สำหรับคุณพ่อคุณแม่หลายคน เรื่องการเลี้ยงลูกมักเป็นความรู้ที่ได้รับการถ่ายทอดมาจากทั้งผู้มีประสบการณ์หรือประสบมาด้วยตัวเอง ความเชื่อความเข้าใจในการดูแลทารกหลายอย่างที่ได้รับการถ่ายทอดมานั้น ก็มีทั้งเป็นเรื่องที่ดี และเข้าใจผิดกันได้ ดังนั้นมาดูกันดีกว่าค่ะ ว่าความจริงแล้วความเชื่อเรื่องการเลี้ยงลูกในสมัยโบราณสามารถนำมาใช้เลี้ยงลูกในปัจจุบันได้หรือไม่ อย่างไร
1.การโกนผมไฟ
เชื่อว่า การโกนผมไฟหรือการทำขวัญเดือน จะทำขึ้นเมื่อเด็กอายุครบ 1 เดือน กับ 1 วัน ซึ่งจัดให้มีการทำขวัญ โกนผม ตั้งชื่อ เพื่อเป็นสิริมงคลแก่เด็ก ซึ่งหากโกนผมไฟช้าเชื่อกันว่าจะทำให้เด็กดื้อและเลี้ยงยาก
คุณหมอบอก สมัยก่อนนั้นเราเชื่อว่าผมของเด็กที่ติดมาตั้งแต่อยู่ในท้องแม่ไม่สะอาดนัก และเป็นผมที่บอบบางหลุดร่วงง่าย จึงโกนทิ้ง ซึ่งในสมัยก่อนไม่มีแชมพูสระทำความสะอาดผม หรือน้ำอุ่นอาบน้ำลูก การโกนผมทิ้งจึงมุ่งประโยชน์ไปที่เรื่องของความสะอาดเป็นหลัก ซึ่งปัจจุบันหลายครอบครัวก็ยังนิยมทำ เพราะคิดว่าจะทำให้เส้นผมที่ขึ้นใหม่ดกดำขึ้น ซึ่งไม่มีผลเสียแต่อย่างใด
ข้อควรระวัง การโกนผมไฟเด็กจะต้องระมัดระวังอย่างมาก ควรให้ผู้ที่มีความเชี่ยวชาญโกนผมให้
2.ดอกอัญชัน กานพลู น้ำนมแม่ หรือขี้เทาของเด็กทาผมทาคิ้วให้ดกดำ
เชื่อว่า นำดอกอัญชันมาบดแล้วทาผมทาคิ้วให้เด็กแรกเกิดหรือกานพลูมาจุ่มขี้เทา หรือใช้น้ำนมแม่ทาจะทำให้คิ้วดกดำเรียงตัวสวย
คุณหมอบอก มีเฉพาะดอกอัญชันที่มีสารกลุ่มแอนโธไซยานินที่มีคำกล่าวอ้างว่าหากนำมาหมักผมจะช่วยกระตุ้นหนักศีรษะทำให้ผมดกดำขึ้น ส่วนกานพลู น้ำนมแม่หรือขี้เทาของเด็กยังไม่มีการพิสูจน์ทางวิทยาศาสตร์ว่าช่วยได้แต่อย่างใด
ข้อควรระวัง อาจก่อให้เกิดอาการผื่นแพ้กับผิวที่บอบบางของลูกน้อย
3.ดัดขาลูกหลังอาบน้ำ
เชื่อว่า ดัดขาให้ลูกหลังจากอาบน้ำ ขาจะสวยตรงเมื่อโตขึ้น
คุณหมอบอก การดัดหรือยืดขาของลูกเบา ๆ จะช่วยให้ลูกได้ยืดเส้นยืดสายบ้างเท่านั้น ไม่ใช่การดัดเพื่อเปลี่ยนรูปกระดูก เพราะการดัดประเดี๋ยวประด๋าวนั้น ไม่อาจช่วยให้รูปกระดูกเปลี่ยนแปลงได้
ข้อควรระวัง อาจจะเกิดการบาดเจ็บและเกิดการโค้งงอหรือการผิดรูปของกระดูกได้หากทำรุนแรง
4.นอนคว่ำจะหัวทุย
เชื่อว่า ให้เด็กทารกนอนคว่ำจะนอนสบายและหัวทุยกว่านอนหงาย
คุณหมอบอก เด็กแต่ละคนมีท่านอนที่ชอบไม่เหมือนกัน คุณพ่อคุณแม่มีหน้าที่สังเกตลูกว่าการนอนในท่าไหนที่ลูกหลับสนิทและหลับได้นานส่วนการนอนคว่ำให้หัวทุยนั้น แนะนำว่าขณะที่ลูกน้อยนอนหงายเวลาหลับคุณพ่อคุณแม่อาจต้องคอยช่วยจับศีรษะลูก สลับด้านที่นอนกดทับพลิกไปมาเป็นระยะๆ สลับกันไป และต้องคอยจับลูกนอนคว่ำหน้าในขณะตื่นจะปลอดภัยว่า
ข้อควรระวัง การที่นอนคว่ำเสี่ยงต่อการหน้าจม ถ้าไม่มีคนอยู่เฝ้าเด็กไม่แนะนำเรื่องการนอนคว่ำ
5.ผ้าอ้อมเปียกฉี่กวาดลิ้น
เชื่อว่า ใช้ผ้าอ้อมรองรับน้ำปัสสาวะของลูก แล้วนำไปกวาดลิ้นลูกกันลิ้นเป็นฝ้า
