อย่าปล่อยให้ลูกเล่นดิน เสี่ยง โรคเมลิออยโดสิส

จากการเตือนของกรมควบคุมโรค ที่มีการพยากรณ์ให้เฝ้าระวัง 4 โรคที่จะระบาดในปี 2560 นี้ หนึ่งในโรคที่สำคัญคือ โรคเมลิออยโดสิส ซึ่งจากข้อมูลในปี 2559 พบว่ามีผู้ป่วย 3,171 คน และเสียชีวิต 6 คน ซึ่งพบมากในช่วงฤดูฝน คาดว่าในปีนี้ จะมีผู้ป่วยถึง 3,000 คน

โรคเมลิออยโดสิส โรคระบาดปี 2560

โรคเมลิออยโดสิส นี้เป็นโรคที่เกิดจากเชื้อแบคทีเรีย ที่มีอันตรายร้ายแรงถึงชีวิต ติดต่อได้จากการสัมผัสดิน หรือน้ำที่ปนเปื้อน อาจเข้ามาทางบาดแผล หรือจากการสำลัก หรือจากการกลืนน้ำ หรือหายใจเอาฝุ่น หรือละอองของดินที่มีเชื้อโรคเข้าไป ซึ่งเชื้อนี้อยู่ในซากสัตว์ที่มีอยู่ในดิน หรือน้ำ และมีระยะเวลาในการฟักตัวเพียงสั้นๆ แค่ 2 วัน หรืออาจจะนานเป็นปี ขึ้นอยู่กับระยะการติดเชื้อ และการแสดงอาการของโรค

ในประเทศไทย พบโรคเมลิออยโดสิสมากในภาคอีสาน อาการนั้นมีตั้งแต่ ไม่มีอาการเลย ไปจนถึงมีเนื้อตาย แผล ฝี มีจุดหรือหนองที่ปอด ตับ หรือม้าม หรือมีฝีที่อวัยวะภายใน เนื้อเยื่อปอดอักเสบตาย หรือติดเชื้อในกระแสเลือดอย่างรวดเร็วไปจนถึงเสียชีวิต

กลุ่มเสี่ยงที่จะเป็นโรคเมลิออยโดสิส ได้แก่ เด็ก และผู้ใหญ่ ที่มีภูมิคุ้มกันโรคต่ำ รวมถึงผู้ป่วยโรคเบาหวาน พิษสุราเรื้อรัง ไตเรื้อรัง มะเร็ง ผู้ที่ได้รับยากดภูมิคุ้มกัน ผู้ที่ได้รับยาสเตียรอยด์ต่อเนื่องนานๆ ซึ่งทั้งหมดนี้เป็นกลุ่มเสี่ยงที่อาจจะมีการติดเชื้อที่รุนแรง ผู้ที่มีอาการเลือดเป็นพิษเฉียบพลัน จะมีอัตราการป่วยตายสูงถึง 40-60% และมักจะเสียชีวิตภายใน 24-48 ชั่วโมง

โรคเมลิออยโดสิส พบบ่อยในไทย แต่คนส่วนใหญ่กลับไม่รู้จักชื่อ

โรคนี้ฆ่าคนไทยตายแล้วมากกว่า 1,000 คน ซึ่งมากกว่าการเสียชีวิตจากโรคมาลาเรีย ฉี่หนู ไข้หวัดนก และไข้เลือดออกรวมกันเสียอีก แต่โรคนี้ยังไม่ได้รับการประชาสัมพันธ์ที่ถูกต้อง ทำให้ประชาชนส่วนใหญ่ไม่ทราบวิธีการป้องกัน และไม่รู้จักโรคติดเชื้อนี้เลยด้วยซ้ำ ทั้งๆ ที่คนไทยส่วนใหญ่ ต้องสัมผัสดิน และน้ำ ซึ่งเสี่ยงเป็นโรคนี้อยู่ตลอดเวลา

