พัฒนาการทารก แรกเกิด – 1 ขวบ พร้อมเทคนิคส่งเสริมพัฒนาการ

พัฒนาการทารก …คุณพ่อคุณแม่ป้ายแดงส่วนมากจะตื่นเต้นกับการมีสมาชิกใหม่ตัวน้อย จนลืมสังเกตพฤติกรรมลูกในแต่ละช่วงอายุ ยังไม่ทันสังเกตว่าเขาพลิกตัวเมื่อไหร่ เริ่มอ้อแอ้และส่งเสียงเรียกแม่เมื่อไหร่

พัฒนาการทารก 1-12 เดือน

เพราะลูกน้อยพร้อมเรียนรู้ได้ตั้งแต่แรกเกิด พร้อมเปิดประสบการณ์ใหม่ๆ กับทุกสิ่งรอบตัว…คุณพ่อคุณแม่มือใหม่จึงต้องเตรียมความพร้อมอย่างละเอียด แบบก้าวต่อก้าว เดือนต่อเดือน ว่าทำอย่างไรจึงจะเลี้ยงดูลูกให้เติบโตสมบูรณ์ และมีพัฒนาการที่ดีรอบด้านตั้งแต่ก้าวแรกที่เกิดมา…เราจึงได้รวบรวมพัฒนาการทารกตั้งแต่แรกเกิดจนถึง 1 ขวบ มาฝากตามรายละเอียดนี้เลยค่ะ

 

พัฒนาการทารก วัย 1 เดือน

• ยกศีรษะได้ชั่วครู่(นอนคว่ำ)
• สบตา
• จ้องหน้าแม่

วิธีการที่พ่อแม่สามารถส่งเสริมให้ลูกมีพัฒนาการตามวัย
– กินนมแม่อย่างเดียว
– ยิ้มแย้ม มองสบตา เล่นพูดคุยกับลูก
– เอียงหน้าไปมาช้าๆ ให้ลูกมองตาม
– อุ้มบ่อยๆ อุ้มพาดบ่าบ้าง

เคล็ดลับ : ใช้เวลาอยู่ใกล้ๆลูก ทำไมต้องใกล้ เพราะว่าทารกแรกเกิดสายตาสั้น มองเห็นภาพชัดที่ระยะไม่เกิน 12 นิ้ว วัยนี้ลูกชอบมองใบหน้าคน ดังนั้นถ้าลูกไม่หลับ ให้เอาหน้าคุณไปใกล้ๆลูก และพูดด้วยว่า “อากูๆ”

พัฒนาการเด็กทารก วัย 2 เดือน

• ชันคอในท่าคว่ำ
• รู้จักยิ้มตอบ
• คุยอ้อแอ้ ทำเสียงอือ อา อยู่ในคอ

วิธีการที่พ่อแม่สามารถส่งเสริมให้ลูกมีพัฒนาการตามวัย
– กินนมแม่อย่างเดียว
– เล่นกับลูกโดยแขวนของสีสด ห่างจากหน้าลูกประมาณ 1 ศอกให้ลูกมองตาม
– พูดคุยทำเสียงต่างๆ และร้องเพลง
– ให้ลูกนอนคว่ำในที่นอนที่ไม่นุ่มเกินไป

เคล็ดลับ : ช่วยเสริมพัฒนาการกล้ามเนื้อมัดเล็กที่มือ และ สายตา โดยจับมือลูกตบแปะ และ ร้องเพลง อีกไม่นานเกิน 2-3 ด. ลูกจะทำเองได้ รวมถึงการทำสีหน้าเลียนแบบได้ด้วย เช่น แลบลิ้น อ้าปากกว้าง ยิ้มยิงฟัน

พัฒนาการทารก วัย 3 เดือน

• ชันคอได้ตรงเมื่ออุ้มนั่ง
• ยกศีรษะได้ 45 องศา
• เริ่มพลิกคว่ำ
• ส่งเสียงโต้ตอบ

วิธีการที่พ่อแม่สามารถส่งเสริมให้ลูกมีพัฒนาการตามวัย
– กินนมแม่อย่างเดียว
– อุ้มท่านั่ง พูดคุยทำเสียงโต้ตอบกับเด็ก
– ให้ลูกนอนเปล หรืออู่ ที่ไม่มืดทึบ

