เมื่อ ลูกโดนแมลงกัด มีตุ่มขึ้นตามตัวโดยไม่รู้ว่าคือตัวอะไร พบ 7 วิธีสังเกตตุ่มบวมบอกสัตว์ชนิดไหนกัดลูกกันแน่!
คุณพ่อคุณแม่ทราบกันหรือไม่คะว่า เจ้าตุ่มต่าง ๆ ที่เราเห็นนั้น สามารถบอกได้ว่าลูกโดนตัวอะไรกัดมากันแน่ และในวันนี้ทีมงาน Amarin Baby and Kids ก็ได้รวบรวมเอา 7 ลักษณะของตุ่มที่เกิดจากแมลงกัดมาฝาก และ 1 ใน 5 นั้นก็มีสัตว์ร่ายมีพิษอยู่ด้วยเช่นกัน และแน่นอนว่า เจ้าพวกแมลงร้ายเหล่านี้ ไม่เลือกว่าจะต้องกัดฤดูอะไร เพราะพวกมันสามารถกัดพวกเราได้ทุกคนตลอดเวลา
ตัวเรือด
วิธีการปฐมพยาบาล
อย่าเกา และให้กินยา Antihistamine ซึ่งเป็นยาแก้แพ้ช่วยลดอาการคันได้ดี นอกจากนั้นให้หายาทาที่มีส่วนผสมของ Hydrocortisone ซึ่งหาซื้อได้ตามร้านขายยาทั่วไป แต่ถ้าหากยังไม่ดีขึ้น หมายความว่าแผลเริ่มบวมแดงขึ้นเรื่อย ๆ ก็แนะนำให้ไปหาหมอทันทีค่ะ
แมงมุม
เมื่อไหร่ก็ตามที่คุณแม่เห็นร่องรอยกัด (ตามภาพ) ที่นิ้วมือของลูกละก็ ให้สันนิษฐานว่าลูกอาจจะโดนแมงมุมกัดได้ค่ะ อย่ารอช้า ให้รีบไปพบแพทย์เพื่อเข้ารับการรักษาทันที เพราะเราไม่มีทางรู้เลยว่า แมงมุมที่มากัดเรานั้นมีพิษหรือไม่ โดยเฉพาะอย่างยิ่ง แมงมุมแม่ม่าย หรือแมงมุมแม่ม่ายดำ
พิษแมงมุมแม่ม่ายดำมีผลต่อระบบประสาทเป็นหลัก เมื่อถูกกัดอาจรู้สึกเหมือนเข็มทิ่มหรือไม่รู้สึกอะไร แต่ผิวหนังบริเวณดังกล่าวจะแสดงปฏิกิริยาทันทีและอาจเห็นรอยเขี้ยวเป็นรูบนผิวหนัง โดยผู้ที่ถูกแมงมุมแม่ม่ายดำกัดอาจมีอาการตามมาคือ อาการปวดภายใน 1 ชั่วโมง โดยมักจะปวดบริเวณรอบ ๆ ที่เป็นรอยกัดค่ะ เริ่มมีอาการปวดบีบหรือเกร็งใจท้อง คลื่นไส้อาเจียน ความดันโลหิตสูง และอ่อนเพลีย เป็นต้น
วิธีการปฐมพยาบาล
- ล้างทำความสะอาดบริเวณที่ถูกกัดด้วยสบู่อ่อน ๆ และน้ำสะอาด โดยไม่ควรบีบหรือเค้นแผลเพราะจะทำให้พิษกระจายมากขึ้น
- ประคบเย็นที่แผลถูกกัดด้วยน้ำแข็ง หรือใช้ผ้าชุบน้ำเย็นแล้วบิดให้แห้ง เพื่อลดการกระจายของพิษ ตลอดจนอาการปวดและบวม
- หากจำเป็น อาจรับประทานยาที่หาซื้อได้ทั่วไป เช่น ยาบรรเทาอาการปวดอย่างพาราเซตามอล ไอบูโพรเฟน รวมถึงยาแก้แพ้
เครดิต: พบแพทย์
เห็บ
สำหรับคนที่โดนเห็บกัดมักจะไม่เจ็บ ไม่มีอาการ เนื่องจากเห็บปล่อยสารที่ทำให้ชา และทำให้เลือดไม่แข็งตัว ส่วนใหญ่คนที่ถูกเห็บกัดจะสังเกตเห็นเห็บติดอยู่ที่ผิวหนัง ขณะอาบน้ำหรือเกา หลังเห็บหลุด (ทั้งหลุดเองเมื่อดูดเลือดอิ่มหรือจากการดึงออก) อาจเกิดปฏิกิริยาที่ผิวหนังเป็นตุ่มแดงคันบริเวณที่ถูกกัด ต่อมาตุ่มอาจใหญ่เป็นปื้น หรือก้อนนูนได้ ตุ่มพวกนี้แหละที่เป็นปัญหาให้มาพบหมอเพราะคันเหลือเกิน และเป็น ตุ่มอยู่นานหลายเดือนหรือเป็นปี ซึ่งถ้าเด็กหรือผู้ใหญ่โดนกัด และไม่ได้สนใจอาการรอยแดงตั้งแต่เนิ่น ๆ ทำให้อาการอาจจะหนักขึ้น ซึ่งผู้ที่โดนเห็บกัดอาจมีอาการแขนขาไร้เรี่ยวแรงใน 2-7 วัน อาจจะรุนแรงถึงขนาดหายใจไม่ออก และเสียชีวิตได้
