นมแม่ควรกินตั้งแต่แรกเกิด
นมที่ดีที่สุดสำหรับเด็กทุกวัยคือนมแม่ เพราะมีสารอาหารที่จำเป็นต่อการเจริญเติบโตและการพัฒนาสมองอย่างครบถ้วน มีสารภูมิคุ้มกันซึ่งช่วยป้องกันการติดเชื้อ และไม่มีโปรตีนแปลกปลอมที่กระตุ้นให้ร่างกายสร้างสารต่อต้านจนเกิดเป็นโรคภูมิแพ้ในภายหลัง
นมวัวไม่เหมาะเป็นอาหารหลักสำหรับเด็กอายุต่ำกว่า 1 ขวบ
ส่วนนมวัว (นมสด 100 เปอรเซ็นต์ หรือนมยูเอชที) มีสัดส่วนทางโภชนาการไม่เหมาะที่จะเป็นอาหารหลักสำหรับเด็กอายุต่ำกว่า 1 ขวบ เพราะมีคาร์โบไฮเดรต โปรตีน และไขมันมากเกินไป ลำไส้และไตของเด็กทารกยังทำงานได้ไม่เต็มที่ จึงย่อยและกำจัดของเสียที่เกิดขึ้นไม่ไหว ทำให้มีปัญหาเรื่องการย่อย ท้องอืด ท้องเสีย และไตทำงานหนักเกินไป นอกจากนี้นมวัวยังมีสารอาหารไม่ครบถ้วน เช่น ขาดธาตุเหล็ก วิตามิน และแร่ธาตุต่างๆ
อ่านเรื่อง “นมแม่ และ นมอื่นๆ เด็กควรกินเมื่อไหร่?” คลิกหน้า 2
นมผงดัดแปลงก็ยังไม่เทียบเท่านมแม่อย่างแท้จริง
และเนื่องจากเด็กทารกยังไม่สามารถย่อยอาหารชนิดอื่นๆ ได้ดีพอ การให้ข้าวบดในช่วงวัยนี้จึงเป็นเพียงอาหารเสริม โดยมีนมเป็นอาหารหลัก ซึ่งถ้าเป็นนมวัวก็ต้องนำมาดัดแปลงโดยการลดและเพิ่มสารบางอย่าง เพื่อให้มีสารอาหารใกล้เคียงกับที่มีในนมแม่มากที่สุด เรียกว่า นมผงดัดแปลงสำหรับใช้เลี้ยงทารก อย่างไรก็ดี ในปัจจุบันเรายังไม่ทราบแน่ว่านมแม่มีสารทั้งหมดกี่ชนิด จึงยังไม่มีนมผงยี่ห้อใดในโลกที่มีคุณสมบัติใกล้เคียงกับนมแม่อย่างแท้จริง
ดังนั้นหากให้ลูกดื่มนมแม่ได้ก็ควรให้นานที่สุด เพราะมีผลการวิจัยซึ่งพบว่าเด็กที่ดื่มนมแมยิ่งนานก็จะยิ่งแข็งแรงและไอคิวสูง อย่าไปเชื่อคำพูดที่ว่า นมแม่มีประโยชน์เพียงแค่ 3 หรือ 6 เดือน เพราะสามารถให้นมแม่ควบคู่กับข้าวไปได้นานเป็นปีๆ (หากสามารถให้ได้) โดยไม่ต้องให้นมวัวเสริมเลยจนกระทั่งนมแม่หมดไปเอง
เมื่ออายุครบ 1 ขวบแล้ว เด็กจะกินข้าวเป็นอาหารหลัก และนมจะลดบทบาทลงโดยเป็นเพียงอาหารเสริม คือเป็นหนึ่งในอาหารที่ให้โปรตีนและแคลเซียม (อาหารที่ให้โปรตีน ได้แก่ เนื้อสัตว์ ไข่ นม และถั่ว ส่วนอาหารที่ให้แคลเซียม ได้แก่นม ถั่วเหลือง ปลาเล็กปลาน้อย ผักโขม ผักคะน้า บรอกโคลี งาดำ และกุ้งแห้ง)
นมผงสูตรสำหรับเด็กวัย 1 ขวบขึ้นไปที่มีการเติมวิตามินชนิดต่างๆ และ DHA เป็นกลยุทธ์ทางการตลาดเพื่อจูงใจให้ผู้ซื้อยอมจ่ายเงินแพงขึ้น แต่ยังไม่มีผลการวิจัยที่ยืนยันว่า นมผงเหล่านั้นมีประโยชน์หรือช่วยเสริมสร้างพัฒนาการมากกว่านมสดดังในโฆษณา เนื่องจากของที่สังเคราะห์ขึ้นมาย่อมไม่เหมือนของที่ได้จากธรรมชาติ อย่างวิตามินจากผักและผลไม้ และ DHA จากปลาและสาหร่าย
ดังนั้นหลังวัย 1 ขวบ คุณแม่ควรฝึกลูกกินอาหารให้ได้ครบทั้ง 5 หมู่ และให้ดื่มนมกล่องยูเอชทีได้ค่ะ
บทความโดย : แพทย์หญิงสุธีรา เอื้อไพโรจน์กิจ กุมารแพทย์ ผู้เชี่ยวชาญ ด้านทารกแรกเกิด
เรียบเรียงโดย : กองบรรณาธิการ Amarin Baby & Kids