*ถ้าลูกอายุ 3 เดือน แล้วลูกไม่สบตา หรือ ยิ้มตอบ ไม่ชูคอในท่านอนคว่ำ ควรปรึกษาแพทย์ หรือเจ้าหน้าที่สาธารณสุข

เคล็ดลับ : ลูกเริ่มสนใจมือตัวเองมากขึ้น และ ใช้มือปัดป่ายสิ่งของที่อยู่ข้างหน้า ให้เอาของเล่นสีสันสดใสให้ลูกฝึกจับ คอลูกเริ่มแข็งพยายามผงกศีรษะจากพื้น จับลูกนอนเล่นในท่าคว่ำอยู่หน้ากระจกขณะที่ลูกตื่นอยู่ ลูกจะพยายามผงกหัวขึ้นมามองตัวเองในกระจก

 

พัฒนาการเด็กทารก วัย 4 เดือน

• เริ่มส่งเสียงอ้อแอ้หัวเราะเอิ๊กอ๊าก เสียงดัง
• มองตามสิ่งของหรือคนที่เคลื่อนไหวในระยะห่าง 6 นิ้ว
• เริ่มไขว่คว้า
• ยกศีรษะได้เต็มที่ ชูคอตั้งขึ้นในท่าคว่ำ

วิธีการที่พ่อแม่สามารถส่งเสริมให้ลูกมีพัฒนาการตามวัย
– กินนมแม่อย่างเดียว
– จัดที่ที่ปลอดภัยให้เด็กหัดคว่ำ คืบ
– เล่นกับลูกโดยชูของเล่นให้ลูกไขว่คว้า
– ชมเชย ให้กำลังใจลูก เมื่อลูกทำได้

เคล็ดลับ : วัยนี้ลูกจะทำอะไรได้มากขึ้น ไม่ว่า จะการมีปฏิสัมพันธ์กับผู้คน ด้านการเคลื่อนไหว หรือ ด้านการสื่อความหมาย เช่น ทารกจะส่งเสียงออกมาอย่างมีความสุขเมื่อเห็นของเล่นสีสันสดใส หรือ ร้องไห้อย่างมากเวลาที่คุณเดินจากไป และ ตอนนี้ทารกเริ่มสนุกกับการบ้าจี้เป็นแล้ว

อ่านต่อ >> “พัฒนาการเด็กวัย 5-8 เดือน” หน้า 2

 

พัฒนาการเด็ก วัย 5 เดือน

• นอนคว่ำใช้แขนยันยกหน้าอกขึ้นได้
• พลิกคว่ำ พลิกหงาย
• ไม่ตื่นกลางดึก
• เอื้อมมือคว้า
• คืบ

วิธีการที่พ่อแม่สามารถส่งเสริมให้ลูกมีพัฒนาการตามวัย
– หาของเล่นสีสดชิ้นใหญ่ที่ปลอดภัยให้หยิบ จับ และให้คืบไปหา
– พ่อแม่ช่วยกันพูดคุย โต้ตอบ ยิ้มเล่นกับเด็ก
– พูดถึงสิ่งที่กำลังทำอยู่กับเด็ก เช่น อาบน้ำ กินข้าว

เคล็ดลับ : ประสาทสัมผัสการมองเห็นและการได้ยินเริ่มทำงานดีมากคล้ายผู้ใหญ่ ลูกเริ่มเปล่งเสียงเลียนแบบการพูดแต่ยังไม่เป็นคำ ให้พ่อแม่พูดโต้ตอบไปมาเวลาที่ลูกพยายามส่งเสียง อ่านหนังสือนิทาน ชี้ให้ดูรูปภาพพร้อมบอกว่าคืออะไร

 

พัฒนาการทารก วัย 6 เดือน

• คว้าของมือเดียว
• หันหาเสียงเรียกชื่อ
• ส่งเสียงต่างๆ โต้ตอบ
• ยันตัวลุกขึ้นนั่ง(แต่นั่งได้ไม่นานหรือต้องมีที่พิงหลัง)
• ฟันซี่แรกเริ่มโผล่พ้นเหงือก

