ประจำเดือนไม่มา กินยาอะไรดี ควรดูแลตัวเองอย่างไร?

“ประจำเดือน” เป็นเรื่องของผู้หญิงล้วน ๆ ที่ละเลยไม่ได้ ปัญหาประจำเดือนไม่มาตามปกติหรือภาวะประจำเดือนขาด มาไม่สม่ำเสมอ หรือมาช้า ที่อาจไม่ได้เกิดจากการตั้งครรภ์เสมอไป ประจำเดือนไม่มา กินยาอะไรดี และควรดูแลตัวเองอย่างไร มาทำความเข้าใจเรื่องนี้กันค่ะ

ประจำเดือนไม่มา ปัญหาของสตรีที่ควรรู้!

การมีประจำเดือน ถือเป็นเรื่องปกติของผู้หญิงที่เกิดเป็นรอบประจำเดือนตามปกติ ซึ่งผู้หญิงส่วนใหญ่จะมีประจำเดือนมาประมาณ 11-13 ครั้งต่อปี โดยรอบเดือนปกติจะประมาณ 28 วัน (อยู่ในช่วง 21- 35วัน) แต่เมื่อไหร่ก็ตามที่ระยะห่างรอบเดือนมาไม่ปกติ มีประจำเดือนขาดหายไปนาน 3 เดือนถึงมาครั้ง เรียกได้ว่า “ภาวะประจำเดือนขาด” ซึ่งลักษณะของอาการประจำเดือนไม่มาเกิดขึ้นได้ 2 กรณี ได้แก่

1.ภาวะขาดประจำเดือนปฐมภูมิ คือ กรณีนี้เกิดขึ้นได้กับคนที่อายุถึงเกณฑ์ แต่รอบเดือนครั้งแรกยังไม่มา ซึ่งโดยปกติวัยที่เริ่มมีรอบเดือนคือในช่วงอายุระหว่าง 9-18 ปี

2.ภาวะขาดประจำเดือนทุติยภูมิ คือ ภาวะที่ประจำเดือนขาดไปอย่างน้อย 3 เดือน กรณีเกิดขึ้นกับคนที่เคยมีประจำเดือน แต่รอบเดือนขาดหรือไม่มาตามปกติ และเป็นภาวะที่พบได้บ่อย

คลิปวิดีโอ “รู้จริง..เรื่องประจำเดือน” จาก ผศ.พญ.ชลธิชา สถิระพจน์ อาจารย์ประจำภาควิชาสูติศาสตร์-นรเวชวิทยา คณะแพทย์ศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี มหาวิทยามหิดล

สาเหตุที่ทำให้ประจำเดือนไม่มาปกติ

อาการประจำเดือนไม่มาหรือภาวะขาดประจำเดือนอาจเกิดขึ้นได้จากสาเหตุหลายอย่าง โดยแบ่งสาเหตุได้จาก ความเปลี่ยนแปลงจากฮอร์โมนผิดปกติหรือความผิดปกติจากสุขภาพ ซึ่งอาจเกิดจากสาเหตุที่พบได้ทั่วไป อาทิเช่น

