ก่อนเข้าโรงเรียนลูกสุขภาพดีมากแต่พอเรียนอนุบาล 1 ก็เริ่มป่วยบ่อย อาการไข้หรือน้ำมูกไหลจะหายไปหลังจากรับประทานยา แต่อาการไอจะไม่ค่อยหาย และลูกมักอาเจียนเวลาไอมากๆ ด้วย อยากทราบว่าสาเหตุของอาการไอเรื้อรังคืออะไร และมีวิธีแก้ไขอย่างไรบ้างคะ
ปัญหาที่ลูกคุณแม่เป็นอยู่ เป็นเรื่องที่หมอเด็กทุกคนเจอบ่อยในชีวิตการทำงานทุกวัน เพราะโรคที่ทำให้เด็กป่วยอันดับหนึ่งคือโรคติดเชื้อทางระบบทางเดินหายใจ เชื้อโรคที่ทำให้เป็นหวัดมีทั้งไวรัสและแบคทีเรียรวมกันมีมากกว่า 200 ชนิด ตอนที่ลูกยังไม่ได้เข้าเรียนไม่ป่วย เพราะไม่มีโอกาสรับเชื้อจากผู้อื่น แต่เมื่อไปโรงเรียนแล้วก็ติดโรคจากผู้อื่นได้ เนื่องจากระบบภูมิคุ้มกันของเด็กวัยนี้ยังทำงานไม่เต็มที่ หายจากเชื้อหนึ่งก็เป็นต่ออีกชนิดหนึ่งได้
โดยเฉลี่ยเด็กที่เข้าเรียนปีแรกอาจป่วยได้ 6 – 10 ครั้งต่อปี แต่หากเป็นการติดเชื้อครั้งใหม่ การเจ็บป่วยควรมีระยะเว้นห่างคือหายสนิทโดยไม่มีอาการหลงเหลืออย่างน้อย 1 เดือน ก่อนที่จะป่วยครั้งต่อไป แต่หากลูกของคุณแม่ยังมีอาการไอต่อเนื่อง และมีอาเจียนเวลาไอมาก คงเป็นเพราะมีเสมหะที่เหนียวติดอยู่ในคอ จึงพยายามไอให้ออก เพื่อจะได้หายใจได้สะดวก อาจเกิดจากภาวะไซนัสอักเสบ ซึ่งเป็นภาวะแทรกซ้อนจากการเป็นหวัดนาน ทำให้เยื่อบุจมูกบวมและอักเสบเรื้อรังหรือพบได้บ่อยในเด็กที่เป็นโรคแพ้อากาศแล้วมีอาการเป็นหวัดติดเชื้อบ่อยๆ
คงต้องถามเพิ่มเติมว่ามีประวัติโรคภูมิแพ้ หอบหืดในครอบครัวหรือไม่ หากแพทย์สงสัยว่าเป็นไซนัสอักเสบ อาจส่งเอ็กซเรย์โพรงไซนัสเพื่อช่วยในการวินิจฉัย การรักษาทำได้โดยการให้ยาปฏิชีวนะให้นานพอและแนะนำการปฏิบัติตัวเพื่อหลีกเลี่ยงสิ่งที่กระตุ้นอาการภูมิแพ้ เพื่อไม่ให้เยื่อบุจมูกบวมจนเกิดไซนัสอักเสบซ้ำ
จริงๆ แล้ว การป้องกันไม่ให้ลูกป่วยเป็นหวัดบ่อยเมื่อเข้าโรงเรียนปีแรก ย่อมดีกว่าการรักษา ทำได้ด้วยการฉีดวัคซีนป้องกันโรคไข้หวัดใหญ่ วัคซีนป้องกันโรค Strep pneumo และที่สำคัญมาก แต่คนส่วนมากไม่ทราบ คือการให้ลูกได้กินนมแม่อย่างเดียวอย่างน้อยนาน 6 เดือน เพื่อให้ได้ภูมิคุ้มกันเต็มที่ หลังจากนั้นเป็นอาหารเสริมร่วมกับนมแม่ ส่วนนมวัวให้เริ่มหลัง 1 ปี เพื่อลดโอกาสที่โปรตีนนมวัวจะกระตุ้นร่างกายให้เป็นโรคภูมิแพ้
ตัวหมอเองเป็นโรคภูมิแพ้ จึงพยายามให้ลูกได้กินนมแม่อย่างเดียว ไม่ให้นมวัวเลยจนถึงขวบครึ่ง พบว่าลูกเป็นหวัดตอนเข้าเรียนปีแรกเพียง 3 ครั้ง และไม่เคยป่วยเป็นโรคท้องร่วงเลยสักครั้ง (หากคุณแม่ที่ทำงานนอกบ้าน อยากเลี้ยงลูกด้วยนมแม่อย่างเต็มที่ ปรึกษาได้ที่กลุ่มนมแม่ โทร. 0-2262-0855-6)
อาการไอเรื้อรังอาจเกิดจากสาเหตุอื่นได้อีกหลายอย่าง เช่น วัณโรค โรคหลอดลมอักเสบจากภูมิแพ้ ความผิดปกติของหลอดลมแต่กำเนิดบางอย่างที่อาการ ไม่ชัดเจน ยกเว้นเวลามีการติดหวัดจึงแสดงอาการ คุณแม่ควรให้แพทย์ซักประวัติการเจ็บป่วยและตรวจร่างกายลูกอย่างละเอียด เพื่อให้ได้รับการวินิจฉัยที่ถูกต้องก่อนที่จะทำการรักษาที่เหมาะสมต่อไป
บทความโดย: แพทย์หญิงสุธีรา เอื้อไพโรจน์กิจ กุมารแพทย์ผู้เชี่ยวชาญ ด้านทารกแรกเกิด