วิธีการที่พ่อแม่สามารถส่งเสริมให้ลูกมีพัฒนาการตามวัย
– เวลาพูดให้เรียกชื่อเด็ก
– เล่นโยกเยกกับเด็ก
– หาของให้จับ

* ถ้าลูกอายุ 6 เดือน แล้วไม่มองตาม หรือ ไม่หันตามเสียง หรือ ไม่สนใจคนมาเล่นด้วย ไม่ พลิกคว่ำหงาย ควรปรึกษาแพทย์ หรือเจ้าหน้าที่สาธารณสุข

เคล็ดลับ : ลูกเริ่มหัดนั่งและเคลื่อนที่ได้เอง จับให้ลูกนอนคว่ำเล่น แล้วเอาของเล่นมาวางล่อไว้ด้านหน้า จะได้พยายามเคลื่อนที่ไปหาของเล่น ให้เลือกชนิดที่ปลอดภัยเข้าปากได้ไม่อันตรายเป็นพิษ หรือ ติดหลอดลม จัดบ้านให้ปลอดภัย เช่น อุดรูปลั๊กไฟ ระวังพัดลมตั้งพื้น ตู้ลิ้นชัก ขั้นบันไดที่ลูกอาจไปเล่น

 

พัฒนาการเด็กทารก วัย 7 เดือน

• นั่งทรงตัวได้เอง
• เปลี่ยนสลับมือถือของได้
• หยิบอาหารใส่ปาก

วิธีการที่พ่อแม่สามารถส่งเสริมให้ลูกมีพัฒนาการตามวัย
– อุ้มน้อยลง ให้เด็กได้คืบและนั่งเล่นเอง โดยมีคุณแม่คอยระวังอยู่ข้างหลัง
– ให้เล่นสิ่งที่มีสี และขนาดต่างกัน เช่น ลักษณะผิวเรียบ – หยาบ อ่อน – แข็ง
– ให้หยิบจับสิ่งของ เข้า – ออก จากถ้วย หรือกล่อง

เคล็ดลับ : ลูกเริ่มใช้มือหยิบจับกำของได้ดี อีก 2-3 เดือนจะใช้นิ้วชี้นิ้วโป้งหยิบของชิ้นเล็กๆได้ หาของที่ปลอดภัยให้ลูกฝึกหยิบ เช่น กล้วยสุกหั่นเป็นชิ้นเล็ก แอปเปิ้ลชิ้นเล็กๆ นึ่งให้นิ่ม ให้ลูกจับช้อน ถ้วยน้ำพลาสติก

 

พัฒนาการเด็ก วัย 8 เดือน

• มองตามของที่ตก
• แปลกหน้าคน

วิธีการที่พ่อแม่สามารถส่งเสริมให้ลูกมีพัฒนาการตามวัย
– กลิ้งของเล่นให้เด็กมองตาม
– พูดและทำท่าทางเล่นกับเด็ก เช่น จ๊ะเอ๋ จับปูดำ แมงมุม จ้ำจี้ ตบมือ

เคล็ดลับ : กระตุ้นการเรียนรู้เรื่องภาษา ฝึกหยอดของใส่กล่อง สอนเรียกอวัยวะของร่างกาย

อ่านต่อ >> “พัฒนาการเด็กวัย 9-12 เดือน” หน้า 3

 

พัฒนาการทารก วัย 9 เดือน

• คลานเก่ง
• เข้าใจเสียงห้าม
• เล่นจ๊ะเอ๋ ตบมือ
• ใช้นิ้วชี้และนิ้วหัวแม่มือหยิบของชิ้นเล็ก

วิธีการที่พ่อแม่สามารถส่งเสริมให้ลูกมีพัฒนาการตามวัย
– หัดให้เกาะยืน เกาะเดิน
– หัดให้เด็กใช้นิ้วหยิบ จับของกินชิ้นเล็กเข้าปาก เช่น ข้าวสุก มะละกอหั่น มันต้มหั่น ฟักทอง ต้ม
– ห้ามใช้ถั่ว หรือของที่จะสำลักได้

