กลิ่นใครคิดว่าไม่สำคัญ สัญญาณบอกโรคที่ทำให้แม่รู้ได้ไวก่อนสายง่าย ๆ แค่ดม มาเรียนรู้วิธีสังเกตกลิ่นแบบไหนปกติ แบบไหนบอกว่าลูก แพ้นมวัว หรือโรคร้ายกันเถอะ
ลูกอึเหม็น!สัญญาณ แพ้นมวัว พร้อมอีก 4 กลิ่นบอกโรคร้าย
กลิ่นเป็นอีกสิ่งหนึ่งที่หมอนำมาใช้ประกอบการวินิจฉัยโรค เพราะสามารถวินิจฉัยได้เร็วกว่าการรอผลจากห้องแล็ปถึงแม้จะมีความชัดเจนไม่มาก แต่ก็เป็นแนวทางช่วยให้การวินิจฉัยให้เป็นไปได้อย่างถูกทาง และรวดเร็ว
โรคที่ได้รับการบันทึกไว้ในวารสารทางการแพทย์ ว่าสามารถให้การวินิจฉัยโดยการดมกลิ่นได้ เช่น
- โรคไข้เหลือง กลิ่นเหมือนโรงฆ่าสัตว์
- ไข้รากสาดน้อย กลิ่นขนมปังสีน้ำตาลอบใหม่
- หัดเยอรมัน กลิ่นขนนกที่ถอนใหม่ ๆ
- ภาวะโคม่าจากเบาหวาน กลิ่นผลไม้
- ไข้ทรพิษ กลิ่นโรงเลี้ยงสัตว์
- โรคคอตีบ กลิ่นหวานเอียน
จะเห็นได้ว่า การใช้กลิ่นทำนายโรคนั้นมีบันทึกไว้ในทางการแพทย์ จึงไม่อาจเรียกได้ว่าการใช้วิธีการดมกลิ่นนี้เป็นเรื่องไร้สาระอีกต่อไป แม้จะมีความชัดเจนไม่มาก ต้องขึ้นอยู่กับประสบการณ์ของผู้สังเกตแต่ก็มิใช่เรื่องที่ไม่น่าศึกษาไว้เลยซะทีเดียว ยิ่งโดยเฉพาะคนเป็นแม่อย่างเรา ที่คงไม่มีใครสามารถรู้จักลูกดีไปกว่าเรา การที่แม่สามารถสังเกตอาการลูก และเก็บข้อมูลเพื่อนำไปแจ้งแก่คุณหมอได้อย่างละเอียด ครบถ้วนก็จะยิ่งช่วยทำให้การวินิจฉัยโรคเป็นไปได้อย่างมีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น
5 กลิ่นนี้ที่แม่ควรเอะใจ
กลิ่นไข่เน่า ในลมหายใจ
ปากเหม็น อาจบอกอะไรเราได้มากกว่าที่คิด หากคุณแม่สังเกตได้ว่า ลูกตื่นนอนตอนเช้าแล้วมีกลิ่นปากเหม็นเหมือนกลิ่นไข่เน่า รวมทั้งมีอาการต่าง ๆ เหล่านี้ร่วมด้วย เช่น
- หงุดหงิด อ่อนเพลียในช่วงเวลากลางวัน จากการนอนหลับไม่เต็มที่ ทำให้ผลการเรียนตกต่ำลง
- มีพฤติกรรมไม่อยู่นิ่ง สมาธิสั้น
- มีการหลั่งของฮอร์โมนที่จำเป็นในการเจริญเติบโตลดน้อยลง เนื่องจากฮอร์โมนดังกล่าวจะหลั่งในขณะที่เด็กมีการนอนหลับสนิท
- มีการเปลี่ยนแปลงของกระดูกใบหน้า ทำให้รูปหน้ารีเป็นรูปไข่ จากการโก่งตัวสูงขึ้นของกระดูกเพดานปาก และมีการยื่นออกของฟันหน้าจนผิดรูป ซึ่งเกิดจากการที่เด็กหายใจทางปาก
