ฟันน้ำนมผุ ไม่รักษา ลูกเสี่ยงเป็นหนอง ตาบอดตั้งแต่เล็ก

“ ฟันน้ำนมผุ ไม่เห็นต้องรักษา เดี๋ยวพอฟันแท้ขึ้นซี่ที่ผุก็หลุดไปเอง ” ยังมีหลายบ้านที่คิดว่าเวลาเด็กๆ ฟันผุเป็นเรื่องเล็กนิดเดียว ยิ่งถ้าลูกไม่บ่นปวด หรือกินข้าวไม่ได้ ถึงแมงจะกินฟันจนเกือบเหลือแค่ตอ ก็ไม่กังวล เพราะรออีกสักหน่อย เมื่อฟันแท้ขึ้น ลูกจะกลับมามีฟันสวยเหมือนเดิม ถึงตอนนั้นค่อยดูแลรักษาก็ยังทัน

ความจริงแล้ว การดูแลช่องปากของลูกน้อยเป็นสิ่งสำคัญที่ควรใส่ใจตั้งแต่ยังเล็กเพื่อสร้างเสริมสุขภาพฟันที่ดี รวมถึงปลูกฝังการดูแลฟันให้ลูกไปจนโตด้วย หากพ่อแม่ละเลยเรื่องเล็กๆ อย่าง ฟันน้ำผุ อาจนำไปสู่ภัยร้ายไม่คาดฝันเหมือนเด็กวัย 3 ขวบคนนี้

อุทาหรณ์เตือนพ่อแม่ ปล่อยลูก ฟันน้ำนมผุ จนติดเชื้อลามถึงลูกตา เสี่ยงตาบอดสนิท

นายแพทย์ อารักษ วงศ์วรชาติ ผู้อำนวยการโรงพยาบาลสิชล จังหวัดนครศรีธรรมราช เผยแพร่ภาพและข้อความ ผ่านเฟสบุ๊กส่วนตัว โดยระบุว่า ผู้ป่วยเด็กชายอายุ 3 ขวบเศษ มาด้วยไข้ ปวดตาซ้าย ตาบวมแดงมาก ตาปิด มองเห็นรางๆ ตรวจในช่องปาก ฟันน้ำนมผุทั้งปาก

มารดา ญาติ ชอบหาอมยิ้มให้เด็กดูด จะได้ไม่ร้องกวน ไม่ค่อยได้แปรงฟัน ไม่ได้เข้าโรงเรียนอนุบาลหรือศูนย์เด็กเล็ก

เอกซเรย์คอมพิวเตอร์ใบหน้า พบมีหนองในไซนัสและเบ้าตา รากฟันบนต้องผ่าตัดถอนฟันทั้งปากที่ผุ ระบายหนองออก ให้ยาต้านเชื้อทางเส้นเลือดอยู่หลายวัน

ดูเผินๆ ฟันน้ำนมผุ ไม่น่าจะทำให้ไซนัสอักเสบจนตาบอดได้ แต่เรื่องนี้มีคำอธิบายจากผู้เชี่ยวชาญ รายการชั่วก่อนแชร์ ทางสำนักข่าวไทย ได้สัมภาษณ์ศาสตราจารย์วุฒิคุณ นายแพทย์ ศักดิ์ชัย วงศกิตติรักษ์ ประธานวิชาการวิทยาลัยจักษุแพทย์แห่งประเทศไทย ถึงประเด็นปล่อยฟันผุเสี่ยงตาบอดได้ จริงหรือ?

“เรื่องนี้เกิดขึ้นได้ เพราะบริเวณโหนกแก้มซึ่งอยู่ระหว่างตากับฟัน มีโพรงอากาศอยู่หรือที่เรียกว่าไซนัส เมื่อมีฟันผุบริเวณฟันบน รากฟันอาจจะจ่อไปถึงไซนัส ทำให้เชื้อโรคลุกลามเข้าไปที่ไซนัส สามารถทะลุต่อไปถึงเบ้าตาของคนได้ ซึ่งทำให้เกิดการติดเชื้ออย่างรุนแรงในเบ้าตา บริเวณนั้นมีเส้นประสาทที่เกี่ยวข้องกับลูกตา การมองเห็นอยู่มากมาย

ส่วนวิธีสังเกตอาการหาก ฟันน้ำนมผุ จนเป็นอันตราย พบว่าถ้าเป็นผู้ใหญ่เมื่อมีอาการอักเสบจะมีไข้ขึ้น จากนั้นจะเริ่มเจ็บบริเวณไซนัส หรือเบ้าตา เริ่มตามัว หรือกรอกตาข้างนั้นได้ไม่สุด