เคล็ดลับ : วัยนี้ชอบเล่นอะไรที่เปิดปิดเหมือนบานพับประตูได้ เช่น หนังสือปกแข็ง ฝาตู้เก็บของ กล่องกระดาษที่มีฝาปิด ลูกชอบนั่งเล่นได้เป็นร้อยครั้ง เป็นการฝึกกล้ามเนื้อตาและกล้ามเนื้อมือทำงานประสานกัน

 

พัฒนาการเด็กทารก วัย 10 เดือน

• เหนี่ยวตัว ตั้งไข่ ลุกขึ้น เกาะยืน เกาะเดิน
• ส่งเสียงต่างๆ “หม่ำ หม่ำ”, “จ๊ะ จ๋า”

วิธีการที่พ่อแม่สามารถส่งเสริมให้ลูกมีพัฒนาการตามวัย
– จัดที่ให้เด็กคลาน และเกาะเดินอย่างปลอดภัย
– เรียกเด็ก และชูของเล่นให้เด็กสนใจเพื่อลุกขึ้นจับ

เคล็ดลับ : ลูกชอบเล่นหาของที่ซ่อน เป็นการฝึกกล้ามเนื้อการเคลื่อนไหว และ เรียนรู้ว่าวัตถุไม่สูญหายไปไหน ถึงแม้ไม่เห็นก็ตาม เช่น ซ่อนของเล่นไว้ใต้ผ้า แล้วเอามือลูกไปเปิดผ้าเพื่อให้เห็นของเล่น ลูกก็จะทำเลียนแบบได้

 

พัฒนาการเด็ก วัย 11 เดือน

• ตบมือ
• โบกมือบ๊ายบาย
• พูดคำแรก

เคล็ดลับ : กระตุ้นพัฒนาการด้านภาษาโดยการพูดคุยโต้ตอบกับลูกบ่อยๆ บอกลูกว่าคุณกำลังทำอะไรอยู่ ถามลูกบ่อยๆ ทำท่าทางประกอบด้วย จะช่วยให้ลูกเข้าใจมากขึ้น ไม่ใช้ทีวี หรือ ดีวีดี

 

พัฒนาการทารก วัย 12 เดือน

• ก้าวเดินได้เอง

* ถ้าลูกอายุ 1 ปี ยังไม่เกาะเดิน ไม่สามารถใช้นิ้วมือหยิบของกินเข้าปาก ไม่เลียนแบบท่าทาง และเสียงพูด ควรปรึกษาแพทย์ หรือเจ้าหน้าที่สาธารณสุข

เคล็ดลับ : เด็กบางคนพูดเร็ว คลานเร็ว กว่าเด็กอื่นวัยเดียวกัน บางคนทำได้ช้ากว่าคนอื่น แต่ส่วนใหญ่จะทำได้ในที่สุด แต่ถ้าสงสัยว่าลูกอาจมีปัญหาพัฒนาการช้าผิดปกติ ควรให้แพทย์ตรวจดู ดีกว่าเก็บความวิตกกังวลไว้นานเกินไป

พัฒนาการทารก ดังกล่าวนี้ แสดงความสามารถตามวัยของเด็ก ซึ่งเด็กแต่ละคนอาจมี พัฒนาการเร็ว – ช้า แตกต่างกัน ถ้าถึงอายุที่ควรทำได้แล้วเด็กทำไม่ได้ ควรให้โอกาสฝึกก่อน ใน 1 เดือน ถ้าไม่มีความก้าวหน้า ควรปรึกษาแพทย์ หรือเจ้าหน้าที่สาธารณสุข

อ่านต่อบทความเรื่องอื่นที่น่าสนใจคลิก

• ความเชื่อโบราณ! การไหว้ผีบ้านผีเรือน-แม่ซื้อ และรับขวัญเมื่อพาลูกทารกเข้าบ้าน
  7 สิ่งสุดว้าว! ทารกทำได้ในครรภ์แม่
  ทารกในครรภ์เติบโตช้า ภาวะน่าเป็นห่วง

---

ขอบคุณบทความ พญ.สุธีรา เอื้อไพโรจน์กิจ

ที่มาข้อมูล: กรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุข