แปรงฟันลูกแล้วเลือดออก เป็นเพราะแม่แปรงแรง แปรงผิดวิธี หรือ ลูกเป็นโรคเลือดออกตามไรฟัน? ทุกครั้งที่แปรงฟันต้องมีเลือดออกตลอดเลย ลูกจะมีปัญหาทางช่องปากหรือเปล่า? มาไขคำตอบ ลูกมีเลือดออกตลอดขณะแปรงฟัน กับเพจฟันน้ำนมกันค่ะ
แปรงฟันลูกแล้วเลือดออก เพราะอะไรกันแน่
คำถามประจำที่หมอฟันจะเจอเมื่อแปรงฟันลูกแล้วเลือดออก พ่อแม่มักจะสงสัยว่า ตัวเองแปรงฟันให้ลูกแรงไปไหม หรือขนแปรงที่นำมาแปรงฟันให้กับลูกแข็งไปหรือเปล่า แต่เราเชื่อว่าพ่อแม่หลายคนต้องแปรงฟันลูกอย่างเบามือที่สุดแล้ว เพราะต้องการทะนุถนอมฟันเจ้าตัวน้อย ส่วนแปรงสีฟันเด็กก็ต้องเลือกแปรงคุณภาพดี ใช้สำหรับการแปรงฟันเด็กอยู่แล้ว แล้วสาเหตุที่ทำให้แปรงฟันลูกทีไร เลือดออกตลอด เป็นเพราะอะไรกันแน่ มีสาเหตุมาจากอะไรได้บ้าง มาค้นหาความจริงจากทพญ.ปวีณา คุณนาเมือง ทันตแพทย์เฉพาะทางด้านทันตกรรมสำหรับเด็ก หรือคุณหมอตุ๊กตา เพจฟันน้ำนม กันค่ะ
เพจฟันน้ำนมเผยถึงสาเหตุเลือดออกขณะแปรงฟันว่า จากประสบการณ์ตรงเกือบ 100% ของเด็กที่เลือดออกตอนแปรงฟัน สาเหตุเพราะแปรงฟันไม่สะอาด ไม่เกี่ยวกับขนแปรงแต่อย่างใด เนื่องจากการแปรงฟันที่ไม่สะอาด ทำให้เกิดคราบจุลินทรีย์สะสมบนตัวฟัน ซึ่งคราบจุลินทรีย์เหล่านี้เป็นแหล่งที่อยู่ของเชื้อโรค จนเกิดเป็นปัญหาเหงือกอักเสบ ส่งผลให้แปรงฟันลูกแล้วเลือดออก ส่วนคราบจุลินทรีย์ที่อยู่บนฟันลูกเป็นคราบสีขาวหรือขาวอมเหลือง หากพ่อแม่ลองใช้เล็บเราขูดฟันลูก ใกล้ ๆ กับเหงือก จะมีคราบนั้นติดเล็บมา หรือเรียกกันติดปากว่า ขี้ฟัน ซึ่งพ่อแม่ผู้ปกครองต้องกำจัดขี้ฟันออกจากฟันลูกให้ได้เพื่อไม่ให้แปรงฟันแล้วเลือดออกอีก
แก้ปัญหาผิดวิธี เลือดไม่หยุด เป็นไม่หายสักที
การแก้ปัญหาที่ผิดวิธีทำให้อาการเลือดออกระหว่างแปรงฟันไม่หายสักที เพราะพ่อแม่มักจะเข้าใจว่าการแปรงฟันแรงทำให้ลูกเลือดออกขณะแปรงฟัน จึงหยุดแปรง หรือไม่กล้าออกแรงแปรง และใช้เวลาแปรงฟันน้อยเกินไป หรือเปลี่ยนแปรงสีฟันให้นุ่มกว่าเดิม เมื่อขนแปรงนุ่มเกินไป ทำให้ขจัดคราบจุลินทรีย์ออกไม่หมด
วิธีแปรงฟันลูกให้สะอาด
- จับลูกนอนแปรงฟันเพื่อเห็นฟันลูกทุกซี่ โดยใช้น้ำหนักมือของแม่ให้มั่นคง แหวกปากลูกได้จนเห็นเหงือกเพื่อแปรงฟันได้ทั่วทั้งซี่ ซี่หนึ่งขยับแปรงแนวนอน แปรงนาน 10-15 ครั้ง
- แปรงสีฟัน ควรเลือกที่ขนไม่นุ่มหรือยาวจนเกินไปจนทำให้ขจัดคราบจุลินทรีย์ได้ยาก
- หากมั่นใจว่าทำทุกอย่างได้ครบถ้วน แต่ยังมีเลือดออกตอนแปรงฟัน ให้พาลูกไปพบหมอฟันเพื่อตรวจละเอียดนะคะ
สำหรับท่านอนแปรงฟันที่คุณหมอตุ๊กตาแนะนำให้พ่อแม่จับลูกนอนแปรงฟันตั้งแต่ซี่แรก คุณหมอให้เหตุผลว่า เป็นการฝึกให้ลูกได้เรียนรู้ตั้งแต่แรก ๆ ว่า เมื่อถึงเวลาแปรงฟันต้องนอนแปรง ส่วนเหตุผลอื่น ๆ มีดังนี้
- เป็นท่ามาตรฐานสากลที่ทันตแพทย์แนะนำ
- ศีรษะลูกอยู่นิ่ง มั่นคง
- เห็นฟันลูกชัดเจนทุกซี่ ทำให้แปรงฟันได้สะอาดทั่วทั้งปาก
- ควบคุมน้ำหนักมือในการแปรงฟันได้ดี