ให้สงสัยได้ว่าลูกอาจมีภาวะของโรคต่อมอะดีนอยด์โต ซึ่งจะมีอาการของทางเดินหายใจส่วนบนอุดกั้น เช่น หายใจไม่สะดวก หายใจมีเสียงดัง นอนอ้าปาก เนื่องจากมีการหายใจทางปาก นอนกรน สะดุ้งตื่นกลางดึก หรือมีภาวะหยุดหายใจ เป็นต้น ซึ่งอาการดังกล่าวสามารถสังเกตเห็นได้ในช่วงตอนกลางคืนขณะที่เด็กมีการนอนหลับสนิท การนอนกรนทำให้เกิดการอ้าปากขณะหลับ เชื้อแบคทีเรียก็สามารถเข้าไปแพร่พันธ์ุได้อย่างรวดเร็วซึ่งจะกลายเป็นการผลิตแก๊สกำมะถัน ที่เป็นสาเหตุทำให้เกิดกลิ่นปากเหมือนกลิ่นไข่เน่า
การนอนกรนนอกจากจะเป็นข้อสังเกตให้สงสัยในโรคต่อมอะดีนอยด์โตในเด็กแล้ว ก็อาจนำมาซึ่งสาเหตุของการเกิดโรคอื่น ๆ ได้อีกด้วย เช่น โรคเบาหวาน ความดันโลหิตสูง โรคหัวใจ ซึ่งหากเกิดอาการกลิ่นปากมีกลิ่นไข่เน่าตอนตื่นนอน และมีอาการอ่อนเพลียเหมือนคนนอนไม่อิ่มแล้วละก็ แนะนำว่าควรรีบไปพบแพทย์เพื่อไปตรวจดูว่าอาการนอนกรนนั้นเกิดจากสาเหตุโรคร้ายใด ๆ หรือไม่
อ่านต่อ ต่อมอดีนอยด์โต และภาวะการนอนกรนในเด็ก
กลิ่นอึเหม็น จากภาวะแพ้นมวัว
อุจจาระเหม็น หลาย ๆ คนคงเถียงว่าก็เป็นสิ่งปกติธรรมดาไม่ใช่หรือ แต่ในเด็กเล็กที่ทานเพียงแต่นมเป็นอาหารหลัก การที่ลูกมีกลิ่นของอุจจาระเหม็นนั่นจึงไม่ใช่เรื่องที่ปกติแต่อย่างใด
ก่อนอื่นเรามาทำความเข้าใจกับคำว่า แพ้นมวัว และภาวะการย่อยแลกโทสบกพร่องกันก่อน โดยหากหลังทานนมวัวแล้ว เกิดอาการ
- อืดแน่นท้องจากก๊าซ ผายลมบ่อย มีเสียงลมในท้อง
- ปวดท้องแถวสะดือ หรือท้องน้อย
- คลื่นไส้อาเจียน มักพบในเด็กโตและวัยรุ่น
- ถ่ายเหลวเป็นน้ำ มีฟอง และมีกลิ่นเหม็นมาก
ซึ่งเป็นอาการอันไม่พึงประสงค์หลังทานนม เกิดจากการที่ร่างกายย่อยน้ำตาลแล็กโทสในนมผิดปกติ น้ำตาลแล็กโทส (lactose) เป็นน้ำตาลที่มีมากในน้ำนมของสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม โดยในน้ำนมคนมีสูงถึงร้อยละ 7 น้ำนมวัวแพะแกะอูฐมีร้อยละ 4 โดยน้ำตาลชนิดนี้มีโมเลกุลใหญ่ก่อนจะถูกดูดซึมเข้าสู่ผิวเยื่อบุผนังลำไส้ต้องผ่านการย่อยด้วยเอนไซม์แล็กเทส (lactase) ซึ่งน้ำย่อยนี้สร้างจากเยื่อบุผนังลำไส้เล็กเท่านั้น เมื่อร่างกายไม่สามารถผลิตแล็กเทสได้เพียงพอก็จะทำให้ไม่สามารถย่อยแล็กโทสได้ ส่งผลให้ลำไส้เล็กส่งแล็กโทสไปที่ลำไส้ใหญ่แทนที่จะไปยังกระแสเลือด ในลำไส้ใหญ่จะมีแบคทีเรียหมักหมมอยู่ เป็นสาเหตุให้อุจจาระมีกลิ่นเหม็น ท้องอืด
ส่วนการแพ้นมวัว หรือ โรคแพ้โปรตีนนมวัว เกิดจากร่างกายมีปฏิกิริยาทางภูมิคุ้มกันต่อโปรตีนในนมวัว อาการและอาการแสดงโรคแพ้โปรตีนนมวัวแบ่งตามระบบ ดังนี้
