คนท้องขาบวม ในหญิงตั้งครรภ์บางคนอาจเกิดจากโรค Antiphospholipid syndrome (APS) หรือ โรคลิ่มเลือดอุดตัน ซึ่งเป็นโรคที่มีความสำคัญโรคหนึ่งของคนท้อง เพราะหากเป็นแล้วอาจกระทบถึงลูกในท้องอย่างรุนแรงได้
คนท้องขาบวม ไม่ใช่เรื่องปกติ! เสี่ยงแท้งจากโรคลิ่มเลือดอุดตัน
โรค APS คืออะไร?
คือ ความผิดปกติของระบบภูมิคุ้มกันในร่างกาย ได้ทำลายตนเองเพื่อไปกำจัดสารที่เรียกว่าฟอสโฟลิพิด ซึ่งฟอสโฟลิพิด คือ สารจำพวกไขมันซึ่งเป็นส่วนประกอบของเซลล์ทั่ว ๆ ไปทั้งหมดของร่างกาย แต่ระบบภูมิคุ้มกันของร่างกายตรวจพบว่าสารฟอสโฟลิพิดของร่างกายนั้นเป็นสิ่งแปลกปลอม จึงส่งแอนติบอดี้ไปทำลายและกำจัดทิ้ง ซึ่งการทำลายดังกล่าวส่งผลให้เกิดการกระตุ้นให้การเกิดการแข็งตัวของเลือดขึ้น จนทำให้เกิดลิ่มเลือด และลิ่มเลือดนี้ก็สามารถไปขัดขวางและอุดตันบริเวณเส้นเลือดได้
ในบางคนที่เป็นโรคนี้ เมื่อเป็นแล้ว กลับไม่มีปัญหาการแข็งตัวของเลือดผิดปกติ ทำให้ไม่มีอาการอะไรที่แสดงว่ากำลังป่วยอยู่ แต่เมื่อตั้งครรภ์ กลับมีอาการที่รุนแรงขึ้น จนส่งผลกระทบต่อลูกในท้องอย่างรุนแรง
สาเหตุของโรค APS
โรคนี้ สามารถเกิดบุคคลใดก็ได้ ช่วงอายุไหนก็ได้ โดยสามารถพบผู้ป่วยโรคนี้ 0.5% ของประชากรทั้งหมด โดยในจำนวนผู้ป่วยทั้งหมดนั้น โรคนี้เกิดกับผู้หญิงในวัยเจริญพันธุ์สูงถึง 70% สำหรับสาเหตุนั้น ยังไม่สามารถระบุสาเหตุที่แน่ชัดได้ว่าเป็นเพราะอะไร แต่สันนิษฐานกันว่าอาจเป็นผลของ Antiphospholipid Antibody ต่อเยื่อบุชั้นในของเกล็ดเลือด หรือส่วนประกอบการแข็งตัวของเลือด ทำให้เกิดความผิดปกติของผนังด้านในของหลอดเลือด โดยมีภูมิคุ้มกันในร่างกายมาเป็นตัวกระตุ้น ทำให้เกิดหลอดเลือดอุดตัน ความผิดปกตินี้มักเกิดตามหลังจากมีการติดเชื้อภายในร่างกาย
เลี้ยงลูกให้ เก่ง ดี มีสุข ไปกับเรา คลิกติดตามที่
อ่านต่อ คนท้องขาบวม ไม่ใช่เรื่องปกติ! เสี่ยงแท้งจากโรคลิ่มเลือดอุดตัน
คนท้องเป็นโรค APS เสี่ยงแท้ง!
โรค APS สามารถพบได้ในทุกไตรมาสของการตั้งครรภ์ โดยโรคนี้จะทำให้การตั้งครรภ์ผิดปกติ ทำให้เกิดอันตรายถึงชีวิตของทารกในท้อง และตัวแม่ท้องเอง ดังนี้
- มีปัญหาแท้งบุตรหลายครั้ง (แท้งบุตรซ้ำซาก และทารกตายในครรภ์) โดยส่วนใหญ่อาการเหล่านี้จะเกิดขึ้นในช่วงสัปดาห์ที่ 10 ของการตั้งครรภ์ เป็นต้นไป
- ภาวะครรภ์เป็นพิษ (ภาวะที่หญิงตั้งครรภ์มีความดันโลหิตสูง ไตผิดปกติ และบวมน้ำ) โดยภาวะนี้เป็นอันตรายกับตัวแม่ท้องเอง และหากเกิดภาวะนี้ในช่วงไตรมาสแรก ๆ ของการตั้งครรภ์ ภาวะนี้อาจทำให้เด็กเสียชีวิตได้ โดย 11-17% ของผู้ป่วยภาวะครรภ์เป็นพิษตรวจพบสารภูมิต้านทานต้านฟอสโฟลิพิด
- ภาวะคลอดบุตรก่อนกำหนด โดยภาวะนี้ จะเกิดในช่วงไตรมาสสุดท้ายของการตั้งครรภ์
- ภาวะทารกในครรภ์เจริญเติบโตช้า และ ภาวะบุตรน้ำหนักแรกคลอดน้อยกว่ากำหนด
คนท้องขาบวม จากโรค APS
คนท้องขาบวม เป็นเรื่องปกติอยู่แล้ว แต่คนท้องที่เป็นโรค APS จะมีอาการขาบวมมากกว่าปกติ อาจจะบวมข้างเดียว หรือบวมทั้งสองข้างก็ได้ ซึ่งอาการบวมนี้แสดงว่าอาจมีการอุดตันเกิดขึ้น และนอกจากจะมีอาการ คนท้องขาบวมแล้ว ยังจะมีอาการปวดขามากอีกด้วย และจะปวดจนเดินไม่ไหว กดแล้วปวด โดยเฉพาะเมื่อเอามือกดบริเวณที่บวมแดง จะปวดมาก
