สารพันคำถามที่พ่อแม่อยากรู้เรื่องฟันของลูกวัยทารก คำถามสุดฮิตเช่น ทำอย่างไรถ้าลูกฟันขึ้นช้า? ถ้าลูกขากรรไกรเล็กล่ะ ฟันจะเกไหม? ฟันขึ้น ซ้อนกันแล้วจะมีปัญหาหรือเปล่า? มาดูคำตอบกัน!
1. ทำไมฟันลูกถึงขึ้นช้า
เด็กแต่ละคนมีฟันขึ้นเร็วช้าแตกต่างกัน ฟันของเด็กบางคนอาจขึ้นช้ากว่าปกติ มักเป็นเพราะพัฒนาการที่แตกต่างกัน โดยทั่วไปฟันซี่แรกจะเริ่มขึ้นในช่วงอายุ 6 – 12 เดือน ส่วนใหญ่จะเริ่มขึ้นที่ฟันกลางล่างก่อน แต่บางคนอาจขึ้นข้างบนหรือด้านข้างก่อนก็ได้ อาจมาทีละซี่หรือมาพร้อมกันหลายซี่ก็ได้ หากลูกเป็นเด็กที่สุขภาพแข็งแรงดี ไม่มีโรคประจำตัวพัฒนาการปกติ ไม่ถือว่าผิดปกติแต่อย่างใด แต่ถ้าลูกอายุครบ 1 ขวบแล้ว ฟันยังไม่ขึ้นเลยสักซี่ ควรปรึกษาแพทย์
(อ่านเพิ่มเติม ลูกฟันขึ้นช้า..ให้ฟลูออไรด์เพิ่มดีไหม?)
แต่บางครั้งที่ฟันขึ้นช้าก็อาจจะเกิดจากความผิดปกติ เช่น มีฟันอีกซี่ขวางทางซี่ที่กำลังจะขึ้น มีพื้นที่ระหว่างขากรรไกรไม่มากพอ หรือฟันแทงขึ้นมาไม่ได้เพราะฟันอัดแน่นจนซี่ใหม่ไม่มีที่จะขึ้น โรคบางโรค ยาบางอย่าง การได้รับรังสีรักษามะเร็งทำให้ฟันไม่ขึ้นหรือขึ้นช้าผิดปกติ แต่เด็กต้องมีอาการผิดปกติด้านอื่นด้วย ส่วนการนอนน้อยหรือได้รับแคลเซียมไม่พอ ไม่ได้เป็นสาเหตุของฟันขึ้นช้า นอกจากนี้ฟันขึ้นช้า ขึ้นไม่ครบ หรือขึ้นมาเป็นฟันเกก็อาจจะเกี่ยวโยงกับความผิดปกติแต่กำเนิดของปากหรือขากรรไกร เช่น เพดานโหว่ด้วย
อ่านต่อ “ถ้าลูกฟันน้ำนมหัก ทำอย่างไรดี?” หน้า 2
2. ถ้าลูกเสียฟันน้ำนมจากการบาดเจ็บ จะส่งผลอย่างไร
การเสียฟันน้ำนมเร็วเกินควรอาจทำให้ฟันแท้ขึ้นช้าหรือเร็วขึ้นก็ได้ ถ้าลูกเสียฟันน้ำนมก่อนถึงเวลา และกว่าฟันแท้จะขึ้นก็น่าจะอีกนาน ทันตแพทย์อาจจะต้องใส่อุปกรณ์ที่ใช้กั้นระหว่างฟันในปากลูก เพราะถ้าไม่ใส่ ฟันแต่ละข้างอาจจะเอนไปทางพื้นที่ว่าง ซึ่งจะทำให้ฟันอัดแน่นจนซี่ใหม่ไม่มีที่จะขึ้น
(อ่านเพิ่มเติม ประโยชน์จากฟันน้ำนมของลูกน้อยที่พ่อแม่ไม่เคยรู้มาก่อน!)
3. ทำไมลูกถึงมีฟันซ้อน
ฟันแท้ที่ขึ้นมาข้างหลังฟันน้ำนมอาจจะทำให้ฟันซ้อน ซึ่งไม่น่าจะเป็นปัญหา แต่ถ้าขากรรไกรบนหรือล่างเล็กจนมีพื้นที่ไม่มากพอสำหรับฟันทุกซี่ ฟันแท้ก็อาจจะขึ้นมาเป็นฟันเกได้ (อ่านวิธีรับมือปัญหาฟันเกของลูกต่อที่ข้อ 4)
อ่านต่อ “ถ้าลูกขากรรไกรเล็ก จะส่งผลต่อฟันไหม?” หน้า 3
4. ถ้าลูกขากรรไกรเล็ก จะส่งผลอย่างไร
เด็กหลายๆ คนที่มีขากรรไกรบนหรือล่างเล็ก ตอนเป็นฟันน้ำนม พื้นที่ในปากลูกอาจพอสำหรับทุกซี่ แต่อาจไม่มากพอสำหรับฟันแท้ทั้ง 32 ซี่ ฟันแท้ขึ้นมาจะเป็นฟันเกได้ ถ้าลูกมีขากรรไกรเล็ก พ่อแม่ควรปรึกษาเรื่องนี้กับทันตแพทย์ตั้งแต่ต้น
หากลูกมีปัญหาฟันแท้เก แก้ไขโดยการจัดฟัน โดยพาลูกไปพบทันตกรรมจัดฟันเฉพาะทาง (ควรเลือกคุณหมอที่จบเฉพาะทางด้านนี้โดยตรง ไม่ใช่ทันตกรรมทั่วไป) โดยพาไปปรึกษาได้ตั้งแต่ฟันแท้ซี่แรกขึ้น (อายุประมาณ 7 ขวบ) หากรู้ว่าลูกมีปัญหาฟันเกแน่นอน เช่น เป็นเด็กกรามเล็ก เคยเป็นปากแหว่งเพดานโหว่ พ่อแม่ฟันเกทั้งคู่ เพื่อคุณหมอจะได้วางแผนการรักษาเบื้องต้นและระยะต่อไปได้อย่างเหมาะสม ส่วนในรายที่เป็นไม่มากอาจรอจนอายุ 12 ปี หรือฟันแท้ขึ้นครบก่อนก็ได้ บางคนมาจัดตอนเป็นผู้ใหญ่แล้วก็ยังทำได้ค่ะ
เรื่อง: พญ.สุธีรา เอื้อไพโรจน์กิจ กุมารแพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านทารกแรกเกิด, กองบรรณาธิการนิตยสาร Amarin Baby & Kids
ภาพ: Shutterstock