ในปัจจุบัน จากการสำรวจอย่างไม่เป็นทางการพบว่า มีผู้ป่วยประมาณ 2,000-3,000 คน ซึ่งประเทศไทยเป็นประเทศที่มีการรายงานโรคเมลิออยโดสิสมากที่สุดในโลก และพบในภาคตะวันออกเฉียงเหนือมากที่สุด ซึ่งได้สมญานามว่า Capital of melioidosis

อ่านต่อ “เชื้อก่อโรค และอาการของโรคเมลิออยโดสิส” คลิกหน้า 2

เชื้อก่อโรค เมลิออยโดสิส

โรคเมลิออยโดสิส เกิดจากแบคทีเรียกรัมลบ Burkholderia pseudomallei ซึ่งเชื้อนี้สามารถพบได้ทั่วไปในสิ่งแวดล้อม เช่น ดิน และน้ำ มีความทนนานต่อสภาพแวดล้อมได้ดีมาก ซึ่งในหน้าแล้งจะพบเชื้อสูงกว่าในหน้าฝน เชื้อนี้สามารถหลบซ่อนอยู่ในดินได้ตลอดทั้งปี และเมื่อถึงหน้าฝนเชื้อนี้จะขึ้นมาอยู่ที่ผิวดิน และสามารถทนต่ออุณหภูมิต่ำในตู้เย็นได้หลายเดือน

อาการของโรค เมลิออยโดสิส

โรคเมลิออยโดสิสคล้ายคลึงกับโรคอื่นๆ เกิดขึ้นได้กับทุกอวัยวะ และทุกระบบในร่างกาย จึงได้รับฉายาว่า “ยอดนักเลียนแบบ” และมีความหลากหลายทางอาการ

1.ผู้ป่วย 88% มีไข้เป็นเวลานานโดยไม่ทราบสาเหตุ น้ำหนักลด มีอาการสั่น และต่อมาอาการจะรุนแรงขึ้น

2.มีการติดเชื้อเฉพาะที่ มักพบการติดเชื้อที่ปอด มีอาการเหมือนปอดอักเสบ มีไข้ ไอ มีเสมหะ น้ำหนักลด บางคนไอ มีเสมหะปนเลือด เจ็บหน้าอก บางคนมีฝีในตับ หรือฝีในกระดูก หรือฝีที่ผิวหนัง

3.การติดเชื้อในกระแสเลือด โดยเชื้อจะแพร่กระจายไปทั่วร่างกาย ซึ่งจะมีอาการรุนแรง และเสียชีวิตในเวลารวดเร็ว มีอัตราการป่วยสูงมาก ซึ่งส่วนใหญ่จะเสียชีวิตภายใน 2-3 วันหลังจากเข้าโรงพยาบาล

เมลิออยโดสิสพบในผู้ใหญ่มากกว่าเด็ก และพบในเพศชาย มากกว่าเพศหญิง และในกลุ่มอาชีพ หรือบุคคลที่สัมผัสดิน หรือน้ำ เช่น ชาวนา ชาวสวน เป็นต้น

การติดต่อของโรค เมลิออยโดสิส

1.ทางผิวหนัง เชื้อจะเข้าทางบาดแผลที่มากับดิน และน้ำที่มีเชื้อนี้อยู่ ตามลุ่มน้ำ หนอง บึง สามารถทำให้เกิดเชื้อในสัตว์ได้อีกด้วย โดยการเข้าทางบาดแผลที่ผิวหนัง หรือคนที่ติดยาเสพติดที่ต้องฉีดเข้าเส้นเลือด

2.ทางเดินหายใจ เกิดจากการหายใจเอาเชื้อปนเปื้อน เอาฝุ่นละอองจากดินที่ถูกลมพัดเข้าไป

3.ทางการรับประทาน พบได้ในแพะ และแกะ ที่มีการติดเชื้อบริเวณเต้านม ทำให้เชื้อผ่านออกมาทางน้ำนม