การมีลิ่มเลือดก็เหมือนเส้นเลือดมีก้อนเล็ก ๆ มาขวาง หากลิ่มเลือดก้อนนี้หลุดออกไปอุดเส้นเลือดใหญ่ภายในร่างกาย เช่น ไปอุดหลอดเลือดที่ปอด พบได้ประมาณ 15-25% เมื่อไปอุดแล้วจะทำให้ปอดเกิดภาวะขาดออกซิเจน และมีโอกาสเสียชีวิตอย่างเฉียบพลันได้
เลี้ยงลูกให้ เก่ง ดี มีสุข ไปกับเรา คลิกติดตามที่
อ่านต่อ คนท้องขาบวม จากโรค APS รักษาได้เพียงปรึกษาแพทย์
การวินิจฉัยโรค
การวินิจฉัยว่าแม่ท้องเป็นโรค APS หรือไม่ แพทย์จะทำตามวิธี ต่อไปนี้
- ซักประวัติทางการแพทย์ เช่น อาการและการเจ็บป่วยต่าง ๆ โดยละเอียด เพื่อหาปัจจัยที่เกี่ยวข้องที่อาจทำให้เกิดโรคนี้ รวมถึงการซักประวัติครอบครัว หรือประวัติฝ่ายหญิงที่มีการตายของทารกในครรภ์หลายครั้ง
- ตรวจร่างกายโดยละเอียดเพื่อตรวจดูว่า ผู้ป่วยมีอาการลิ่มเลือดอุดตันหรือไม่ หรือเป็นอาการจากสาเหตุอื่นๆที่คล้ายกัน เนื่องจากอาการปวด บวม แดง ร้อน อาจเป็นอาการของการอักเสบอื่น ๆ ได้เช่น การติดเชื้อ การบาดเจ็บของกล้ามเนื้อหรือเอ็น เป็นต้น
- ตรวจหาโรคอื่น ๆ ที่อาจเป็นปัจจัยเสี่ยงต่อการเกิดภาวะนี้เช่น โรคมะเร็ง โรคเอสแอลอี โรคไตเรื้อรัง เป็นต้น
- เมื่อตรวจร่างกายโดยละเอียดแล้วและมีความเสี่ยงจะเป็นโรคนี้ แพทย์จะเจาะเลือดตรวจหาหลักฐานการมีลิ่มเลือดในหลอดเลือด หรือการมีปัจจัยผิดปกติในเลือด
- และการตรวจเลือดนี้จะตรวจร่วมกับการตรวจทางเอกซเรย์ต่าง ๆ เช่น การตรวจอัลตราซาวด์หลอดเลือด (Compression ultrasonography) หรือการตรวจภาพหลอดเลือดด้วยคลื่นแม่เหล็กเอ็มอาร์วี (MRV, Magnetic resonance venography)
ทั้งนี้แพทย์จะพิจารณาตามความเหมาะสมว่าจะใช้การตรวจชนิดใดร่วมกับการตรวจอะไร เพื่อให้ได้ผลการวินิจฉัยที่ถูกต้องรวดเร็ว เพราะการรักษาทันท่วงทีจะได้ผลการรักษาที่ดี
คนท้องขาบวม จากโรค APS รักษาได้เพียงปรึกษาแพทย์
เมื่อคุณแม่เกิดเป็นโรคนี้ขณะที่กำลังตั้งครรภ์อยู่นั้น วิธีการรักษา คือ การให้ยาละลายลิ่มเลือด ซึ่งยาละลายลิ่มเลือดมีทั้งยาฉีด และยากิน
ยาฉีด ข้อควรระวังคือ ต้องอยู่ในความควบคุม และการดูแลของแพทย์ ห้ามฉีดเอง แต่ก็มีข้อดี คือ ยาฉีดเป็นยาที่ไม่ผ่านน้ำนม และไม่ผ่านรก เพราะฉะนั้นไม่มีผลกับลูก มีความปลอดภัย
ยากิน ต้องระมัดระวัง เพราะตัวยาจะผ่านน้ำนม และผ่านรก ซึ่งระหว่างตั้งครรภ์จะไม่ให้กินในช่วง 3 เดือนแรกของการตั้งครรภ์ เพราะยาละลายลิ่มเลือดบางชนิด ถ้ายังกินในขณะตั้งครรภ์อาจส่งผลให้ลูกพิการได้
วัตถุประสงค์ของการเขียนบทความนี้ คือ ต้องการเตือนคุณแม่ให้ระวัง หากมีอาการขาบวม และรู้สึกปวดขาร่วมด้วย ไม่ควรชะล่าจะว่าเป็นเรื่องปกติของแม่ท้อง เพราะอาการขาบวมนี้ อาจเป็นสัญญาณถึงโรค APS นี้ก็เป็นได้ ดังนั้น หากมีอาการเหล่านี้ แนะนำให้รีบไปพบแพทย์โดยด่วนค่ะ
อ่านต่อบทความดี ๆ ได้ที่นี่
รวมวิธีดูแลตัวเองง่ายๆ เมื่อ แม่ท้อง ไม่สบาย
แม่ท้อง ตรวจดาวน์ซินโดรม ฟรี แถมไม่ต้องเจาะน้ำคร่ำ
คนท้องยืนนานๆ กระทบลูกหรือไม่ เสี่ยงเป็นโรคอะไรบ้าง?
ขอบคุณข้อมูลจาก : www.thairath.co.th, www.honestdocs.co, www.med.cmu.ac.th
เลี้ยงลูกให้ เก่ง ดี มีสุข ไปกับเรา คลิกติดตามที่