การติดเชื้อ เอนเทอโรไวรัส 71 โรคระบาดสายพันธุ์รุนแรง

เอนเทอโรไวรัส 71 หรือเรียกกันว่า EV71 เป็นไวรัส RNA ชนิดสายเดี่ยวและเป็นหนึ่งในสาเหตุของโรคมือเท้าปาก ในเด็กเล็กที่ป่วยเป็นโรคมือเท้าปาก หากมีการติดเชื้อ EV 71 ร่วมด้วย แล้วได้รับการรักษาไม่ทัน สามารถส่งผลอันตรายถึงชีวิตได้ ทีมงาน Amarin Baby & Kids จะพาคุณพ่อคุณแม่ไปแกะรอยทำความรู้จักกับอันตรายจากการติดเชื้อ “เอนเทอโรไวรัส 71” ให้มากขึ้นค่ะ

 

เอนเทอโรไวรัส 71 คืออะไร?

มีช่วงหนึ่งของการระบาดด้วยโรคมือเท้าปากที่ทำให้เด็กเสียชีวิต เพราะมีการติดเชื้อเอนเทอโรไวรัส 71 (Enterovirus 71)  เอาเป็นเราไปทำความรู้จักกับเจ้าเชื้อ EV 71 กันก่อนค่ะ

 

เอนเทอโรไวรัส 71(Enterovirus 71)  หรือเรียกกันว่า EV71 เป็นไวรัส RNA ชนิดสายเดี่ยวและเป็นหนึ่งในสาเหตุของโรคมือเท้าปาก การติดเชื้อเอนเทอโรไวรัส 71 มักจะพบในเด็กเล็ก ซึ่งจะมีอาการเหมือนกับโรคมือเท้าปาก คือจะมีไข้ มีแผลในปากและตุ่มพุพอง หากคุณพ่อคุณแม่จะสังเกตอาการที่เกิดขึ้นกับลูกให้ง่ายขึ้น คือ เมื่อลูกมีการติดเชื้อ EV 71 จะเริ่มต้นด้วยการมีไข้ เบื่ออาหาร ปวดเมื่อยและเจ็บคอ และพอได้ 1-2 วันหลังจากที่เริ่มมีไข้ ก็จะเกิดแผลเกิดขึ้นในปาก ที่เริ่มด้วยการเป็นจุดสีแดงเล็กๆ ลักษณะเป็นตุ่มพองน้ำแล้วกลายเป็นแผลเปื่อย ที่อยู่บนลิ้น เหงือกและด้านในของแก้มทั้งสองข้าง

 

ที่สำคัญการสังเกตว่าลูกติดเชื้อที่เกิดจาก EV 71 ที่นอกจากจะเป็นตุ่มพองในช่องปากแล้ว ก็ยังเกิดตุ่มพองแดงตามฝ่ามือ ฝ่าเท้า และอาจจะมีตรงบริเวณก้น หรือที่อวัยวะเพศร่วมด้วย สำหรับการติดเชื้อเอนเทอโรไวรัส 71 ที่เกิดขึ้นกับเด็กเล็ก สามารถก่อภาวะแทรกซ้อนของโรคที่ร้ายแรงตามมา คือ เยื่อหุ้มสมองอักเสบ กล้ามเนื้อหัวใจอักเสบ เป็นต้น ซึ่งผลกระทบเหล่านี้สามารถทำให้เกิดอันตรายถึงชีวิตได้ค่ะ

อ่านต่อ >> “สาเหตุ และความน่ากลัวของเอนเทอโรไวรัส 71” หน้า 2

 

 

สาเหตุ และความน่ากลัวจากการติดเชื้อเอนเทอโรไวรัส 71

การเจ็บป่วยด้วยโรคธรรมดาทั่วไป อาจรักษาให้หายได้ แต่สำหรับการเจ็บป่วยจากการติดเชื้อ EV 71 ที่เริ่มต้นมาจากการที่ลูกป่วยเป็นโรคมือเท้าปาก หากรักษาไม่ทันคุณพ่อคุณแม่สามารถสูญเสียลูกไปตลอดกาล ดังนั้นเรามาตามถึงสาเหตุของการติดเชื้อวายร้าย EV 71 กันค่ะ

 

นายแพทย์วรวุฒิ เจริญศิริ จากศูนย์ข้อมูลสุขภาพกรุงเทพ⁽¹⁾ ได้อธิบายถึงสาเหตุของการติดเชื้อเอนเทอโรไวรัส 71 ดังนี้

