กินยาดักไข้ กันลูกเป็นหวัด เป็นไข้ ได้จริงหรือ?

ความเชื่อที่ว่าเมื่อลูก กินยาดักไข้ หลังจากที่ลูกไปเล่นน้ำมาทั้งวัน ไปตากฝนมา ไปรับวัคซีนมา หรือกลัวว่าลูกจะไม่สบาย ทั้ง ๆ ที่ยังไม่มีไข้ เป็นความเชื่อที่ถูกหรือผิด?

กินยาดักไข้ กันลูกเป็นหวัด เป็นไข้ ได้จริงหรือ?

ขอบคุณคลิปจาก : GPO องค์การเภสัชกรรม

แม่ ๆ คงจะเคยได้ยินคำพูดที่ว่าลูกตากฝนมา กินยาดักไข้ไว้ก่อนสิ เดี๋ยวจะเป็นหวัดเอา ทำเอาหลายคนสงสัยว่าการกินยาลดไข้ เช่น พาราเซตามอล จะทำให้ช่วยป้องกันการเป็นหวัด เป็นไข้ได้จริงหรือไม่? ขอบอกเลยว่าเป็นความเชื่อที่ผิดเป็นอย่างมากเลยค่ะ และแม่ ๆ ที่ให้ลูก กินยาดักไข้ ไว้ก่อนก็ควรจะเลิกพฤติกรรมนี้ เพราะยาแก้ปวด ลดไข้ ควรกินก็ต่อเมื่อมีข้อบ่งชี้เท่านั้น ไม่ควรกินยาเหล่านี้ขณะที่ร่างกายปกติหรือกินล่วงหน้า เพราะนอกจากจะไม่ช่วยกันการเป็นหวัด เป็นไข้แล้ว ยังจะก่อให้เกิดอันตรายจากการกินยาผิดวิธี กินยาเกินขนาด จนไปทำลายตับและอาจเป็นอันตรายต่อสุขภาพอีกต่างหาก

ทำความรู้จักกับยาพาราเซตามอล

“พาราเซตามอล” ยาสามัญประจำบ้านที่หลายคนคุ้นเคยเป็นอย่างดี เป็นยาบรรเทาอาการปวดระดับเล็กน้อยถึงปานกลาง และบางครั้งยังใช้ลดไข้ในเด็กและผู้ใหญ่ จัดเป็นยาสามัญประจำบ้าน และเป็นยาที่ไม่อันตราย ซึ่งยาพาราเซตามอลมีกลไกในการออกฤทธิ์โดยการยับยั้งสารเคมีบางชนิดในสมองของมนุษย์ ที่ทำหน้าที่เกี่ยวข้องกับอาการปวด เช่น สารโพรสตาแกลนดิน (Prostaglandin) และจะชักนำให้เกิดกลไกการลดอุณหภูมิหรือลดไข้ของร่างกายลง

พาราเซตามอล รับประทานอย่างไร?

ปริมาณที่เหมาะสมในการกินยาต่อครั้ง คือ  10-15 มิลลิกรัม/น้ำหนักตัว (กิโลกรัม) ทานได้ทุก ๆ 4-6 ชั่วโมง หรือเมื่อมีอาการ ดังนั้นการรับประทานยาจึงควรให้เหมาะสมกับน้ำหนักตัว

เด็กไม่ควรรับประทานติดต่อกันเกิน 5 วัน ผู้ใหญ่ไม่ควรรับประทานติดต่อกันเกิน 10 วันผู้ที่เป็นไข้ (ทั้งเด็กและผู้ใหญ่) ไม่ควรทานติดต่อกันเกิน 3 วัน

 

อ่านต่อ วิธีการคำนวณปริมาณยาต่อน้ำหนักตัวเด็ก และ วิธีทานยาพาราเซตามอลที่ถูกต้อง

วิธีการคำนวณปริมาณยาต่อน้ำหนักตัวในเด็ก

ยาน้ำสำหรับเด็ก มีความเข้มข้นต่างๆ ดังนี้

• แบบหยด มีตัวยา 60มก./0.6 มล. หรือ 80 มก./0.8 มล. เหมาะกับเด็กอ่อนน้ำหนักตัวไม่ถึง 10 กก. (อายุไม่ถึง 1 ปี)
• แบบยาน้ำเชื่อม มีตัวยา 120, 125 มก./ 5 มล. เหมาะกับเด็กน้ำหนักตัว 12 – 15 กก. (อายุน้อยกว่า 2 ปี)
• แบบยาน้ำเชื่อม มีตัวยา 160 มก./5 มล. เหมาะกับเด็กน้ำหนักตัว 16 – 24 กก. (อายุประมาณ 3-7ปี)
• แบบยาน้ำเชื่อม มีตัวยา 250 มก./5 มล. เหมาะกับเด็กน้ำหนักตัว 25-40 กก. (อายุประมาณ 8-10ปี)