วิธีการปฐมพยาบาล
- ให้รีบล้างน้ำสบู่อุ่น ๆ ตรงบริเวณที่ถูกเห็บกัด ใช้น้ำยาฆ่าเชื้อและถุงประคบน้ำแข็งในการลดอาการบวม
- หากคุณไม่มีถุงประคบน้ำแข็ง เพียงแค่ใช้ผ้าพันแผลที่ยืดหยุ่นได้หรือถุงพลาสติกหุ้มน้ำแข็งเอาไว้ก็ได้ หรือคุณจะใช้ถุงผักแช่แข็งสักถุงก็ได้เช่นกัน
- ประคบน้ำแข็งประมาณ 10 นาที จากนั้นก็เอาออกอีก 10 นาที ทำแบบนี้จนกว่าจะผ่านไปประมาณชั่วโมงหนึ่ง
- ลองใช้โลชั่นคาลาไมน์หรือครีมไฮโดรคอร์ติโซน ครีมทั้งสองชนิดนี้สามารถหาซื้อได้ตามร้านขายยาทั่วไป ซึ่งอาจบรรเทาอาการคันจากการที่โดนเห็บกัดได้
-
ปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรในการบรรเทาอาการคันด้วยยาแก้แพ้
เครดิต: Wikihow
อ่านต่อ วิธีสังเกตตุ่มจากแมลงชนิดอื่นๆ คลิกหน้า 2
แมงป่อง
เป็นสัตว์มีพิษชนิดหนึ่งที่หากินในช่วงกลางคืน ส่วนใหญ่พบได้ตามกองไม้ และรูในดิน โดยจัดเป็นสัตว์ชนิดผู้ล่าประเภทหนึ่งซึ่งมีพิษอันตรายเป็นอย่างมาก พิษของแมงป่องนั้นประกอบด้วยเอนไซม์ที่มีผลในการทำลายเนื้อเยื่อ รวมถึงมีฤทธิ์ต่อระบบประสาท ดังนั้นเมื่อถูกแมงป่องกัดแล้ว จะส่งผลให้มีอาการปวดชา เกิดแผลบวมพอง หรือเป็นตุ่มแดง ๆ รวมทั้งอาการคันร่วมด้วย นอกจากนี้ถ้าโดนพิษในปริมาณมากอาจส่งผลให้ชีพจรเต้นเร็ว ความดันโลหิตสูง รวมทั้งกล้ามเนื้อผิดปกติด้วย ถ้าได้รับการรักษาไม่ทันเวลาอาจก่อให้เกิดอันตรายถึงชีวิตได้เลยทีเดียว
อาการโดยทั่วไป แบ่งตามระดับความรุนแรง ดังนี้
1. เกิดแผล บวมพองหรือเป็นตุ่มแดงบริเวณที่ถูกต่อย พร้อมกับอาการคัน ปวดตามมาหลังการต่อยครึ่งถึง 1 ชั่วโมง
2. บางชนิดมีพิษที่รุนแรงเพิ่มขึ้นอาจทำให้เกิดอาการปวดแสบไปทั่วอวัยวะข้างเคียงบริเวณจุดที่ต่อย ร่วมด้วยมีชีพจรเต้นเร็ว และความดันโลหิตสูงขึ้น
3. มีอาการผิดปกติของกล้ามเนื้อ เช่น กระกระตุก การชา เป็นต้น
4. ในส่วนของพิษแมงป่องชนิดร้ายแรงจะมีลักษณะแผลที่ถูกต่อยเหมือนข้างต้น ตามมาด้วยระบบการทำงานของร่างกายมีความผิดปกติ อาจมีอาการชัก และเสียชีวิตตามมาหากรักษาไม่ทัน เช่น ในสายพันธุ์ Centruroides exilicauda ในสหรัฐอเมริกา
วิธีการปฐมพยาบาล
- สำหรับผู้ป่วยที่ถูกต่อยด้วยพิษในระดับ 1 และ2 จะสามารถหายเองในเวลาไม่กี่ชั่วโมงแต่มักมีอาการปวดที่ต้องรักษา โดยการใช้น้ำแข็งประคบ การกินยาแก้ปวด โดยหลีกเลี่ยงยาชนิด morphinederivatives ที่มีผลกดระบบประสาทส่วนกลาง
- สำหรับผู้ที่ได้รับพิษรุนแรงในระดับ 3-4 ซึ่งจะมีอาการอย่างเห็นได้ชัดใน 5-6 ชั่วโมงหลังถูกต่อย โดยให้ทำการประถมพยาบาลที่แผลโดยทั่วไป และให้รีบนำส่งโรงพยาบาลทันที
เครดิต: สสส.