คุณหมอบอก เป็นเรื่องของการดูแลความสะอาดในช่องปากของเด็ก สมัยก่อนน้ำปัสสาวะเป็นของสะอาดที่สามารถหาได้ง่าย ปัสสาวะของเด็กไม่มีเชื้อโรคจึงไม่มีอันตรายต่อร่างกาย แต่ในปัจจุบันเรามีน้ำสะอาด คือน้ำต้มสุก จึงควรใช้น้ำต้มสุกที่เย็นแล้วมากกว่า
ข้อควรระวัง หากปัสสาวะติดเชื้อ จะเป็นการนำเอาเชื้อโรคเข้าสู่ร่างกายลูกน้อย
อ่าน >> คำสอนโบราณเรื่องการเลี้ยงลูก 6-10 คลิกเลย
6.กวาดคอเด็ก
เชื่อว่า เด็กไม่สบาย ไอค๊อกแค๊ก ไม่กินข้าว ตัวร้อนต้องกวาดยา เพื่อลดทรางในลำคอ
คุณหมอบอก การกวาดยา คือ การเอายาป้ายในลำคอโดยใช้นิ้วมือเป็นการรักษาแบบแผนโบราณ การกวาดคอจะใช้สมุนไพรไทยรักษาอาการ เช่น หวัดธรรมดา อาการไอ เจ็บคอ ลิ้นเป็นฝ้า เป็นไข้ เบื่ออาหาร ร้อนใน เป็นต้น ซึ่งต้องเป็นตำรับยาที่ใช้กับเด็กที่ทางกระทรวงสาธารณสุขประกาศให้ใช้อย่างเป็นทางการ อย่างไรก็ดี แนะนำว่าให้ไปโรงพยาบาลเพื่อไปพบคุณหมอร่วมด้วย เพื่อการรักษาที่ตรงจุดมากขึ้น
ข้อควรระวัง ต้องศึกษาข้อมูลที่ถูกต้องเกี่ยวกับสมุนไพรชนิดนั้นๆ และที่มาของการผลิตยา รวมทั้งอาการของโรคและระดับความรุนแรงของโรค รวมทั้งบุคคลที่ทำการกวาดยาก็ต้องระวังเกี่ยวกับความสะอาด เล็บต้องตัดสั้น หรือมมีแผลบริเวณนิ้ว
7.ยกลูกแก้เคล็ด
เชื่อว่า เด็กป่วยบ่อยหรือเลี้ยงยาก ต้องยกให้เป็นลูกคนอื่น (พระ,แม่ซื้อ)แล้วจะหาย
คุณหมอบอก การยกลูกให้คนที่มีจิตใจดีงาม และเคยเลี้ยงเด็กแล้ว เด็กเลี้ยงง่าย ร่าเริง สุขภาพร่างกายแข็งแรง เคล็ดนี้ทำกันแค่เป็นพิธี เท่านั้น ซึ่งเป็นการช่วยในเรื่องทางจิตใจของผู้เลี้ยงเอง ไม่เกี่ยวกับสุขภาพแต่อย่างใด
8.ห้ามตัดเล็บเด็กก่อน 1 เดือน
เชื่อว่า ห้ามตัดเล็บเด็กทารกจนกว่าจะอายุครบ 1 เดือน เพราะจะทำให้เด็กป่วยง่าย
คุณหมอบอก จริง ๆ แล้ว คือเรื่องความปลอดภัย ในสมัยก่อนไม่มีอุปกรณ์ตัดเล็บสำหรับเด็ก เสี่ยงต่อการพลาดไป โดนเนื้อบาง ๆ ของลูกเข้า การตัดเล็บเด็กนั้นสามารถตัดได้ตั้งแต่แรกเกิด หากเลือกใช้กรรไกรตัดเล็บสำหรับเด็กเล็กโดยเฉพาะ ซึ่งนอกจากความคมน้อยกว่าแล้ว ยังเหมาะกับนิ้วน้อย ๆ ของลูกด้วย
9.แดดเช้าแก้ตัวเหลือง
เชื่อว่า เด็กตัวเหลืองต้องอุ้มออกมาตากแดดอ่อน ๆ ในตอนเช้าแล้วจะหาย
คุณหมอบอก เด็กทารกส่วนใหญ่จะมีอาการตัวเหลืองเล็กน้อยเมื่ออายุ 3-4 วัน และจะหายภายในอายุ 5-7 วัน ซึ่งความเชื่อเรื่องแสงแดดตามธรรมชาติ ช่วยลดเหลืองในเด็กนั้นช่วยได้น้อยมาก เพราะว่าแสงแดดมีความยาวคลื่นที่มีทั้งสีม่วง คราม น้ำเงิน เขียว เหลือง แสด แดง ซึ่งแสงที่จะช่วยเรื่องตัวเหลืองนั้น คือแสงสีน้ำเงินเท่านั้น ถ้าลูกตัวเหลืองผิดปกติควรนำลูกมาเข้ารับการตรวจกับคุณหมอเพื่อหาสาเหตุและทำการรักษาให้ทันท่วงที
10.ห้ามตากผ้าอ้อมตอนกลางคืน
เชื่อว่า ถ้าซักหรือตากผ้าอ้อมไว้จนถึงกลางคืน เชื่อว่านกเค้าแมวและผีจะมาเลียเอาขวัญของเด็กที่ติดและผูกพันอยู่กับผ้าอ้อม
คุณหมอบอก เป็นเรื่องของการตากผ้าไม่แห้งหรือโดนน้ำค้าง จะทำให้ผ้าอับชื้นและอาจมีเชื้อโรคเกิดขึ้น ควรซักและตากผ้าในเวลากลางวันป้องกันผ้ามีกลิ่นเหม็นอับและป้องกันเชื้อรา