การคุมกำเนิดด้วยวิธีฉีดยาคุม (DMPA) ซึ่งเป็นฮอร์โมนโปรเจสเตอโรน ไม่ได้ ทำให้คุณแม่มีน้ำนมมากขึ้น แต่หากเปรียบเทียบกับการคุมกำเนิดด้วยวิธีกินยาคุมซึ่งมีส่วนผสมของฮอร์โมนเอสโตรเจน วิธีฉีดจะทำให้น้ำนมลดลงน้อยกว่าวิธีกิน
อย่างไรก็ดี คุณแม่ที่ให้ลูกดูดนมแม่เพียงอย่างเดียวมักผลิตน้ำนมได้มากกว่าความต้องการของลูกอยู่แล้ว และถึงแม้ปริมาณการผลิตน้ำนมจะลดลงเล็กน้อยเพราะการใช้ยาคุมกำเนิด ก็มักจะยังพอเพียงสำหรับลูกอยู่ดี ส่วนคุณแม่ที่ทำงานนอกบ้านและไม่ได้ให้ลูกดูดกระตุ้นในช่วงกลางวันอาจมีน้ำนมไม่เพียงพอต่อความต้องการของลูก จึงควรเลือกคุมกำเนิดด้วยวิธีอื่นๆ ที่จะไม่ส่งผลต่อปริมาณการผลิตน้ำนม เช่น ใช้ถุงยางอนามัย หรือใส่ห่วงชนิดที่ไม่มีฮอร์โมน
การเพิ่มปริมาณการผลิตน้ำนมทำได้โดยสอนให้ลูกดูดนมแบบถูกวิธี คืองับให้ลึกถึงลานนมเพื่อให้ได้น้ำนมอย่างเต็มที่และจะได้ดูดจนเกลี้ยงเต้า ให้ดูดบ่อยๆ เพราะเมื่อน้ำนมเกลี้ยงเต้าแล้ว สมองส่วนที่ควบคุมการสร้างน้ำนมจะส่งสัญญาณให้มีการสร้างน้ำนมเพิ่ม กินอาหารที่มีคุณค่าครบถ้วน ดื่มน้ำอุ่นมากๆ พักผ่อนให้เพียงพอ และจัดสรรงานบ้านให้คนอื่นทำแทน จะได้ให้ลูกดูดนมได้บ่อยเท่าที่ต้องการโดยไม่รู้สึกเหนื่อยจนเกินไป
ส่วนคุณแม่ที่กลับไปทำงานนอกบ้านแล้วก็ควรปั๊มนมขณะอยู่ที่ทำงานบ่อยๆ หรือทุก 2 – 3 ชั่วโมงอย่ารอจนรู้สึกคัดแล้วค่อยปั๊ม เพราะจะทำให้ปริมาณการผลิตน้ำนมลดลงค่ะ
บทความโดย: แพทย์หญิงสุธีรา เอื้อไพโรจน์กิจ กุมารแพทย์ ผู้เชี่ยวชาญ ด้านทารกแรกเกิด