สำหรับครอบครัวที่มีลูกเล็ก สิ่งหนึ่งที่พลาดไม่ได้เลย ก็คือการพาเจ้าตัวน้อยไปรับวัคซีนตามตารางนัดของคุณหมอ ซึ่งในการรับวัคซีนแต่ละครั้งนั้นมีหลาย ๆ เรื่องที่ต้องให้ความสำคัญทั้งก่อนและหลังการรับวัคซีนด้วย … เนื่องจากวัคซีนบางตัวอาจมีผลข้างเคียงต่อเด็ก เราจึงมีคำแนะนำจากแพทย์ผู้เชี่ยวชาญ ในการพาเจ้าตัวน้อยไปรับวัคซีนอย่างปลอดภัยไร้กังวล มาฝากค่ะ
ข้อควรรู้ก่อนพาลูกไปรับวัคซีน
– ควรนำสมุดบันทึกการรับวัคซีนไปด้วยทุกครั้ง เพื่อจะได้ตรวจสอบได้ว่า ลูกของเราได้รับวัคซีนตัวไหนไปแล้วบ้าง หากลืมนำสมุดวัคซีนไป อาจทำให้เกิดความผิดพลาดในการรับวัคซีนได้
– เมื่อถึงเวลาไปรับวัคซีน แต่ลูกไม่สบาย ตัวร้อน มีไข้ขึ้นสูง ควรจะเลื่อนการฉีดวัคซีนไปก่อนจนกว่าจะหายดี แต่ถ้าลูกแค่เป็นหวัด ไม่ถึงกับเป็นไข้ตัวร้อนจัดก็สามารถจะพาไปรับวัคซีนได้ตามกำหนด
– ตัวเชื้อ หรือสารบางตัวที่อยู่ในวัคซีนอาจทำให้ลูกแพ้ หรือมีอาการแทรกซ้อนตามมาได้ ทางที่ดีคุณพ่อคุณแม่ควรบอกคุณหมอถึงการแพ้ของลูกก่อนรับวัคซีน เช่น แพ้อาหาร แพ้ยา รวมไปถึงโรคประจำตัว หรือความผิดปกติทางสมองซึ่งเป็นโรคที่ไม่แนะนำให้ฉีดวัคซีนไอกรนชนิดเต็มเซลล์ เนื่องจากอาจมีไข้สูงซึ่งสามารถไปกระตุ้นให้ลูกมีอาการผิดปกติจากโรคประจำตัวที่เป็นอยู่
ป้องกันลูกจากผลข้างเคียงหลังรับวัคซีน
อย่างไรก็ตาม หลังพาลูกไปรับวัคซีนแล้ว เด็กบางคนอาจได้รับผลข้างเคียง หรือมีอาการแทรกซ้อนต่าง ๆ ก็เป็นได้ ซึ่งคุณพ่อคุณแม่ควรดูแล และเฝ้าสังเกตอาการของลูกน้อยอย่างใกล้ชิด เช่น
– อาการบวมแดง หรือมีก้อนแข็งบริเวณที่ฉีดวัคซีน เป็นสิ่งที่เกิดขึ้นได้หลังการฉีดวัคซีนทุกเข็ม จะเป็นประมาณ 1-2 วันก็จะหายไปเอง สามารถช่วยบรรเทาได้ด้วยการประคบเย็น แต่ถ้ามีอาการปวดมากให้ทานยาแก้ปวดเพื่อช่วยบรรเทาอาการ ที่สำคัญพยายามอย่าให้แผลอักเสบ เพราะอาจเกิดตุ่มหนองได้
– ผื่นคันตามผิวหนัง เกิดได้จากการแพ้ส่วนประกอบในวัคซีนหรือตัวเชื้อที่อยู่ในวัคซีนโดยตรง เช่น วัคซีนหัด หัดเยอรมัน คางทูม และอีสุกอีใส เนื่องจากเชื้อเหล่านี้ทำให้เกิดไข้ออกผื่นอยู่แล้ว การฉีดวัคซีนป้องกันเชื้อเหล่านี้จึงสามารถทำให้เกิดผื่นคล้ายการติดโรคโดยธรรมชาติเช่นกัน แต่ผื่นที่ขึ้นจากการฉีดวัคซีนมักไม่อันตรายและจะหายไปในเวลาไม่เกิน 1 สัปดาห์
>> ข้อแนะนำคือ ให้ลูกสวมเสื้อผ้าที่ระบายอากาศได้ดี เพื่อความสบายตัว หากผื่นขึ้นนานเกิน 7 วัน อาจไม่ใช่สาเหตุจากการฉีดวัคซีน ควรพาลูกไปพบคุณหมอทันที
– อาการไข้ เป็นปฏิกิริยาทั่วไปที่เกิดขึ้นได้หลังฉีดวัคซีนเกือบทุกชนิด ดังนั้นหากเกิดไข้ สามารถช่วยลูกได้ด้วยการเช็ดตัว และให้ทานยาพาราเซตามอลเพื่อลดไข้ ซึ่งอาการมักจะหายไปใน 2-3 วัน แต่ก็ต้องเฝ้าระวังกรณีไข้สูงแล้วเกิดอาการชักด้วย
>> ไม่แนะนำให้ทานยาลดไข้ดักทันทีหลังรับวัคซีน โดยที่เด็กยังไม่มีไข้ เพราะมีการเปรียบเทียบระหว่างกลุ่มเด็กที่ทานยาดัก กับ กลุ่มที่ไม่ได้ทานยาดัก พบว่ากลุ่มหลังนั้นมีภูมิคุ้มกันเกิดขึ้นได้ดีกว่า แต่ถ้าเด็กชักเพราะไข้ขึ้นสูง ให้จับเด็กนอนตะแคงหน้าเพื่อไม่ให้ลิ้นไปอุดทางเดินหายใจ และไม่ควรนำสิ่งใดงัดหรือใส่ในปากขณะเด็กกำลังชักเกร็ง เนื่องจากอาจทำให้เกิดการบาดเจ็บในช่องปากหรือฟันหักหลุดเข้าไปอุดหลอดลมซึ่งจะเป็นอันตราย แต่ควรเช็ดตัวลดความร้อนให้มากที่สุดโดยใช้น้ำที่อุณหภูมิห้องเช็ดเน้นตามซอกคอ ข้อพับต่างๆ ถ้าอาการไม่ดีขึ้นควรนำส่งโรงพยาบาลทันที
ดังนั้น การพาลูกไปรับวัคซีนเป็นสิ่งจำเป็นก็จริง แต่การเตรียมตัว และรับมือกับผลข้างเคียงที่เกิดขึ้นเป็นสิ่งสำคัญที่จะมองข้ามไม่ได้เช่นกัน