เมื่อฟันผุแล้วได้รับการรักษาแต่ตั้นเป็นวิธีป้องกันได้มากที่สุด ช่วยป้องกันอันตรายที่อาจจะเกิดกับดวงตาถึงขั้นตาบอดได้

แต่ในเด็กเล็กจะอันตรายมากกว่า เพราะนอกจากจะมีฟันผุบ่อยกว่าผู้ใหญ่ ภูมิต้านทานดีสู้ผู้ใหญ่ไม่ได้แล้ว เมื่อเริ่มมีอาการในระยะต้นเด็กอาจจะบอกเราไม่ได้ กว่าจะรู้ว่าเกิดการอักเสบในเบ้าตา ก็อาจจะมีอาการเยอะจนรักษาได้ยาก และอาจสูญเสียดวงตาของเด็กได้

ผู้ปกครองควรดูแลสุขภาพฟันของเด็กให้ดี อย่าให้มีฟันผุ เพราะมีความเสี่ยงจะเกิดการอักเสบลุกลามไปยังดวงตาได้ หากเด็กมีไข้ หรือไซนัส รอบดวงตาอักเสบ ควรรีบพาลูกไปพบแพทย์ตั้งแต่เนิ่นๆ

เพราะโดยทั่วไปเมื่อเกิดการอักเสบบริเวณนี้สามารถรักษาได้ด้วยยาปฏิชีวนะทั้งทางเส้นเลือดหรือรับประทาน ก็หายได้ แต่ถ้ารอจนเป็นเยอะ มีหนองในเบ้าตาจะต้องผ่าตัดเพื่อระบายหนองออก และอาจทำให้น้องอยู่โรงพยาบาลเป็นนับเดือน

หากเกิดการอักเสบรุนแรง จนทำลายลูกตาหรือขั้วประสาทตา อาจทำให้สูญเสียตาข้างนั้นไปได้”

อ่านต่อวิธีป้องกันฟันน้ำนมผุให้ได้ผล หน้า 2

มาป้องกันฟันน้ำนมผุก่อนซี่แรกจะขึ้น

จากความเข้าใจผิดๆ ว่า แค่ ฟันน้ำนมผุ คงไม่เป็นไร ทำให้พ่อแม่เริ่มต้นแปรงฟันให้ลูกช้าลง ส่งผลให้อัตราของเด็กฟันผุเพิ่มขึ้น จากข้อมูลของศาสตราจารย์พิเศษ ทพญ.ชุติมา ไตรรัตน์วรกุล ผู้เชี่ยวชาญด้านทันตกรรมเด็ก ระบุว่า การแปรงฟันให้เด็กตั้งแต่ฟันน้ำนมซี่แรกเริ่มขึ้นในวัย  6-7 เดือน และทำต่อเนื่องจนเด็กสามารถแปรงฟันได้เอง วันละ  2 ครั้ง เช้าและเย็นด้วยยาสีฟันผสมฟลูออไรด์ จะช่วยลดโอกาสฟันผุได้มากถึง 15 – 30 %

นอกจากนี้ อาหารที่ลูกกินเป็นอีกปัจจัยสำคัญต่ออาการฟันผุของลูก โดยเฉพาะอาหารและขนมรสหวาน เพราะยิ่งเด็กกินไปมากเท่านั้น น้ำตาลบนฟันจะกลายเป็นแหล่งอาหารของแบคทีเรีย กลายเป็นกรดกัดกร่อนสารเคลือบฟันทีละน้อย ต้นเหตุของ ฟันน้ำนมผุ แต่ในเมื่อขนมหวานๆเป็นของโปรดของเด็กแทบทุกคน การทดแทนด้วยอาหารที่มีความหวานจากธรรมชาติ อย่างผลไม้รสหวาน เช่น แอปเปิ้ล ฝรั่ง แตงโม มะละกอ หรือผักรสออกหวาน อย่าง ข้าวโพดหวาน มันม่วง มันเทศ เป็นต้น

เมนูควรเลี่ยงถ้าไม่อยากให้ลูกฟันผุ

คุณพ่อคุณแม่ทราบหรือไม่ว่า อาหารที่เรากินอยู่ทุกวันเป็นสาเหตุที่ทำให้ลูกฟันผุอย่างนึกไม่ถึง โดยเฉพาะขนมชิ้นเล็กๆอย่างลูกอม หรืออมยิ้ม ทันตแพทย์หญิงปวีณา คุณนาเมือง ทันตแพทย์เฉพาะทางทันตกรรมสำหรับเด็ก โรงพยาบาลพุทธชินราช พิษณุโลก ระบุถึง 13 เมนูควรเลี่ยงถ้าไม่อยากให้ลูกฟันผุ โดยเรียงลำดับจากสิ่งที่มีความเสี่ยงมากที่สุด ได้แก่