ระดับฮอร์โมนในร่างกายไม่สมดุล รังไข่ที่สร้างฮอร์โมนไม่ว่าจะผลิตฮอร์โมนมากหรือน้อย เช่น ระดับฮอร์โมนเอสโตรเจนต่ำ หรือระดับฮอร์โมนเทสโทสเตอโรนสูง ก็เป็นสาเหตุให้ประจำเดือนไม่มาได้
ความเครียด เป็นปัญหาที่ส่งผลให้ประจำเดือนมาผิดปกติ ทั้งประจำเดือนมามาก มาน้อย หรือประจำเดือนไม่มา หรือขาดหายไปคราวละหลาย ๆ เดือนได้ เนื่องจากความเครียดมีผลต่อฮอร์โมนที่เกี่ยวข้องกับการเจริญพันธุ์และการมีประจำเดือน รวมถึงโรควิตกกังวลและอารมณ์ที่แปรปรวนก็ส่งให้ผลประจำเดือนขาดได้
น้ำหนักตัวน้อยเกินไปหรือมากเกินไป ผู้ที่น้ำหนักตัวลดลงมากอย่างรวดเร็ว รับประทานอาหารน้อย ทำให้ไม่มีสารอาหารไปกระตุ้นการผลิตฮอร์โมนที่มีความจำเป็นในกระบวนการตกไข่ ส่วนคนที่มีน้ำหนักตัวมากเกินไปหรืออ้วนมากก็จะทำให้ร่างกายผลิตเอสโตรเจนมากเกินไป ส่งผลต่อรอบเดือน ทำให้เกิดอาการประจำเดือนขาดหรือมาไม่สม่ำเสมอได้
การออกกำลังกายหรือทำกิจกรรมที่ใช้แรงมากเกินไป จะส่งผลต่อระดับฮอร์โมนที่เกี่ยวกับรอบเดือน เนื่องจากร่างกายสูญเสียไขมันมากเกินไปจากการออกแรงหักโหม
มีภาวะถุงน้ำรังไข่เป็นจำนวนมาก เป็นความผิดปกติของต่อมไร้ท่อที่มักพบได้ในผู้หญิงช่วงอายุ 18-45 ปี โดยถุงน้ำเหล่านี้จะไม่ปล่อยไข่ให้ตกออกมา
การรับประทานยาบางชนิด เช่น การกินยาคุมกำเนิด การคุมกำเนิดโดยกินยาคุมกำเนิดชนิดที่มีโปรเจสเตอโรนอย่างเดียว ยาคุมแบบฉีด หรือห่วงอนามัยชนิดที่มีฮอร์โมนอาจส่งผลให้ประจำเดือนไม่มาได้ ยารักษาความดันโลหิตสูง หรือยาเสพติดอื่น ๆ เป็นต้น
มีปัญหาสุขภาพบางอย่าง เช่น เป็นโรคของต่อมไทรอยด์ผิดปกติ เนื้องอกต่อมใต้สมอง โรคเกี่ยวกับมดลูก โรคของตับอ่อน หรือโรคของต่อมหมวกไต เป็นต้น ที่อาจทำให้ประจำเดือนขาดหายไปชั่วคราวได้
เข้าสู่วัยทองหรือวัยหมดประจำเดือน ถือเป็นความเปลี่ยนแปลงตามธรรมชาติที่เกิดขึ้นเมื่ออายุมากขึ้น โดยประจำเดือนจะเริ่มขาดเมื่อเข้าสู่อายุระหว่าง 45-55 ปี หรือวัยทอง เนื่องจากระดับฮอร์โมนเอสโตรเจนเริ่มลดลง ทำให้ไข่ตกไม่สม่ำเสมอ และเมื่อเลยวัยทองแล้วรอบเดือนจะหยุดมา
การตั้งครรภ์ ประจำเดือนไม่มาอาจเป็นสัญญาณเริ่มต้นของภาวะตั้งครรภ์ที่เป็นสาเหตุที่พบได้ทั่วไปมากที่สุด ซึ่งหากไม่แน่ใจว่าที่ประจำเดือนไม่มาจะเป็นเพราะตั้งครรภ์หรือไม่ ก็สามารถทดสอบได้ด้วยตัวเองโดยใช้ชุดตรวจครรภ์เช็กหรือพบคุณหมอเพื่อตรวจให้แน่ใจ

ถ้าสังเกตเห็นว่ามีประจำเดือนขาดหาย มีสัญญานเตือนของอาการที่เป็นไปได้จากสาเหตุเหล่านี้ ควรไปพบแพทย์เพื่อเข้ารับตรวจวินิจฉัย เพราะหากตรวจพบว่าเป็นอาการของโรคจะได้รักษาอาการได้ทันก่อนลุกลาม หรือพบว่าเกิดจากระดับฮอร์โมนที่ไม่สมดุลก็จะได้รับการรักษาให้หายและกลับมามีประจำเดือนตามปกติได้

ประจําเดือนไม่มา แต่ไม่ท้อง กินยาอะไรดี