหัวนม เพราะเวลาที่ลูกดูดนมแม่จะทำให้ดูดเอาครีมบำรุงผิวเข้าไปในร่างกายด้วย และการทาครีมตรงผิวบริเวณนี้อาจทำให้เกิดการอุดตันของท่อน้ำนมได้สูงมาก

อ่านต่อ >> “เลี้ยงลูกด้วยนมแม่ เรื่องอะไรควรทำ” คลิกหน้า 4 

 

 

5 เรื่อง ควรทำ ช่วงให้นมลูก

1. ทำฟัน เข้าคลีนิกทำหน้า

แม่ให้นมลูกเกิดความกังวลอยู่เหมือนกันว่าหากมีปัญหาปวดฟัน หรือจะถอนฟัน ขูดหินปูน ฯลฯ จะทำในช่วงนี้ได้ไหมนะ  คุณแม่หมดกังวลได้เลย เพราะสามารถทำฟันได้ การฉีดยาชา ถอนฟัน ถอนฟันคุด ขูดหินปูน สามารถทานยาแก้ปวด-ยาปฏิชีวนะได้(ถ้าจำเป็น) ส่วนการเลเซอร์หน้าทำสวย ไม่กระทบกับน้ำนมแต่อย่างใดค่ะ

2. กินยาคุม

ช่วงให้นมลูกอยากกุ๊กกิ๊กกับสามี แต่ยังไม่พร้อมที่จะมีลูกคนที่สอง จะทานยาคุมไว้ได้ไหม คำตอบคือได้ค่ะ  แนะนำให้ทานยาคุมกำเนิดเอ็กซ์ลูตอน (Exluton) จะไม่ทำให้น้ำนมลดลงค่ะ

3. ปลาดิบ

หลังจากคลอดลูกแล้วความอยากทานอาหารญี่ปุ่นที่เป็นประเภทข้าวหน้าปลาดิบ หรือซูชิปลาดิบ อยากทานจะทานได้ไหมในช่วงที่ให้นมลูก คำตอบคือคุณแม่ทานได้ค่ะ แต่ต้องเป็นปลาดิบที่สดสะอาด และต้องแน่ใจว่าปลาดิบที่ทานจะไม่ส่งผลกระตุ้นให้ลูกแพ้ปลาทะเล

4. ส้มตำ

แนะนำให้ทานเป็นพวกส้มตำไทย ส้มตำผลไม้ แต่ขอให้เลี่ยงส้มตำปู ปลาร้าหรือถ้าอยากทานจริงๆ ให้ใช้เป็นปลาต้มสุกที่ทำสะอาด ส่วนปูไม่แนะนำทั้งปูเค็มและปูม้าสดนะคะ  เพราะถ้าไม่สะอาดอาจส่งผลให้คุณแม่ท้องเสีย อาหารเป็นพิษได้ค่ะ หากจะทานส้มตำขอให้เลือกร้านที่สะอาด และวัตถุดิบสด ใหม่ ระวังถั่วลิสงและกุ้งแห้ง เด็กเล็กๆ อาจจะแพ้โปรตีนทำให้ท้องอืดได้

5. ทานเผ็ดได้

บางครั้งช่วงที่ให้นมลูกคุณแม่ก็อยากทานน้ำพริก  แกงเผ็ด ต้มยำ ฯลฯ บ้างเหมือนกัน แต่ก็กังวลว่าถ้าทานเผ็ดเดี๋ยวลูกกินนมแม่จะเผ็ดตามไปด้วย ความจริงแล้วแม่ที่ให้นมลูกสามารถทานเผ็ดได้ตามปกติ  เพราะสาร capsicin ที่ทำให้รู้สึกเผ็ดจะละลายอยู่ในไขมันของน้ำนมแม่  จึงไม่ไปเกาะที่ปลายประสาทที่ลิ้นลูก เวลาลูกดูดนมแม่ก็จะไม่รู้สึกเผ็ดแต่อย่างใดค่ะ

อ่านต่อ >> “น้ำนมแม่เปลี่ยนรสชาติได้จริงหรือ ?” คลิกหน้า 5 

 

 

นมแม่เปลี่ยนรสชาติได้ไหม ?

คุณแม่ที่เลี้ยงลูกด้วยนมแม่ อาจคำถามว่า “น้ำนมแม่เปลี่ยนรสชาติได้หรือเปล่า ?” ขอตอบแบบนี้ค่ะ อาหารที่คุณแม่กิน สามารถส่งผลต่อลูกน้อยผ่านทางน้ำนมแม่ นมแม่ เปลี่ยนรสชาติได้ จากอาหารนั้นๆ ด้วย อย่างเช่น วันไหนที่คุณแม่กินกระเทียมเข้าไป เจ้าตัวน้อยของคุณก็จะได้กินนมรสกระเทียมตามไปด้วย ลองคิดดูว่าในแต่ละวันคุณแม่กินอาหารอะไรเข้าไปบ้าง ซึ่งเจ้าตัวน้อยของคุณก็จะได้น้ำนมที่ไม่ซ้ำรสกันเลยตามอาหารเหล่านั้นที่คุณแม่กินนั้นเองค่ะ อีกทั้งยังมีงานวิจัยบอกว่า การที่นมแม่มีกลิ่นหรือรสชาติต่างๆ เป็นผลดีมากกว่าผลเสีย เพราะลูกที่กินนมแม่ที่มีกลิ่นต่าง ๆ เขาจะเกิดความคุ้นเคยกับกลิ่น  เพื่อให้คุณแม่เข้าใจในเรื่องนี้มากขึ้น สามารถอ่านข้อมูลเพิ่มเติมได้ที่นี่ค่ะ นมแม่ เปลี่ยนรสชาติได้ จริงหรือ?

 

ทีมงานหวังว่าเรื่องการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ กับเรื่องที่คุณแม่สงสัยว่าอะไร ควรทำ หรือไม่ควรทำ  คงจะช่วยคลายความกังวลและไขข้องใจกันได้บ้าง  ท้ายนี้หวังเป็นอย่างยิ่งว่าขอให้คุณแม่ทุกคนประสบความสำเร็จในการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่  …ด้วยความห่วงใยค่ะ

 

อ่านต่อบทความเรื่องอื่นที่น่าสนใจ

กู้น้ำนมแม่ กู้โลก!!!
นมแม่ เปลี่ยนรสชาติได้ จริงหรือ?
สุดยอดเคล็ดลับเลี้ยงลูกด้วยนมแม่อย่างไรให้สำเร็จ

---

ขอขอบคุณข้อมูลอ้างอิง
¹th.wikipedia.org
^2,3,4ศ.พญ.อรุณี เจตศรีสุภาพ วว.กุมารเวชศาสตร์, อว.โลหิตวิทยา. นมแม่ : นมแม่ดีที่สุด (Human breast milk). http://haamor.com/
นมแม่แฮปปี้