1. เชื้อไวรัสที่เป็นสาเหตุมีหลายชนิด

ได้แก่ Coxsackievirus A type 16 (A16) ซึ่งพบบ่อยที่สุด นอกจากนี้ยังอาจเกิดจากเชื้อ Coxsackievirus A5, A7, A9, A10, B2, และ B5 ที่น่ากลัวที่สุดคือ โรคมือ เท้า ปาก ที่เกิดจากเชื้อเอนเทอโรไวรัส 71 (Enterovirus 71) เนื่องจากพบว่ามีอาการทางระบบประสาทร่วมด้วยได้บ่อย และทำให้ผู้ป่วยเด็กเสียชีวิตได้ รวมทั้งปรากฏว่ามีการระบาดเกิดขึ้นในหลายภูมิภาคของโลกต่อเนื่องกันมาเป็นเวลานาน

2. การระบาดของเชื้อเอนเทอโรไวรัส 71

สามารถพบได้ทั่วโลก โดยเฉพาะในเขตร้อนและเขตอบอุ่น และพบมากในฤดูร้อนและฤดูใบไม้ร่วง การระบาดในไต้หวันกับการระบาดในประเทศมาเลเซีย พบว่า เด็กเล็กจะเป็นกลุ่มเสี่ยงของการเกิดโรค และมีช่วงของการระบาดอยู่ในช่วงเดียวกัน

3. เชื้อเอนเทอโรไวรัส 71

เป็นเชื้อที่อาจพบได้ในลำไส้ ก่อให้เกิดอาการในผู้ติดเชื้อระยะแรกคล้ายไข้หวัดใหญ่ คือ มีไข้ ปวดศรีษะและอาเจียนร่วมด้วย อัตราตายจะต่ำ ถ้าผู้ป่วยได้รับการดูแลอย่างใกล้ชิด และการรักษาที่เหมาะสม แต่ในบางรายที่มีอาการรุนแรง หรือมีภาวะแทรกซ้อน อาจก่อให้เกิดโรคที่รุนแรงตามมาได้ เช่น ทำให้เกิดโรคสมองอักเสบ โรคเยื่อหุ้มสมองอักเสบ กล้ามเนื้อหัวใจอักเสบ และทำให้เด็กเสียชีวิตได้

4. ในรายผู้ป่วยที่เสียชีวิต

พบว่า เชื้อเอนเทอโรไวรัส 71 เข้าไปทำลายระบบสมองของผู้ป่วย แต่ก็ยังไม่ทราบรายละเอียดว่าเกิดขึ้นได้อย่างไร จึงทำให้ส่วนของสมองบริเวณเมดัลลา พอน และก้านสมองเกิดการติดเชื้อและบวมได้⁽¹⁾

 

อ่านต่อ >> “อาการของเอนเทอโรไวรัส 71 ที่ควรรู้และต้องระวัง!” หน้า 3

 

 

 เอนเทอโรไวรัส 71 กับอาการของโรคที่ต้องระวัง!!

1. โรคมือเท้าปาก

มักเป็นในเด็กเล็ก มีอาการคล้ายไข้หวัด ร่วมกับมีตุ่มใสบริเวณมือ เท้า และปาก ตุ่มในช่องปากมักมีอาการเจ็บ ทำให้ผู้ป่วยกินอาการและดื่มนํ้าได้ลดลง

2. เชื้อเอนเทอโรไวรัส

สามารถเข้าจู่โจมทำลายเนื้อเยื่ออวัยวะต่างๆ ในร่างกายมนุษย์ได้หลายระบบ ซึ่งขึ้นกับชนิดของสายพันธุ์ บางชนิดจะเข้าจับกับตัวรับของเซลล์กล้ามเนื้อเซลล์ประสาท และสมองส่วนกลาง ทำให้เกิดภาวะกล้ามเนื้ออ่อนแรงและอัมพาต บางชนิดจะเข้าจับกับตัวรับของเซลล์กล้ามเนื้อหัวใจ ปอด ระบบสมองส่วนกลาง ตับอ่อน โดยเชื้อจะเข้าสู่ร่างกายได้ทางระบบทางเดินอาหารและหายใจส่วนต้นเป็นส่วนใหญ่ แล้วมีการแบ่งตัวบนเนื้อเยื่อที่เป็นเยื่อบุและต่อมน้ำเหลืองของลำคอรวมทั้งต่อมทอนซิล เชื้อจะเข้าสู่ระบบทางเดินอาหาร และเจริญเติบโตในกระเพาะอาหารและเนื้อเยื่อของลำไส้ เพราะเชื้อสามารถคงทนต่อความเป็นกรดและเอนซัยม์ย่อยอาหารต่างๆ ได้ดี