- ผิวหนัง : ผื่นลมพิษ เนื้อเยื่อใต้ผิวหนังบวมแบบเฉียบพลัน ผื่นผิวหนังอักเสบภูมิแพ้
- ระบบทางเดินหายใจ :น้ำมูกไหล ไอแห้ง คัดจมูก นอนกรน หายใจเสียงหวี๊ด หอบ, Heiner syndrome
- ระบบทางเดินอาหาร : ริมฝีปากบวม อาเจียน ถ่ายเหลวเฉียบพลัน ถ่ายมีมูกเลือดเรื้อรัง
- อาการแพ้รุนแรงเฉียบพลันทั่วตัว (Anaphylaxis)
จะเห็นได้ว่า ภาวะย่อยแล็กโทสบกพร่องนั้นเป็นหนึ่งในอาการของการแพ้นมวัว หากคุณแม่สังเกตพบว่าอุจจาระของลูกมีกลิ่นเหม็นผิดปกติ หลังจากทานนมบ่อย ๆ ควรพาไปพบแพทย์เพื่อสืบหาว่าลูกมีอาการแพ้นมวัว หรือแค่เกิดภาวะย่อยแล็กโทสบกพร่อง จะได้สามารถดูแลได้อย่างถูกวิธี เพราะถ้าเป็นการแพ้นมวัวหากเป็นอย่างรุนแรงจะต้องเลี่ยงอาหารที่ทำจากนมวัวทุกชนิด รวมถึงน้ำนมแม่ที่ทานนมวัวด้วยเช่นกัน แต่หากเป็นภาวะย่อยแล็กโทสบกพร่อง ซึ่งเป็นอาการปกติที่อาจเกิดได้กับคนทั่วไป โดยเฉพาะในคนเอเซีย คุณหมออาจจะให้เลี่ยงอาหารที่มีน้ำตาลแล็กโทส หรือกำหนดปริมาณแล็กโทสที่ควรบริโภคในแต่ละวันโดยไม่สร้างปัญหากับสุขภาพเท่านั้น ไม่ต้องงดนมวัวที่มีประโยชน์ต่อร่างกายในผู้ที่ไม่แพ้ไป
อ่านต่อ 5 วิธีรับมือ ลูกแพ้อาหารที่แม่กิน ลูกแพ้อาหารผ่านนมแม่ทำไงดี
กลิ่นเหมือนผลไม้ ในลมหายใจ
แม้จะไม่ใช่กลิ่นเหม็น แต่หากแม่ได้กลิ่นเหมือนผลไม้ในลมหายใจลูกอย่างพึ่งวางใจไป นั่นอาจเป็นสัญญาณอันตรายที่บ่งบอกว่าลูกอาจเสี่ยงเป็นโรคเบาหวาน ที่เรามักคิดว่าเป็นโรคที่เกิดแต่ในผู้ใหญ่ แต่แท้จริงแล้วปัจจุบันก็พบมากขึ้นในเด็กเช่นกัน อาการของโรคเบาหวานเกิดจากการที่มีระดับน้ำตาลสูงในเลือด น้ำตาลจึงรั่วออกมาในปัสสาวะ เด็กบางรายมีปัสสาวะรดที่นอนทั้งที่เคยหายไปแล้ว เมื่อร่างกายเสียน้ำมากจากการต้องปัสสาวะบ่อยจึงมีอาการกระหายน้ำมากผิดปกติ และถึงแม้จะมีระดับน้ำตาลสูงในเลือดแต่ร่างกายขาดอินซูลิน จึงนำน้ำตาลไปใช้เป็นพลังงานไม่ได้ทำให้มีอาการอ่อนเพลีย กินเก่ง หิวบ่อย แต่น้ำหนักตัวลด และหากไม่ได้รับการวินิจฉัยและรักษา จะทำให้เลือดเป็นกรดและมีสารคีโตนคั่ง ที่เรียกว่า ดี เค เอ (DKA, diabetic ketoacidosis) ซึ่งเป็นภาวะฉุกเฉินที่ต้องได้รับการรักษาทันที เด็กจะมีอาการอาเจียน ปวดท้อง หายใจหอบลึก ลมหายใจมีกลิ่นคล้ายผลไม้จากสารคีโตน ถ้าเป็นรุนแรงอาจหมดสติหรือโคม่าได้ อาการเหล่านี้พบได้ทั้งในเบาหวานชนิดที่ 1 และ 2 การรักษาเบาหวานในเด็กเป็นเรื่องที่ซับซ้อนกว่าในผู้ใหญ่มาก ดังนั้นเมื่อเราสังเกตอาการลูกว่าอาจเป็น จึงควรรีบไปพบแพทย์ จะได้รู้วิธีการดูแล เลี้ยงลูกอย่างถูกต้องเหมาะสมต่อไป