**ทั้งนี้ให้คิดตามน้ำหนักตัวของเด็กแต่ละคน เพราะบางทีเด็กที่อายุน้อย อาจน้ำหนักตัวมาก ซึ่งการกินยาในความเข้มข้นน้อยเพียง 1 ช้อนชา อาจไม่สามารถรักษาอาการได้ดังนั้นให้คำนวณขนาดยาให้ได้ประมาณ 10 – 15 มก./กก. ของน้ำหนักตัวเด็ก

** ตัวอย่าง**

• เด็กน้ำหนักตัว 15 กิโลกรัม ควรได้รับยา (15 กก. x 10 มก.) ถึง (15 กก. x 15 มก.) = 150 – 225 มก./ครั้ง
• ทานยาขนาด 120 มก./5 มล. คิดเป็นขนาดยาน้อยสุด (150 มก. x 5 มล.) / 120 มก. = 6.25 มล.
• ทานยาขนาด 120 มก./5 มล. คิดเป็นขนาดยาสูงสุด (225 มก. x 5 มล.) / 120 มก. = 9.375 มล.
• สรุป เด็กน้ำหนักตัว 15 กิโลกรัม ทานยาได้ 6.25 – 9.375 มิลลิลิตร / ครั้ง

วิธีทานยาพาราเซตามอลที่ถูกต้อง

• ไม่ใช้ยาพร่ำเพรื่อ

การกินยาพาราเซตามอลพร่ำเพรื่อติดต่อกันเป็นเวลานาน อาจส่งผลให้ตับทำงานบกพร่อง โดยเฉพาะการกินยาร่วมกับแอลกอฮอล์ จะทำให้เกิดความเสี่ยงต่ออาการตับอักเสบมากขึ้น

• ไม่ใช้ยาเกินขนาด

การกินยาพาราเซตามอลต่อครั้ง ต้องดูที่น้ำหนักตัวของลูกว่าสัมพันธ์กับขนาดยา 10-15 มิลลิกรัม/น้ำหนักตัว (กิโลกรัม) หรือไม่ ถ้าหากนำน้ำหนักตัวผู้ป่วยมาคำนวณแล้วเกินกว่า 10-15 มิลลิกรัม/น้ำหนักตัว (กิโลกรัม) แปลว่าใช้ยาเกินขนาด จะทำให้มีความเสี่ยงต่อตับเช่นเดียวกับการใช้ยาพร่ำเพรื่อ

• ไม่ใช้ยาทั้งที่ไม่มีอาการ

การ กินยาดักไข้ เพื่อป้องกันอาการไข้ ทั้งที่ยังไม่มีไข้เกิดขึ้น ถือเป็นการใช้ยาที่ไม่สมเหตุสมผล และไม่ทำให้เกิดประสิทธิภาพในการรักษา ทั้งยังอาจส่งผลให้เกิดผลข้างเคียงจากยาได้

ยาที่มีข้อบ่งชี้ว่าใช้รักษาอาการหรือรักษาโรค ควรใช้หลังจากมีอาการเท่านั้น เพราะยาไม่ใช่วัคซีน จึงสามารถป้องกันโรคได้ การให้ลูก กินยาดักไข้ จึงไม่ช่วยป้องกันไข้ แต่เป็นการยื่นสิ่งที่ทำลายตับของลูกมากกว่า

อ่านต่อบทความดี ๆ คลิก

กินยากับนม ได้หรือไม่? ยากับนมและเครื่องดื่มที่ห้ามกินคู่กัน

9 พฤติกรรมการกินยาผิด ๆ ที่ทำให้เสี่ยงตายจาก “เชื้อดื้อยา”

ไขข้อสงสัย! ลูกเป็นหวัด เป็นไข้ อาบน้ำได้ไหม?

ลูกเป็นหวัด มีน้ำมูก 5 วิธีรักษาแบบไม่ต้องพึ่งยา

 

ขอบคุณข้อมูลจาก : med.mahidol.ac.th