3. เชื้อจะมีการแบ่งตัวเพิ่ม

จำนวนขึ้นบนเนื้อเยื่อน้ำเหลืองของลำไส้ จากนั้นจะแพร่เข้าสู่กระแสเลือดโดยมีบางส่วนที่ถูกขับออกทางอุจจาระ เชื้อจะเข้าทำลายเนื้อเยื่อในอวัยวะของระบบต่างๆ ของร่างกาย ดังกล่าวแล้ว ซึ่งจะมีระยะเวลาฟักตัวระหว่าง 2-14 วัน จึงจะปรากฏมีอาการและอาการแสดงติดตามมา

4. เด็กจะได้รับเชื้อไวรัส

จากการรับประทานอาหาร และน้ำที่ปนเปื้อนเชื้อไวรัสที่กระจายออกมากับอุจจาระ หรือสัมผัสกับละอองน้ำมูก น้ำลายของเด็กที่เป็นโรคนี้ หลังได้รับเชื้อ 4-6 วัน เด็กจะมีไข้สูง อ่อนเพลีย ไม่มีแรง ไม่กินนม/อาหาร เจ็บคอ ปวดศีรษะ จะมีตุ่มน้ำใสขนาดเล็กหรือแผลที่คอ ปาก ลิ้น กระพุ้งแก้ม และตุ่มจะขึ้นที่ฝ่ามือ ฝ่าเท้า ก้น ซึ่งระยะตุ่มน้ำใสนี้มีเชื้อไวรัสที่ติดต่อได้ง่ายที่สุดถึงร้อยละ 99 จึงแนะนำให้หลีกเลี่ยงการสัมผัสตุ่มน้ำใส⁽²⁾
การติดเชื้อ EV 71 แทรกซ้อนรุนแรงอย่างที่บอกไปแล้วว่า เป็นเพราะเด็กเริ่มต้นมาจากการป่วยเป็นโรคมือเท้าปาก สำหรับการดูแลรักษาโรคมือเท้าปาก ปัจจุบันยังไม่ยาที่รักษาได้โดยตรง ส่วนใหญ่แล้วแพทย์จะรักษาตามอาการที่ลูกเป็น นั่นคือ การให้ยาลดไข้ การใช้ยาทาแผลในปาก และมักจะแนะนำให้คุณแม่หาของเย็นๆ ให้ลูกทาน เช่น น้ำแข็ง ไอศกรีม การให้ทานของเย็นๆ ก็เพื่อจะช่วยทำให้ภายในบริเวณช่องปากของลูกรู้สึกชา บรรเทาจากความทรมานได้ในระดับหนึ่ง

 

ดังนั้นสิ่งที่คุณพ่อคุณแม่ต้องเฝ้าระวังให้ดีคือ เชื้อ EV 71 มักจะมาพร้อมกับโรคมือเท้าปาก ที่มักจะเกิดขึ้นในช่วงหน้าฝนและหน้าหนาว ที่เด็กจะป่วยด้วยโรคนี้กันมาก แต่ปัจจุบันพบว่าเด็กสามารถป่วยด้วยโรคมือเท้าปากได้ หากร่างกายอ่อนแอ หรือไปได้รับเชื้อมาโดยไม่ได้ตั้งใจทันรู้ระวังตัวมาก่อน จึงแนะนำว่าไม่ควรชะล่าใจกับโรคมือเท้าปาก ร่วมทั้งเชื้อไวรัสร้าย EV 71 กันนะคะ

 

อ่านต่อ >> “เชื้อเอนเทอโรไวรัส กับการป้องกันเบื้องต้น” หน้า 4

 

 

การป้องกันลูกจากเชื้อเอนเทอโรไวรัสเบื้องต้น  

ศ.นพ.ยง ภู่วรวรรณ หัวหน้าศูนย์เชี่ยวชาญเฉพาะด้านไวรัสวิทยาคลินิก ภาควิชากุมารเวชศาสตร์ คณะแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย⁽³⁾ แนะนำว่า “การดูแลเรื่องสุขอนามัย ล้างมือ ทำความสะอาดสถานเลี้ยงเด็ก จะช่วยลดการระบาดลงได้” ส่วนการป้องกันโรคมือเท้าปาก  เพื่อลดการติดเชื้อแทรกซ้อนจากไวรัสต่างๆ โดยเฉพาะจากไวรัส EV 71 ทำได้ดังนี้