อ่านต่อ รพ.จุฬาเผย! พบเด็กเป็นเบาหวานเพิ่มขึ้น 27%
กลิ่นฉุน ของปัสสาวะ
หากลูกปัสสาวะมีกลิ่นฉุนผิดปกติ และมีสีที่ผิดปกติร่วมด้วย อาจเกิดจากการติดเชื้อทางเดินปัสสาวะ เป็นการติดเชื้อจุลินทรีย์ ที่เกิดจากการคั่งค้างของปัสสาวะร่วมกับการปนเปื้อนจุลินทรีย์ผ่านเข้าทางท่อปัสสาวะ ทำให้เกิดการอักเสบในระบบทางเดินปัสสาวะ พบได้ในเด็กเล็กและเด็กโต แบ่งได้เป็นการติดเชื้อทีไตและกรวยไต และการติดเชื้อในกระเพาะปัสสาวะ การติดเชื้อไตและกรวยไตซ้ำ ๆ อาจก่อให้เกิดภาวะแทรกซ้อนที่สำคัญ ได้แก่ ความดันเลือดสูงและโรคไตเรื้อรัง
อ่านต่อ ระวังโรคทางเดินปัสสาวะในเด็ก
กลิ่นคล้ายเนย ในลมหายใจ
อาการที่มีกลิ่นลมหายใจมีกลิ่นเหม็น คล้ายเนย หากเกิดขึ้นกับลูกของคุณแม่ ร่วมกับอาการต่าง ๆ เหล่านี้ เช่น
- คัดจมูก น้ำมูกข้นเขียวหรือเหลือง
- ปวดศีรษะ ปวดขมับ ปวดแก้ม ปวดท้ายทอย หนักหัว
- เสมหะข้นไหลลงคอ ไอบ่อย
- เลือดออกทางจมูก (พบในบางราย)
- รายที่เป็นรุนแรงอาจมีไข้สูง ตาบวมอักเสบได้
รู้หรือไม่ว่าหากมีอาการต่าง ๆ เหล่านี้ลูกอาจเสี่ยงเป็นโรคไซนัสอักเสบได้ ควรพาไปพบแพทย์ จะได้รับการรักษาอย่างถูกต้องและทันท่วงที การรักษาโรคไซนัสอักเสบนอกจากทำตามที่คุณหมอแนะนำอย่างเคร่งครัดแล้ว การดูแลสุขภาพต่อไปจนหายขาดก็จะทำให้โรคไซนัสอักเสบไม่ได้น่ากลัวอย่างที่คิด แล้วเมื่อนั้นเราก็จะหายใจโล่ง โปร่งสบาย ไม่เหม็นอีกต่อไป
อ่านต่อ ไข้หวัดธรรมดา ไซนัสอักเสบ ภูมิแพ้ แตกต่างกันอย่างไร?
เรื่องของสุขภาพนั้น เป็นเรื่องที่เราควรให้การสนใจเป็นพิเศษ ยิ่งโดยเฉพาะสุขภาพของลูกน้อยของเราแล้ว คงเป็นเรื่องสำคัญสำหรับคุณแม่ทุกคน เมื่อเราพบว่าร่างกายผิดปกติแม้กระทั่งกลิ่นจากการหายใจ หรือกลิ่นตัวแล้วนั้น ก็ย่อมแสดงว่าโรคภัยต่าง ๆ เริ่มถามหา หรือคุกคามสุขภาพเรากันแล้วอย่างแน่นอน อย่ามัวแต่นิ่งนอนใจ
ขอขอบคุณข้อมูลอ้างอิงจาก สถาบันราชานุกูล/ โรงพยาบาลพญาไท/ คณะแพทยศาสตร์รพ.รามาธิบดี มหาวิทยาลัยมหิดล/คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล /หมอชาวบ้าน/LINE TODAY
อ่านต่อบทความดี ๆ คลิก
เลี้ยงลูกให้ เก่ง ดี มีสุข ไปกับเรา คลิกติดตามที่