4.ทางเพศสัมพันธ์ ซึ่งพบเชื้อได้จากต่อมลูกหมากของเพศชาย และพบว่าเพศหญิงมีภูมิคุ้มกันเชื้อนี้สูงมาก จึงไม่มีอาการ

อ่านต่อ “การรักษา และการป้องกันโรคเมลิออยโดสิส” คลิกหน้า 3

การรักษา โรคเมลิออยโดสิส

โรคเมลิออยโดสิส เป็นโรคที่ต้องใช้เวลาในการรักษาค่อนข้างนาน โดยจะต้องได้รับยาฉีดประมาณ 2-3 สัปดาห์ และต้องรับประทานยาต่อเนื่องนาน 6 เดือน เพื่อกำจัดเชื้อออกไปจากร่างกาย เนื่องจากเชื้อนี้ทนต่อยาปฏิชีวนะทั่วไป จึงต้องใช้ยาปฏิชีวนะจำเพาะ และใช้เวลาในการรักษานาน ทางที่ดีที่สุดคือการป้องกัน เพราะโรคนี้เมื่อเป็นแล้ว สามารถเป็นซ้ำได้

การป้องกัน โรคเมลิออยโดสิส

สำหรับคุณพ่อ คุณแม่ที่มีลูกน้อยที่อยู่ในวัยกำลังซน ชอบเล่นดิน เล่นโคลน คุณพ่อ คุณแม่สามารถป้องกันลูกน้อยให้ปลอดภัยจากโรคเมลิออยโดสิสได้ ด้วยการปฏิบัติดังนี้

1.หลีกเลี่ยงการสัมผัสดิน และน้ำ ที่อาจมีเชื้อโรค ถ้าหลีกเลี่ยงไม่ได้ ควรสวมถุงมือ และรองเท้ายางป้องกัน

2.หลังจากสัมผัสดิน หรือโคลน ควรล้างมือ ล้างเท้าให้สะอาดทุกครั้ง ถ้ามีบาดแผลควรปิดแผลให้สนิท

3.ถ้าคุณพ่อ คุณแม่กลัวว่าจะเป็นการปิดกั้นพัฒนาการ และการเรียนรู้ของลูกน้อย ก่อนให้ลูกเล่นดิน ลองสำรวจดูก่อนว่าลูกน้อยไม่มีบาดแผล เพื่อป้องกันเชื้อโรคเข้าไปในบาดแผล และหลังจากเล่นเสร็จควรล้างตัว ทำความสะอาดให้ลูกน้อยทันที

4.ควรให้ลูกน้อยดื่มน้ำที่สะอาด หรือน้ำต้มสุก เพื่อป้องกันเชื้อโรคที่อยู่ในน้ำ

Amarin Baby & Kids ฝากเตือนคุณพ่อ คุณแม่ให้ระวัง โดยเฉพาะคนที่มีโรคประจำตัว เช่น เบาหวาน และคนที่มีบาดแผล ควรหลีกเลี่ยงการสัมผัสดิน หรือน้ำที่ไม่สะอาด เช่น แหล่งน้ำท่วม หรือที่ที่มีน้ำขัง รวมไปถึงแหล่งชุมชน ควรให้ลูกน้อยสวมรองเท้าบู๊ท หรือถ้าจำเป็น ก็ให้รีบทำความสะอาดทันทีหลังจากสัมผัสดิน และน้ำที่คาดว่าจะมีเชื้อโรค

เครดิต: สำนักสารนิเทศ สำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข, ศูนย์วิจัยโรคเมลิออยโดสิส, HealthandTrend

อ่านเพิ่มเติม คลิก!!

เตือนพ่อแม่ระวัง 4 โรคติดต่อ 2 ภัยสุขภาพ ปี 60

การติดเชื้อ เอนเทอโรไวรัส 71 โรคระบาดสายพันธุ์รุนแรง

ไข้หวัดใหญ่สายพันธุ์ A โรคระบาดที่พ่อแม่ควรรู้

Save

Save