• ลูกอม ยากอมลดกลิ่นปาก ยาน้ำแก้ไอ
• แครกเกอร์
• คุกกี้ เค้ก พาย
• แป้งต่างๆ : ข้าว ขนมปัง พาสต้า ซีเรียลรสหวาน
• มาร์ชแมลโล
• ผลไม้อบแห้ง เช่น ลูกเกด
• Pretzel ขนมมันฝรั่งกรอบ (ขนมถุงต่างๆ)
• ไอศครีม เชอร์เบท พุดดิ้ง โยเกิร์ตรสผลไม้
• ผลไม้กระป๋อง
• น้ำหวานต่างๆ เช่น น้ำเก๊กฮวย น้ำมะตูม นมเปรี้ยว
• น้ำผลไม้พร้อมดื่ม
• ผลไม้สด โดยเฉพาะ กล้วย
• ผักสุก

แต่การหลีกเลี่ยงรายการอาหารทั้งหมดนี้แบบ 100% คงเป็นไปไม่ได้ อาจใช้วิธีจำกัดปริมาณที่กินในแต่ละวันเพื่อไม่ให้มีน้ำตาลมากเกินไป และหลังมื้ออาหารควรให้เด็กบ้วนปากเพื่อไม่มีน้ำตาลเกาะตามซี่ฟัน สิ่งสำคัญที่สุดคือ การแปรงฟันอย่างถูกวิธี ซึ่งป่วยป้องกัน ฟันน้ำนมผุ โดยมีลำดับดังต่อไปนี้

เริ่มจากแปรงฟันรอบนอก (ด้านในสุดติดกับแก้ม) —- แปรงจากฟันซี่ในสุด ถูไปมาเล่ื่อนผ่านฟันหน้าบนไปจนสุดฟันอีกด้าน จากนั้นค่อยแปลงฟันล่างโดยเริ่มจากด้านเดียวกัน

ชมคลิปวิธีแปรงฟันอย่างถูกต้องที่นี่

ในกรณีที่คุณแม่ป้องกันทุกทางแล้ว แต่เจ้าตัวน้อยยังฟันผุอยู่ดี เมื่อเห็นว่าฟันลูกเริ่มมีรอยดำ หรือเป็นรอยกร่อน ควรพาไปพบทันตแพทย์โดยเร็ว เพื่อรับการรักษาที่เหมาะสมก่อนฟันผุจะลุมลามเป็นโรคอื่นๆที่คาดไม่ถึงตามมา ก่อนลงมือรักษาฟันผุ พ่อแม่ควรทำความเข้าใจเรื่องเหล่านี้ก่อน

•  ก่อนแพทย์ตัดสินใจรักษาจะต้องตรวจดูลักษณะฟันที่ผุ อาการปวด บวม รวมถึงโรคประจำตัวของเด็ก เพื่อประเมินแนวทางการรักษาที่เหมาะสม
• สังเกตพฤติกรรมเด็กก่อนว่า ยอมรับการรักษาหรือไม่ (แตกต่างกันไปขึ้นอยู่กับอายุและพื้นฐานอารมณ์เด็ก)
• พิจารณาพฤติกรรมของพ่อแม่ต่อลูก บางคนมีท่าทีปกป้องลูกมากเกินไป หรือสนใจน้อยเกินไปหรือไม่
• ตรวจความพร้อมบุคลากร แพทย์ และอุปกรณ์ว่าพร้อมให้การรักษาหรือไม่

แม้ว่าฟันน้ำนมจะอยู่กับเด็กๆแค่ 5-10 ปี แต่ฟันชุดนี้คือพื้นฐานสำคัญที่มีผลต่อพัฒนาการหลายๆด้าน ทั้งทักษะการกิน การพูด รวมถึงควมมั่นใจของหนูน้อย ฉะนั้นความเข้าใจที่ว่าถ้าฟันน้ำนมผุแล้วไม่จำเป็นต้องดูแลจึงไม่ใช่สิ่งที่ถูกต้อง เพราะเมื่อฟันผุรุนแรงจนถึงรากฟัน จะส่งผลให้เกิดการอักเสบบริเวณโพรงไซนัส จนเสี่ยงที่ลูกน้อยจะตาบอดได้

บทความน่าสนใจอื่นๆ 

ไม่อยากให้ “ลูกฟันผุ ต้องแปรงฟัน” และดูแลให้ถูกต้อง

ลูกฟันผุ ทำยังไงดี ปัญหาสุขภาพฟันลูกที่แม่กลุ้มใจ

เตือนลูกฟันผุ พัฒนาการล่าช้า-เตี้ยแคระแกร็น