มด
อาการจากตุ่มมดกัดมักพบเป็นตุ่มแดง นูน คัน อาจมีน้ำเหลืองหรือเกิดหนอง กรณีที่มีการติด เชื้อแบคทีเรียซ้ำซ้อนจากการเกา และเมื่อเวลาผ่านไป รอยโรคที่ถูกกัดจะเปลี่ยนเป็นรอยดำที่เป็นปฏิกิริยาของผิวหนังหลังการอักเสบ ทั้งนี้มักพบตุ่มถูกกัดบริเวณนอกร่มผ้าที่มีโอกาสถูกมดกัดได้บ่อยเช่น แขน ขา หรือส่วนที่อยู่นอกร่มผ้า ส่วนรอยจากมดคันไฟกัดนั้นจะเป็นตุ่มน้ำใส แดงคัน บริเวณที่ถูกกัดค่ะ
วิธีการปฐมพยาบาล
- ทำความสะอาดรอยมดกัดด้วยสบู่และล้างน้ำตามปกติ
- ถ้ามีอาการแสบร้อนจากการถูกมดคันไฟกัด สามารถประคบเย็นที่ตุ่มมดกัดเพื่อบรรเทาอาการได้
- ทายาทาสเตียรอยด์เพื่อลดอาการคันจากการแพ้ โดยใช้ยาสเตียรอยด์ความเข้มข้นปานกลาง เช่น 0.1% Triamcinolone ทาที่ตุ่มคัน เช้า – เย็น เมื่ออาการหายก็หยุดทายาได้ ทั้งนี้ไม่ควรทายาติดต่อกันนานเกิน 2 สัปดาห์
- รับประทานยาแก้แพ้กลุ่ม Antihistamine เพื่อลดอาการคัน
- ระมัดระวังพยายามอย่าเกาเพื่อป้องกันเกิดแผลที่ผิวหนัง ผิวหนังที่รอยเกาติดเชื้อแบคทีเรีย และการเกิดรอยดำหลังการเกาและหลังการอักเสบของผิวหนัง
- เลี่ยงไม่ให้ตุ่มมดกัดถูกแสงแดดจัด และทาครีมกันแดดเพื่อป้องกันรอยดำหลังการอักเสบของผิวหนัง ทั้งนี้รอยดำที่เกิดขึ้นสามารถใช้ครีมบำรุงผิวประเภท Whitening ทาเพื่อให้รอยดำจางลงได้
เครดิต: หาหมอ
หมัด
ลักษณะของตุ่มหมัดกัดจะเป็นตุ่มคันที่เป็นตุ่มแดงนูน มีจุดตรงกลาง ตุ่มขึ้นเป็นหย่อมอยู่ใกล้เคียงกัน รอยตุ่มหมัดกัดนั้นจะอยู่เป็นหย่อมหรือแนวละ 3 ตุ่ม จึงเรียกว่า “มื้อเช้า มื้อกลางวัน และมื้อเย็น” (breakfast, lunch and dinner) บางครั้งอาจเป็นตุ่มน้ำใส ถ้าเกาอาจพบรอยถลอก หรือมีการติดเชื้อแบคทีเรียแทรกซ้อน รอยหมัดกัดอาจกลายเป็นจุดสีเข้ม รอยโรคหมัดกัดมักเป็นตามแขนขา หรือบริเวณที่เสื้อผ้ารัดรูป เช่น ที่เอว ลักษณะรอยโรคหย่อมหรือแนวละ 3 ตุ่ม นอกจากนี้ อาจพบว่าเกิดจากตัวเรือดกัด แต่ตุ่มจากตัวเรือดกัดมักอักเสบบวมแดงมากกว่า และมักพบรอยจุดเลือดออกติดอยู่กับผ้าปูเตียง ตุ่มหมัดกัดมักคันมาก
วิธีการปฐมพยาบาล
- ให้รีบล้างน้ำสบู่อุ่น ๆ ตรงบริเวณที่ถูกกัด
- เพราะแผลที่โดนกัดจะคันมาก คุณแม่อาจใช้ยาสตีรอยด์ทา หรือให้ลูกทานยากินแก้แพ้
- ในกรณีที่เกาจนติดเชื้ออาจใช้ครีมหรือขี้ผึ้งปฏิชีวนะทา
- ถ้าหากเริ่มเป็นหนอง ให้รีบไปพบแพทย์ทันที
เป็นไงบ้างคะกับลักษณะของตุ่มรอยกัดของสัตว์มีพิษแต่ละชนิดที่ทีมงานนำมาฝากในวันนี้ คราวนี้ต่อให้เราไม่เห็นตัวที่กัดลูก แต่เราเห็นร่องรอย เราก็สามารถพอที่จะคาดการณ์ได้ในระดับหนึ่งแล้วละค่ะว่า ลูกโดนตัวอะไรกัดกันแน่ และเราก็จะได้ทำการปฐมพยาบาลได้อย่างถูกต้องอีกด้วย
เครดิต: Family Share และ หมอชาวบ้าน
อ่านต่อเรื่องอื่น ๆ ที่น่าสนใจ: