Q. เป็นพ่อแม่มือใหม่ค่ะ ลูกอายุได้ 4-5 เดือน เราตกลงกันให้แม่เลี้ยงลูกเป็นหลัก ปัญหาคือ เวลาอยู่กับลูกเล็กๆ ทั้งวัน ไม่รู้จะทำอะไรกับลูกค่ะ มีแต่คุยด้วยและอุ้มไปเดินเล่นแถวบ้านบ้าง เด็กทารกอยู่แต่ในบ้านจะดีกับเขาหรือเปล่าคะ อยากมีส่วนช่วยให้ลูกเรียนรู้ เด็กเล็กขนาดนี้เขาจะเรียนรู้อะไรได้บ้าง
ตั้งใจฟังนะครับ ทารกเรียนรู้อยู่ตลอดเวลาตราบเท่าที่คุณแม่ยังอยู่ในสายตา
เมื่อไรที่คุณพ้นสายตา การเรียนรู้ก็จะลดลงตามส่วน
ทารก 1 ขวบปีแรก เด็กเล็ก 2 ปีต่อมา เขามีหน้าที่และภารกิจสำคัญที่สุดที่จะต้องทำให้สำเร็จคือ
- เรียนรู้ว่าโลกและสิ่งแวดล้อมรอบตัวเขาปลอดภัยและไว้ใจได้
- เรียนรู้ว่าคุณแม่และคุณพ่อมีอยู่จริงๆ ในโลกใบนี้และจะไม่มีวันหายไปไหนตลอดกาล
- เรียนรู้ว่าตัวตนของตนเองเป็นตัวอะไรหรือเป็นใคร
การเรียนรู้ทั้งสามอย่างนี้สำคัญที่สุด ถ้าทำได้เขาไปต่อได้อย่างดี ถ้าทำไม่ได้เขาไปต่อได้ยาก
อ่านต่อ “เลี้ยงลูกเล็กให้ฉลาด ต้องใช้ของเล่นหรือสื่อเสริมทักษะหรือเปล่า” คลิกหน้า 2
เด็ก 3 ขวบปีแรกไม่มีความจำเป็นต้องเจตนาเรียนรู้ ไม่ต้องสอนเสริม ไม่ต้องเรียนพิเศษ ไม่ต้องดูสารคดีชนะเลิศ ไม่ต้องดูการ์ตูนเจ้าหญิงเอลซ่าแช่แข็ง และไม่ต้องหาพรสวรรค์ อะไรทั้งหมดนี้ไม่มีประโยชน์และอาจจะเป็นโทษ
ดังนั้น คุณแม่เลี้ยงให้มากที่สุดไว้ก่อนครับ อย่าคิดมากว่าตนเองไม่รู้อะไร ขอเพียงคุณอยู่ เขาหันมาเห็นคุณ การเรียนรู้ก็เกิดขึ้นแล้ว นั่นคือรู้ว่าคุณยังอยู่ โลกนี้ปลอดภัยชัวร์ๆ และเขาคือใครกันแน่ ง่ายๆ เท่านี้เอง จากนั้นคุณแม่ก็เติมเรื่องง่ายๆ คือ อ่านหนังสือให้เขาฟังและเล่นกับเขาให้มากที่สุด โดยอ่านหนังสือให้เขาฟังทำได้ตั้งแต่แรกเกิด ทำทุกคืน ไปเรื่อยๆ จนกระทั่งเขาไม่เอาเรา แต่รับรองได้ว่ายิ่งอ่านเขาจะยิ่งชอบและจะยิ่งรักคุณ ต้องการคุณตลอดชั่วกัลปาวสาน
การเล่นกับลูก ไม่ต้องการความสามารถพิเศษ อย่างง่ายที่สุดคือเล่นจั๊กกะจี้กัน อันนี้ใครๆ ก็น่าจะทำได้ เล่นจั๊กกะจี้แล้วไม่รู้จะทำอะไรก็เล่นซ่อนหา เล่นแมงมุมลายตัวนั้น เล่นไล่จับก็ทำได้ตั้งแต่เขาคลาน ของเล่นเหล่านี้ไม่เสียเงิน คุณแม่ใช้แค่ใบหน้า เสียง มือ และเวลา เท่านั้นเอง ปัญหามักอยู่ที่อ้างว่าไม่มีเวลาแล้วจ้างคนอื่นเล่นแทนเสียมากกว่า เสาร์อาทิตย์เช้าๆ ตามห้างเราจะพบบ่อย
เด็กก่อน 3 ขวบ เรียนรู้ด้วยการเล่น ไอคิวและภาษาดีขึ้นเพราะการเล่น อีคิวดีขึ้นเพราะแม่อยู่ด้วย
เรื่อง: นพ.ประเสริฐ ผลิตผลการพิมพ์ จิตแพทย์แผนกจิตเวช โรงพยาบาลเชียงรายประชานุเคราะห์
ภาพ: Shutterstock