1. ล้างมือ ทำความสะอาด ดูแลสุขอนามัย ไม่ใช้ช้อนป้อนร่วมกัน สัมผัสอุจจาระ เปลี่ยนผ้าอ้อมต้องล้างมือ

2. ห้องเด็กควรเป็นห้องโล่ง อากาศถ่ายเทได้ดี
3. ทำความสะอาดเครื่องใช้ของเล่นเด็กด้วยสาร sodium hypochlorite โดยใช้ hypochlorite ทำให้เจือจาง 5:25% ให้เป็น 1 : 50 หรือ Clorox สารละลาย คลอรีน เช็ดถูให้สะอาด (สามารถฆ่าเชื้อได้)
4. เด็กที่ป่วยต้องแจ้งให้โรงเรียนพื้นที่ ทราบ และหยุดอยู่บ้าน จนแผลทุกแห่งหาย ประมาณ 1 สัปดาห์ และมีระบบสื่อสารที่ดี กับทางโรงเรียน
5. ผู้ปกครอง ไม่พาเด็กไปที่มีคนหมู่มาก ห้าง สนามเด็กเล่น ในช่วงที่มีการระบาด
6. ความโปร่งใส ซื่อสัตย์ จิตสาธารณะ ทั้งของผู้ปกครอง และโรงเรียน
7. บอกความเป็นจริงทั้งผู้ปกครองและสถานเลี้ยงเด็ก จะช่วยลดการแพร่กระจายของโรคลงได้
8. เมื่อลูกป่วยมากจนผิดปกติ ต้องรีบพาลูกไปโรงพยาบาลพบแพทย์ทันที⁽³⁾

 

การเจ็บป่วยที่เกิดขึ้นกับลูกเล็กๆ บางครั้งพ่อแม่อาจเฝ้าระวังแต่เฉพาะโรคที่เกิดขึ้นตามช่วงฤดูระบาดเท่านั้น แต่ความจริงคือ โรคระบาดที่เกิดขึ้นตามช่วงฤดูกาล อาจเกิดขึ้นได้ตลอดทุกช่วง ที่เหตุมาจากปัจจัยแวดล้อมที่เชื้อสามารถก่อโรคขึ้นได้กับเด็กที่ร่างกายอ่อนแอ ระบบภูมิคุ้มกันบกพร่องก็ยิ่งทำให้ลูกมีโอกาสป่วยมากขึ้น

จึงแนะนำว่าในเด็กเล็กๆ ที่ยังมีภูมิคุ้มกันโรคที่ไม่แข็งแรงเท่าผู้ใหญ่ ไม่ควรพาเด็กไปตามสถานที่แออัด เช่น โรงภาพยนตร์ ตลาด ศูนย์การค้า และหากมีเด็กป่วย ควรแนะนำไม่ให้ผู้ปกครองนำเด็กไปโรงเรียนเพื่อป้องกันการแพร่เชื้อให้กับเด็กคนอื่นๆ ที่สำคัญต้องรักษาความสะอาดให้กับลูก ไม่ว่าจะเป็นการอาบน้ำทำความสะอาดร่างกายหลังจากกลับมาจากโรงเรียน หรือนอกบ้าน หรือหลังออกจากห้องน้ำต้องล้างมือทุกครั้ง แล้วเวลาทานอาหารขอให้ทุกครอครัวกินร้อน ช้อนกลาง และควรสอนลูกให้ไม่ทานอาหารหรือดื่มน้ำจากแก้วจากหลอดเดียวกับเพื่อนๆ ที่โรงเรียน เป็นต้น …ด้วยความใส่ใจและห่วงใยค่ะ

 

 

อ่านต่อบทความเรื่องอื่นที่น่าสนใจคลิก

โรคมือเท้าปาก สาเหตุ อาการ และการรักษาที่ถูกต้อง
EV71 โรคระบาดสายพันธุ์รุนแรง พร้อมวิธีป้องกัน
โรคเฮอร์แปงไจน่า : โรคระบาดน่ากลัว กลุ่มเดียวกับโรค มือ เท้า ปาก

 

 

---

ขอขอบคุณข้อมูลอ้างอิงจาก
^1,2นายแพทย์วรวุฒิ เจริญศิริ จากศูนย์ข้อมูลสุขภาพกรุงเทพ. www.bangkokhealth.com
³ศ.นพ.ยง ภู่วรวรรณ หัวหน้าศูนย์เชี่ยวชาญเฉพาะด้านไวรัสวิทยาคลินิก ภาควิชากุมารเวชศาสตร์ คณะแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย. www.manager.co.th