- พ่อแม่สามารถใช้อีกมือแหวกปากลูกได้สะดวก
- ขณะแปรงฟัน เช็ดฟองยาสีฟันออกเรื่อย ๆ ลูกไม่สำลัก
- แปรงฟันให้ลูกท่านอนได้จนลูกอายุ 7-8 ขวบ
ถ้าแปรงฟันลูกท่านอนแล้วลูกไม่ร่วมมืออย่างมาก ร้องกรี๊ด ดิ้น ไม่ยอม แต่เมื่อนั่งแปรงแล้วลูกยอมอยู่นิ่ง ร่วมมือได้ดีกว่า จะแปรงฟันท่านั่งก็ได้ แต่ต้องใช้อีกมือแหวกปากลูกได้ เห็นฟันลูกชัดเจนทุกซี่ แปรงได้สะอาดทุกซี่ ถ้าไม่ว่าจะนั่งหรือนอนลูกก็ร้องดิ้นพอกัน แนะนำให้จับนอนแปรงค่ะ เพราะจะทำได้รวดเร็วสะอาด ไม่เจ็บตัว
ส่วนคุณพ่อคุณแม่ที่กังวลว่าลูกจะฝังใจจากการถูกจับแปรงฟัน คุณหมอยืนยันว่า เด็กต้องถูกขัดใจไม่เรื่องใดก็เรื่องหนึ่ง ลูกจะร้องไห้ งอแง หงุดหงิด โวยวาย แต่จะเรียนรู้ เข้าใจ และเติบโต เรื่องบางเรื่องจำเป็นต้องต้องขัดใจลูก เพื่อฝึกวินัย เพื่อประโยชน์ เพื่อสุขภาพ เพื่อความปลอดภัยของลูก การขัดใจไม่มีผลกระทบต่อจิตใจลูกแน่นอน แต่ต้องทำอย่างใจเย็น สงบ มีเมตตา แม่ขัดใจลูกเพราะแม่กำลังสอนลูก แม่แปรงฟันลูกทุกวันเพราะแม่รักลูก
สาเหตุอื่นที่ทำให้เลือดออกจากเหงือกเวลาแปรงฟัน
ถ้าคุณพ่อคุณแม่กังวลว่า เลือดที่ออกเกิดจากแปรงสีฟันไปกระแทกใส่เหงือกจนเกิดเป็นบาดแผล ขอให้สังเกตแผลที่เหงือกหรือแผลถลอก หรือแผลคล้ายรอยบาด (sharp cut) ที่เหงือกลูก ซึ่งเป็นตำแหน่งต้นตอของเลือดออก โดยสมาคมทันตกรรมเด็กแห่งประเทศไทย ได้แนะนำการป้องกันไม่ให้กระแทกเหงือกลูกเป็นแผล
- แม่ต้องมองเห็นตำแหน่งที่วางขนแปรงลงบนฟันลูกตลอดการแปรง การมองเห็นชัดเจนทำให้ไม่พลาด และรู้ว่าแปรงโดนตรงไหน
- ลูกต้องนอนหนุนตักให้แม่แปรงฟันให้ เพื่อให้ศีรษะนิ่งอยู่บนตักแม่ เมื่อนิ่ง ไม่ส่ายสะบัดไปมา แม่ก็ไม่พลาด
- อย่าแหย่แปรงสีฟันเข้าไปมั่ว ๆ แบบมองเห็นได้ไม่ถนัด ทำให้เมื่อมีเลือดออกติดแปรงมา ก็ตกใจไม่แน่ใจ
- ฟันกำลังขึ้น เด็กวัยที่ฟันกำลังงอกโผล่พ้นจากเหงือกขึ้นมา เหงือกจะดูเปิด ๆ อยู่ ใช้แปรงถูวนเบา ๆ บนตัวฟันที่โผล่พ้นเหงือก หากมีเลือดออกก็จะมีนิด ๆ และลูกไม่ค่อยเจ็บ ไม่กี่วันเลือดก็ไม่ออกอีก
- เหงือกอักเสบจากการติดเชื้อไวรัส เหงือกจะบวมแดงทั่วไปทุกซี่ เจ็บ และมีเลือดออก การรักษา คือไปพบทันตแพทย์ และทานยา รวมทั้งพยายามแปรงฟัน รักษาความสะอาด เมื่อหายจากไวรัส เหงือกก็จะกลับมาปกติ
หากแปรงฟันให้ลูกแล้วเกิดเลือดออก พ่อแม่ผู้ปกครองต้องกลั้นใจแปรงฟันให้ลูกตามปกติ หากมีเลือดซึมจากขอบเหงือกให้แปรงซ้ำบริเวณที่เลือดออกจนฟันลูกสะอาดเกลี้ยงจนไม่เหลือขี้ฟัน ทำแบบนี้ซ้ำ ๆ เพียงไม่กี่วัน เหงือกที่เคยเลือดออกก็จะกลับมาแข็งแรง แปรงฟันให้ลูกแล้วเลือดไม่ออกอีก แต่ถ้ายังไม่หาย ให้พบกับทันตแพทย์เพื่อดูแลรักษาให้ถูกจุด
อ้างอิงข้อมูล : facebook.com/thaimilkteeth และ สมาคมทันตกรรมเด็กแห่งประเทศไทย
เลี้ยงลูกให้ เก่ง ดี มีสุข ไปกับเรา คลิกติดตามที่
อ่านบทความอื่นเพิ่มเติม
เด็กไทยป่วยมะเร็งเพิ่ม 80 คนต่อเดือน! มะเร็งในเด็ก รู้เร็ว รักษาไว หายขาดได้