ลูกอายุ 5 ขวบกว่าแล้ว แต่ยังฉี่รดที่นอนเกือบทุกคืน ทั้งๆ ที่ให้เขาฉี่ตอนก่อนนอนแล้วและไม่ได้ให้กินน้ำหรือนมอีก อุ้มไปนั่งในห้องน้ำตอนกลางดึกก็ไม่ยอมฉี่เพราะง่วงมาก มีอะไรผิดปกติหรือเปล่าและจะทำอย่างไรดี
การปัสสาวะรดที่นอน พบได้จากสาเหตุต่อไปนี้
1. ความสามารถในการรู้สึกตัวว่าปวดปัสสาวะขณะนอนหลับอยู่ยังพัฒนาไม่เต็มที่
เด็กแต่ละคนมีพัฒนาการเรื่องนี้เร็วช้าแตกต่างกันไป เหมือนกับที่บางคนฟันขึ้นเร็ว บางคนช้า บางคนเดินเร็ว บางคนพูดเร็ว ในเด็กอายุ 5 ขวบ พบว่าร้อยละ 15 ยังปัสสาวะรดที่นอนอยู่ หากตรวจไม่พบสาเหตุความผิดปกติอื่นก็ไม่ถือว่าเป็นปัญหาค่ะ โตขึ้นก็หายเอง (ลดลงร้อยละ 15 ในแต่ละปี ดังนั้น บางคนจึงยังปัสสาวะรดที่นอนเป็นบางวันจนอายุ 12-13 ปี) และมักพบว่ามีประวัติพ่อหรือแม่เป็นแบบนี้เหมือนกันในวัยเด็ก
2. ความผิดปกติของระบบประสาทควบคุมการขับถ่าย
เช่น เนื้องอกสมองบางอย่างทำให้เป็นโรคเบาจืด โรคไขสันหลังอักเสบ ความผิดปกติแต่กำเนิดของไขสันหลัง แพทย์จะตรวจร่างกายพบความผิดปกติอื่นร่วมด้วย
3. ความผิดปกติของอวัยวะที่เกี่ยวข้องกับการขับถ่าย
เช่น กระเพาะปัสสาวะอักเสบ เป็นโรคไต ทราบได้จากการตรวจปัสสาวะ
4. ดื่มน้ำหรือนมจำนวนมาก
หรือกินอาหารบางอย่างที่มีฤทธิ์ขับปัสสาวะ เช่น ชา กาแฟ น้ำอัดลมและช็อกโกแลต หรือได้รับยาขับปัสสาวะ
5. ภาวะเครียด
เช่น การมีน้องใหม่ พ่อแม่ทะเลาะกัน
การแก้ไขขึ้นกับสาเหตุค่ะ ส่วนกรณีตรวจไม่พบสาเหตุที่ชัดเจน และน่าจะเป็นเพราะความสามารถในการรู้สึกตัวว่าปวดปัสสาวะขณะนอนหลับอยู่ยังพัฒนาไม่เต็มที่ มีวิธีแก้ไขโดยอธิบายให้เด็กและพ่อแม่เข้าใจว่าเด็กไม่ได้แกล้งทำ ไม่ได้ขี้เกียจลุกขึ้นมาเข้าห้องน้ำ แต่เป็นเพราะระบบยังพัฒนาไม่เต็มที่ ไม่ล้อเลียนหรือดุว่า เพราะจะเป็นการทำร้ายจิตใจและทำให้ลูกขาดความมั่นใจในตัวเอง เมื่อระบบควบคุมการขับถ่ายพัฒนาเต็มที่ก็จะกลั้นได้เองในที่สุด
อย่างไรก็ดี การฝึกต่อไปนี้อาจช่วยให้ลูกควบคุมการขับถ่ายได้เร็วขึ้นค่ะ
1. ติดตั้งสัญญาณเตือนบนที่นอน
เมื่อตัวรับสัญญาณบนที่นอนเริ่มเปียก จะมีเสียงดังปลุกให้ลูกตื่นขึ้นมาเข้าห้องน้ำต่อได้ (สอบถามรายละเอียดเพิ่มเติมที่โรงพยาบาลชั้นนำทั่วไป หรือบริษัทบางกอก เมดิแคร์ จำกัด โทร. 0-2966-1700, www.bangkokmedicare.com)
2. ทำตารางเพื่อติดสติ๊กเกอร์ดาวสะสมแต้ม
ติดสติ๊กเกอร์ให้ลูกในวันที่เขาไม่ปัสสาวะรดเพื่อเป็นกำลังใจ และมอบรางวัลเล็กๆ น้อยๆ เมื่อสะสมได้ทุก 10 แต้ม
3. ให้ลูกมีส่วนช่วยพ่อแม่
ในการเปลี่ยนผ้าปูที่นอน เอาผ้าปูไปซัก
4. ในกรณีที่ต้องไปค้างคืนที่อื่น
เพื่อไม่ให้ลูกอับอาย อาจปรึกษาแพทย์เพื่อใช้ยาระงับอาการเป็นครั้งคราว
บทความโดย: กองบรรณาธิการนิตยสารเรียลพาเรนติ้ง